Kulturowe źródła antroponimii falenickich Żydów – geneza imion zanotowanych w księdze zgonów Falenickiego Okręgu Bóżniczego z lat 1920-1934
Abstrakt
Przedmiotem artykułu są imiona osób żydowskiego pochodzenia (521 mężczyzn i 316 kobiet) spisanych w latach 1920–1934 w Księdze zgonów Falenickiego Okręgu Bóżniczego. Celem analizy była rejestracja imion i ich wariantów oraz odpowiedź na pytanie o kulturowe źródła tego imiennictwa. Z analizy wynika, że w konstytuowanej i z powodów społeczno-gospodarczych tworzącej się społeczności żydowskiej falenickiego letniska dominują imiona biblijne oraz jidyszowe. Są one świadectwem kulturowej tożsamości identyfikowanych za ich pomocą osób, a przede wszystkim dowodem na brak ich akulturacji.
Słowa kluczowe
imiona Żydów; antroponimia Żydów; Falenica; imiona biblijne; imiona jidyszowe
Bibliografia
Abramowicz, Z. 1989. Imiennictwo Żydów białostockich w latach 1866–1939. Studia Podlaskie 2, s. 139–147.
Abramowicz, Z. 2001. Antroponimia Żydów białostockich jako zwierciadło kontaktów językowych i kulturowych. Białostockie Archiwum Językowe 1, s. 7–14.
Abramowicz, Z. 2010. Antroponimia Żydów białostockich. Białystok: Wydawnictwo Trans Humana.
Abramowicz, Z. 2014. Imiona biblijne w systemie antroponimicznym wyznawców judaizmu i chrześcijan (na przykładzie metryk mieszkańców Białegostoku). W: Żydzi Wschodniej Polski. Seria II, W blasku i w cieniu historii, red. J. Ławski, B. Olech, s. 627–640. Białystok: Wydawnictwo Alter Studio.
Adibi, S. 2021. Słynne miasteczko. W: Sefer Falenic. Księga Falenicy. Wybór tekstów, s. 19–23. Warszawa: Europejski Instytut Kultury.
Beider, A. 2001. A Dictionary of Ashkenazic Given Names: Their origin, structure, pronunciations, and migrations. Bergenfield, NJ: Avotaynu.
Ciećwierz, A. i in. 2015. 150 lat Gminy Wawer. Warszawa: Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Wawer m. st. Warszawy.
Cohn, R.I. 2008. Yiddish Given Names: a Lexicon. Lanham, MD – Toronto – Plymouth: Scarecrow Press.
Dacewicz, L. 2008. Antroponimia Żydów Podlasia w XVI–XVIII wieku. Białystok: Wydawnictwo Trans Humana.
Dacewicz, L. 2014. Antroponimia Żydów tykocińskich w pierwszej połowie XX wieku. W: Żydzi Wschodniej Polski. Seria II, W blasku i w cieniu historii, red. J. Ławski, B. Olech, s. 617–626. Białystok: Wydawnictwo Alter Studio.
Diamant, A. 2005. The New Jewish Baby Book. Names, Ceremonies & Customs. A Guide for Today’s Families. Woodstock: Vermont.
Dobrzyńska, J. 1996. Falenica moja miłość... po raz drugi. Warszawa: Urząd Miasta Stołecznego Warszawy.
Feldstein, M. 1928. Spis imion żydowskich. Warszawa: Gmina Wyznaniowa Warszawska.
Gross, D. 1999. Jewish First Names. New York City: NY.
Jagodzińska, A. 2008. Pomiędzy. Akulturacja Żydów w Warszawy w drugiej połowie XIX wieku. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Jaracz, M. 2015. Antroponimia Żydów w przestrzeni nazewniczej międzywojennej Bydgoszczy – system imion. LingVaria 10, s. 253–269.
Komisja 1931. Projekt ustawy o aktach stanu cywilnego uchwalony przez Komisję Kodyfikacyjną Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 9 marca 1931. Warszawa: Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej.
Koper, M. 2023. O imionach i nazwiskach Żydów na podstawie ksiąg urodzeń izraelskiego okręgu metrykalnego Lubycza Królewska (1900–1929). Onomastica 67, s. 107–120.
Landau-Czajka, A. 2006. Syn będzie Lech... Asymilacja Żydów w Polsce międzywojennej. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, Instytut Historii PAN.
Rembiszewska, D.K. 2006. Nazwy osobowe Żydów z Wysokiego Mazowieckiego w dwudziestoleciu międzywojennym. Studia Łomżyńskie 17, s. 51–62.
Rothwand, J. 1866. Imiona przez Żydów polskich używane. Warszawa: Drukarnia F. Baumritera i R. Rotblata.
Rymut, K. 1995. Słownik imion współcześnie w Polsce używanych. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN.
Sochacka, S. 2014. Imiona i nazwiska żydów śląskich jako językowe świadectwa mieszania się kultur i obyczajowości. Studia Śląskie 74, s. 131–142.
Umińska-Tytoń, E. 2015. Nazwy osobowe ludności żydowskiego Działoszyna w XIX-wiecznych księgach metrykalnych. W: Amor verborum nos unit. Studia poświęcone pamięci Profesora Sławomira Gali, red. P. Stelmaszczyk, I. Jaros, s. 167–178. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Wizimirska, B. 2016. Falenica w wielu odsłonach. Przewodnik. Warszawa: Urząd Miasta Stołecznego Warszawy.
Wozikowski, K. 2019. Zwyczaje pogrzebowe Żydów. Adhibenda 6, s. 131–145.
Żurek-Huszcz, A. 2022. Imiona i nazwiska konwertytów z judaizmu na wyznania chrześcijańskie na podstawie ksiąg metrykalnych parafii warszawskich (1826–1850). Nieopublikowana rozprawa doktorska. Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
PSJ 2023. Polski słownik judaistyczny. Online: https://delet.jhi.pl/pl/psj [dostęp: 18.08.2024].
Uniwersytet Warszawski Polska
http://orcid.org/0000-0001-8673-1098
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
