Nowe nazwy potraw, napojów i produktów spożywczych w polszczyźnie jako zwierciadło współczesnych tendencji żywieniowych (rekonesans leksykograficzny)
Abstrakt
Artykuł zawiera przegląd współczesnych tendencji żywieniowych utrwalonych w XXI-wiecznych jednostkach siatki nominacyjnej pola leksykalno-semantycznego POTRAWY, NAPOJE I PRODUKTY SPOŻYWCZE polszczyzny. Ma charakter rekonesansu, bo oparty został wyłącznie na analizie leksyki zarejestrowanej w dwu opracowywanych na bieżąco słownikach, a nieobecnej w monograficznym opracowaniu leksyki kulinarnej z 2005 roku. Można jednak zauważyć najogólniejsze prawidłowości. Przede wszystkim kontynuowane są silne glokalizacyjne i prozdrowotne tendencje nazwotwórcze obecne w tym polu co najmniej od ostatniego dziesięciolecia XX wieku. Uzupełniają je procesy nowsze, skutkujące pojawianiem się w słownictwie niewielkich zakresowo, kilkuelementowych kategorii semantycznych. Najwyraźniej dochodzą wśród nich do głosu poglądy ekologiczne (wegetarianizm i weganizm) oraz traktowanie pożywienia jako źródła przyjemności (określenia zmysłowe, nazwy używki, żywność komfortowa).
Słowa kluczowe
słownictwo kulinarne; pole tematyczne; pole leksykalno-semantyczne; potrzeby nominacyjno-ekspresywne użytkowników polszczyzny; tendencje nazwotwórcze
Bibliografia
Gzyra, D. 2017, Studia nad weganizmem – nowy obszar badawczy. Edukacja Etyczna, 14, 14-26. https://edukacjaetyczna.pl/wp-content/uploads/2017/17_2_Gzyra.pdf [data dostępu: 14.10.2023].
Hącia, A., Kłosińska, K., Łachnik, J., Pędzich, B. 2021, Słownik polskich neologizmów w Obserwatorium Językowym Uniwersytetu Warszawskiego. W: Dialog z Tradycją, t. IX, Językowe świadectwo przemian społecznych i kulturowych, red. E. Horyń, E. Młynarczyk, s. 109–130. Kraków: Collegium Columbinum.
https://rejestr.io/krs/507382/polskie-stowarzyszenie-weganskie [dostęp: 14.10.2023].
OJUW – Kłosińska, K. red. b.r. Obserwatorium Językowe Uniwersytetu Warszawskiego Najnowsze Słownictwo Polskie. Online: https://nowewyrazy.uw.edu.pl/ [dostęp: wrzesień–październik 2023].
OJUWn – Kłosińska, K. red. b.r. Obserwatorium Językowe Uniwersytetu Warszawskiego. Online: https://obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl/ [dostęp: wrzesień–październik 2023].
Skrzypczak, M. 2021. Weganizacja nazw potraw w polszczyźnie (na podstawie źródeł internetowych). Kwartalnik Językoznawczy, z. 1, s. 107–135.
Witaszek-Samborska, M. 2005. Studia nad słownictwem kulinarnym we współczesnej polszczyźnie. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Witaszek-Samborska, M., Skrzypczak, M. 2022. Tofucznica i skrzydełka z boczniaków, czyli o nazwach potraw zweganizowanych we współczesnej polszczyźnie uwag kilka. Prace Filologiczne, LXXVII, s. 469–488.
WSJP PAN – Żmigrodzki, P. red. 2007–. Wielki słownik języka polskiego PAN. Online: https://wsjp.pl/ [dostęp: wrzesień–październik 2023].
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
http://orcid.org/0000-0002-8501-561X
