Komunikacja z czytelnikiem w sytuacji kryzysu czytelnictwa końca XVII i początku XVIII wieku
Abstrakt
Artykuł jest poświęcony zagadnieniom z zakresu kultury literackiej Rzeczypospolitej końca XVII i początku XVIII wieku. Na materiale przedmów do anonimowego odbiorcy dołączonych do dzieł z lat 1675-1739 przeanalizowano wypowiedzi dotyczące procesu odbioru i aktu lektury. Wyniki analizy wskazują, że autorzy tekstów wstępnych dostrzegali kryzys czytelnictwa i zainteresowania książką. W tym celu aktywizowali odbiorców do uważnej i zaangażowanej lektury. Ponadto ówcześni twórcy deklarowali, że dostosowali formę oraz treść dzieł do potrzeb i upodobań czytelników. Wychodząc poza utrwaloną w tradycji konwencję stosowania motywów topicznych, nierzadko w bezpośrednich, zwięzłych, lecz treściwych komunikatach zachwalali swoją ofertę, co można interpretować jako język reklamy.
Bibliografia
Bieńkowska, B. 1976. Staropolski świat książek. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Czarnowska, M. 1967. Ilościowy rozwój polskiego ruchu wydawniczego 1501–1965, Warszawa: Biblioteka Narodowa.
Czekajewska, A. 1962. O listach dedykacyjnych w polskiej książce XVI wieku, Roczniki Biblioteczne 1/2, s. 21–55.
Cybulski, M. 2003. Obyczaje językowe dawnych Polaków. Formuły werbalne w dobie średniopolskiej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Цыганок, О.М. 2011. Латино-, польско- и украиноязычные пародии эпитафий в украинских поэтиках XVII – первой половины XVIII в. (имагологическое измерение). W: Волинь філологічна: текст і контекст. T. 12, nr 2: Імагологічні виміри національної літератури, red. Л.К. Оляндер, Т.П. Левчук, s. 241–246. Łuck: Волинський національний університет імені Лесі Українки.
Hombek, D. 1988. Reklama księgarsko-wydawnicza w czasopismach stanisławowskich, Biuletyn Polonistyczny, t. XXXI, z. 4, s. 43–48.
Imańska, I. 2000. Druk jako wielofunkcyjny środek przekazu w czasach saskich. Toruń: Wydawnictwo UMK.
Janiak-Jasińska, A. 2011. Zmagania historyka z reklamą. Artykuły spożywcze w ogłoszeniach reklamowych początku XX wieku. Przegląd Historyczny 102/4, s. 839–854. Online: Przeglad_Historyczny-r2011-t102-n4-s839-854.pdf [dostęp: 20.12.2022].
Lewiński, P. 1999. Retoryka reklamy. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Nowacki, R. 2020. Reklama. Podręcznik. Warszawa: Wydawnictwo Difin, dodruk z 2005.
Mazurkowa, B. 1992. O reklamie wydawniczej w przedmowach edytorów i drukarzy polskich doby oświecenia. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Studia Bibliologiczne V, s. 129–150.
Ocieczek, R. 1982. „Słoworodne wizerunki”. O wierszowanych listach dedykacyjnych z XVII wieku. Katowice: Uniwersytet Śląski.
Nowacki, R. 2020. Reklama. Podręcznik. Warszawa: Wydawnictwo Difin, dodruk z 2005.
Ocieczek, R. 1982. „Słoworodne wizerunki”. O wierszowanych listach dedykacyjnych z XVII wieku. Katowice: Uniwersytet Śląski.
Ocieczek, R. 2002. Studia o dawnej książce. Katowice: Wydawnictwo „Gnome”.
Ocieczek, R. red. 1990. O literackiej ramie wydawniczej w książkach dawnych. Katowice: Uniwersytet Śląski.
Ocieczek, R. 2002. Studia o dawnej książce. Katowice: Wydawnictwo „Gnome”.
Ocieczek, R., Ryba, R. red. 2002. Przedmowa w książce dawnej i współczesnej. Katowice: Wydawnictwo „Gnome”.
Ocieczek, R. red. 1990. O literackiej ramie wydawniczej w książkach dawnych. Katowice: Uniwersytet Śląski.
Rodek, E. 2020. Przejawy świadomości Polaków w pierwszej połowie XVIII wieku. Kraków: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk.
Ocieczek, R., Ryba, R. red. 2002. Przedmowa w książce dawnej i współczesnej. Katowice: Wydawnictwo „Gnome”.
Rodek, E. 2020. Przejawy świadomości Polaków w pierwszej połowie XVIII wieku. Kraków: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk.
Rodek, E. 2022. O apostrofi e łaskawy czytelniku i formule pożegnalnej bądź łaskaw w przedmowach do dzieł wydanych w latach 1650–1750. Język Polski CII, z. 2, s. 93–106. Online: https://jezyk-polski.pl/index.php/jp/article/view/215 [dostęp: 20.12.2022].
Rodek, E. 2022. O apostrofi e łaskawy czytelniku i formule pożegnalnej bądź łaskaw w przedmowach do dzieł wydanych w latach 1650–1750. Język Polski CII, z. 2, s. 93–106. Online: https://jezyk-polski.pl/index.php/jp/article/view/215 [dostęp: 20.12.2022].
Sarnowska-Temeriusz E. 1990, Krytyka literacka w Polsce XVI i XVII wieku. W: Krytyka literacka w Polsce w XVI i XVII wieku oraz w epoce oświecenia, red. E. Sarnowska-Temeriusz, T. Kostkiewiczowa, s. 5–150. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Sarnowska-Temeriusz E. 1990, Krytyka literacka w Polsce XVI i XVII wieku. W: Krytyka literacka w Polsce w XVI i XVII wieku oraz w epoce oświecenia, red. E. Sarnowska-Temeriusz, T. Kostkiewiczowa, s. 5–150. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Szczepaniec, J. 1973. Rola drukarstwa w życiu literackim polskiego oświecenia. Zarys wybranych zagadnień. W: Problemy literatury polskiej okresu oświecenia, red. Z. Goliński, t. 1, s. 49– 105. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Szczepaniec, J. 1973. Rola drukarstwa w życiu literackim polskiego oświecenia. Zarys wybranych zagadnień. W: Problemy literatury polskiej okresu oświecenia, red. Z. Goliński, t. 1, s. 49– 105. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Czarnowska, M. 1967. Ilościowy rozwój polskiego ruchu wydawniczego 1501–1965, Warszawa: Biblioteka Narodowa.
Czekajewska, A. 1962. O listach dedykacyjnych w polskiej książce XVI wieku, Roczniki Biblioteczne 1/2, s. 21–55.
Cybulski, M. 2003. Obyczaje językowe dawnych Polaków. Formuły werbalne w dobie średniopolskiej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Цыганок, О.М. 2011. Латино-, польско- и украиноязычные пародии эпитафий в украинских поэтиках XVII – первой половины XVIII в. (имагологическое измерение). W: Волинь філологічна: текст і контекст. T. 12, nr 2: Імагологічні виміри національної літератури, red. Л.К. Оляндер, Т.П. Левчук, s. 241–246. Łuck: Волинський національний університет імені Лесі Українки.
Hombek, D. 1988. Reklama księgarsko-wydawnicza w czasopismach stanisławowskich, Biuletyn Polonistyczny, t. XXXI, z. 4, s. 43–48.
Imańska, I. 2000. Druk jako wielofunkcyjny środek przekazu w czasach saskich. Toruń: Wydawnictwo UMK.
Janiak-Jasińska, A. 2011. Zmagania historyka z reklamą. Artykuły spożywcze w ogłoszeniach reklamowych początku XX wieku. Przegląd Historyczny 102/4, s. 839–854. Online: Przeglad_Historyczny-r2011-t102-n4-s839-854.pdf [dostęp: 20.12.2022].
Lewiński, P. 1999. Retoryka reklamy. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Nowacki, R. 2020. Reklama. Podręcznik. Warszawa: Wydawnictwo Difin, dodruk z 2005.
Mazurkowa, B. 1992. O reklamie wydawniczej w przedmowach edytorów i drukarzy polskich doby oświecenia. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Studia Bibliologiczne V, s. 129–150.
Ocieczek, R. 1982. „Słoworodne wizerunki”. O wierszowanych listach dedykacyjnych z XVII wieku. Katowice: Uniwersytet Śląski.
Nowacki, R. 2020. Reklama. Podręcznik. Warszawa: Wydawnictwo Difin, dodruk z 2005.
Ocieczek, R. 1982. „Słoworodne wizerunki”. O wierszowanych listach dedykacyjnych z XVII wieku. Katowice: Uniwersytet Śląski.
Ocieczek, R. 2002. Studia o dawnej książce. Katowice: Wydawnictwo „Gnome”.
Ocieczek, R. red. 1990. O literackiej ramie wydawniczej w książkach dawnych. Katowice: Uniwersytet Śląski.
Ocieczek, R. 2002. Studia o dawnej książce. Katowice: Wydawnictwo „Gnome”.
Ocieczek, R., Ryba, R. red. 2002. Przedmowa w książce dawnej i współczesnej. Katowice: Wydawnictwo „Gnome”.
Ocieczek, R. red. 1990. O literackiej ramie wydawniczej w książkach dawnych. Katowice: Uniwersytet Śląski.
Rodek, E. 2020. Przejawy świadomości Polaków w pierwszej połowie XVIII wieku. Kraków: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk.
Ocieczek, R., Ryba, R. red. 2002. Przedmowa w książce dawnej i współczesnej. Katowice: Wydawnictwo „Gnome”.
Rodek, E. 2020. Przejawy świadomości Polaków w pierwszej połowie XVIII wieku. Kraków: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk.
Rodek, E. 2022. O apostrofi e łaskawy czytelniku i formule pożegnalnej bądź łaskaw w przedmowach do dzieł wydanych w latach 1650–1750. Język Polski CII, z. 2, s. 93–106. Online: https://jezyk-polski.pl/index.php/jp/article/view/215 [dostęp: 20.12.2022].
Rodek, E. 2022. O apostrofi e łaskawy czytelniku i formule pożegnalnej bądź łaskaw w przedmowach do dzieł wydanych w latach 1650–1750. Język Polski CII, z. 2, s. 93–106. Online: https://jezyk-polski.pl/index.php/jp/article/view/215 [dostęp: 20.12.2022].
Sarnowska-Temeriusz E. 1990, Krytyka literacka w Polsce XVI i XVII wieku. W: Krytyka literacka w Polsce w XVI i XVII wieku oraz w epoce oświecenia, red. E. Sarnowska-Temeriusz, T. Kostkiewiczowa, s. 5–150. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Sarnowska-Temeriusz E. 1990, Krytyka literacka w Polsce XVI i XVII wieku. W: Krytyka literacka w Polsce w XVI i XVII wieku oraz w epoce oświecenia, red. E. Sarnowska-Temeriusz, T. Kostkiewiczowa, s. 5–150. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Szczepaniec, J. 1973. Rola drukarstwa w życiu literackim polskiego oświecenia. Zarys wybranych zagadnień. W: Problemy literatury polskiej okresu oświecenia, red. Z. Goliński, t. 1, s. 49– 105. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Szczepaniec, J. 1973. Rola drukarstwa w życiu literackim polskiego oświecenia. Zarys wybranych zagadnień. W: Problemy literatury polskiej okresu oświecenia, red. Z. Goliński, t. 1, s. 49– 105. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
