Strategie i trudności w pracy z tekstem naukowym w środowisku akademickim (na przykładzie ukraińskich studentów w Polsce)
Abstrakt
Niniejszy artykuł koncentruje się na umiejętności czytania ze zrozumieniem – jednej z pięciu podstawowych sprawności językowych oraz fundamentalnej kompetencji akademickiej. W tym kontekście czytanie ze zrozumieniem rozumiane jest jako umiejętność efektywnej pracy z tekstem naukowym, co stanowi istotny element edukacji na poziomie wyższym. Temat ten został podjęty w odniesieniu do studentów pochodzenia ukraińskiego, którzy rozpoczęli studia na Uniwersytecie Warszawskim w 2022 roku. Artykuł ma charakter teoretyczno-badawczy. W pierwszej części omawiane są kompetencje akademickie oraz specyfika tekstów naukowych z perspektywy dydaktyki języka polskiego jako obcego, skierowanej do celów akademickich. Szczególna uwaga poświęcona jest wyzwaniom, jakie napotykają studenci w pracy z tekstami naukowymi. Druga część artykułu prezentuje wyniki badania, które miało na celu zidentyfikowanie trudności, z którymi borykają się ukraińscy studenci w trakcie nauki na polskich uczelniach, ze szczególnym uwzględnieniem Uniwersytetu Warszawskiego. Badanie to obejmowało zarówno aspekty językowe, jak i pozajęzykowe. Analizowano opinie samych studentów oraz perspektywy wykładowców akademickich. Opisano także ogólną sytuację ukraińskich studentów na polskich uczelniach wyższych, ze szczególnym naciskiem na Uniwersytet Warszawski, który stanowił główne miejsce prowadzenia badań.
Słowa kluczowe
język polski jako język obcy; język do celów akademickich; czytanie; praca z tekstem naukowym; studenci z Ukrainy
Bibliografia
Busiło, S. 2021. Język polski w odmianie akademickiej ogólnej dla studentów z Ukrainy – nowe wyzwania w glottodydaktyce polonistycznej. W: Polonistyka w świetle tradycji i wyzwań współczesności. Praca zbiorowa z okazji piętnastolecia Katedry Filologii Polskiej Narodowego Uniwersytetu Lwowskiego im. Iwana Franki, red. I. Bundza, A. Krawczuk, s. 430–444. Lwów.
Busiło, S. 2022a. Gatunki naukowe i dydaktyczne w edukacji polonistycznej na Ukrainie. Poradnik Językowy 1, s. 226–247.
Busiło, S. 2022b. Mediacja tekstowa w rozwijaniu językowych kompetencji akademickich studentów z Ukrainy (na przykładzie abstraktu). Poradnik Językowy 10, s. 215–233.
Chorab, M. 2016. Funkcjonowanie studentów we współczesnej rzeczywistości uniwersyteckiej. Pedagogika Szkoły Wyższej 2, s. 127–142.
Cudzoziemcy na uczelniach w Polsce. 2023. Warszawa: Ośrodek Przetwarzania Informacji.
Długosz, P. 2018. Integracja ukraińskich studentów podejmujących naukę w Polsce. Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny 2, s. 67–92.
Dubisz, S. 2015. Język naukowy i jego zróżnicowanie. W: Językoznawcze studia polonistyczne (pisma wybrane, uzupełnione, zmienione), III Stylistyka – retoryka – translatoryka, red. S. Dubisz, s. 64–81. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Dunin-Dudkowska, A. 2021. Akademickie gatunki wypowiedzi w glottodydaktyce (na przykładzie artykułu naukowego). Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców 28, s. 285–295. Online: https://doi.org/10.18778/0860-6587.28.19
Gierko, V. 2015. „Ukrainizacja” polskich uczelni na tle umiędzynarodowienia kształcenia na poziomie wyższym w Polsce. Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I–Philosophia-Sociologia 40(2), s. 103–119.
Górska, A. 2015. Błędy studentów z Ukrainy – zapobieganie i eliminacja w grupach o zróżnicowanych możliwościach (na podstawie doświadczeń Centrum Partnerstwa Wschodniego Uniwersytetu Opolskiego). Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców 22, s. 357–370.
Hoły-Łuczaj, M. 2022. Granice języka polskiego. Postawy wykładowców akademickich wobec kompetencji językowych studentów ukraińskich w kontekście migracji edukacyjnych do Polski. Studia Migracyjne. Przegląd Polonijny 1, s. 157–180; https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.22.002.15236
Izdebska-Długosz, D. 2017. Dlaczego Polska? Motywy wyboru studiów w Polsce u młodzieży ukraińskiej – perspektywa porównawcza. W: Doświadczenia oraz perspektywy strategicznego partnerstwa, t. 2, red. R. Kordoński, O. Kordońska, Ł. Muszyński, s. 63–75. Lwów–Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Lwowskiego.
Izdebska-Długosz, D. 2021. Błędy gramatyczne w polszczyźnie studentów ukraińskojęzycznych. Kraków: „Księgarnia Akademicka”.
Jasińska, A. 2021. Tekst i mediacja w nauczaniu języka polskiego jako obcego dla celów akademickich: wytyczne europejskie i propozycje dydaktyczne. W: Teksty kultury. Oblicza komunikacji XXI wieku, t. 3, red. M. Rzeszutko, B. Maliszewski, s. 283–295. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Jasińska, A. 2023. Od stylu naukowego do idei języka polskiego jako obcego do celów akademickich. Słowo. Studia Językoznawcze 14, s. 89–97. Online: https://doi.org/10.15584/slowo.2023.14.6
Kapera, I. 2017. Motywy wyboru i oczekiwania studentów z Ukrainy wobec kształcenia na kierunkach związanych z turystyką. Turyzm 27/1, s. 19–23.
Kozula, M. 2018. Adaptacja studentów zagranicznych na uczelniach jako główne wyzwanie edukacyjnej migracji w Polsce. Kultura – Społeczeństwo – Edukacja 1, s. 91–103.
Kuźniar, A., Towalski, R. 2020. Wprowadzenie do metodyki studiowania. Podręcznik dla studentów Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Warszawa: Wydawnictwo SGH.
Michno, J. 2018. Wybrane aspekty podejmowania edukacji w Polsce przez studentów z Białorusi i Ukrainy. Acta Scientifica Academiae Ostroviensis. Sectio A, Nauki Humanistyczne, Społeczne i Techniczne 11, s. 318–345.
Mesárošová, M., Mesároš, P. 2012. Learning to Learn Competency and Its Relationship to Cognitive Competencies of University Students. Procedia – Social and Behavioral Sciences 46, s. 4273–4278. Online: https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.06.240
Moździerz, T. 2019. Tempo czytania rodzimych i nierodzimych użytkowników polszczyzny. Języki Obce w Szkole 4, s. 79–85. Online: https://jows.pl/artykuly/tempo-czytania-rodzimych-i-nierodzimych-uzytkownikow-polszczyzny
Nowel, S. 2021. Studiowanie, kształcenie, oczekiwania – z badań studentów pierwszego roku. W: Edukacja zorientowana na ucznia i studenta, red. A. Karpińska, W. Wróblewska, P. Remża, s. 73–85. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Rokicki, J. 2019. Migracja, studia i praca. Studenci z Ukrainy w Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Relacje Międzykulturowe 3, 1(5), s. 57–94.
Rosalska, M. 2019. Kompetencje akademickie w profilaktyce niepowodzeń edukacyjnych studentów. Dyskurs Młodych Andragogów 20, s. 241–249. Online: https://doi.org/10.34768/dma.vi20.23
Sasin, M. 2016. Umiejętności uczenia się studentów pedagogiki. Pedagogika Szkoły Wyższej 1, s. 125–142.
Wąsikiewicz-Firlej, E., Szczepaniak-Kozak, A., Lankiewicz, H. 2022. Doświadczenie pobytu w Polsce w narracjach zagranicznych studentów. Warszawa: Wydawnictwo FRSE.
Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie. Dz. Urz. UE, L 394/13; Online: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/pl/TXT/PDF/?uri=CELEX:32006H0962&from=pl
Zarzycka, G. 2017. Język polski w odmianie akademickiej. Propozycja programu kursu adresowanego do studentów zagranicznych przygotowujących się do studiów wyższych w Polsce. Acta Universita s Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców 24, s. 135–148.
