Oralność gwar i ich leksyka
Abstrakt
W artykule podejmowana jest kwestia związku oralnej specyfiki gwar z funkcjonowaniem właściwej dla niej leksyki. Gwara jako mowa społeczności oralnej funkcjonuje w oparciu o międzypokoleniowy przekaz. Wpływa to na „przechowywanie” znacznej części lokalnej leksyki w sferze zbliżonej do biernej znajomości. Właściwość ta w znacznym stopniu determinuje ograniczoność materiałów leksykograficznych, gdyż znaczna część słownictwa podawana jest przez respondentów dopiero po jednoznacznej interwencji eksploratora.
Słowa kluczowe
leksyka gwarowa; eksploracja terenowa; słownictwo bierne; oralność
Bibliografia
Ong, W.J. 1992. Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Słownik gwar polskich, oprac. przez Zakład Dialektologii Polskiej Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, pod kier. M. Karasia, t. 1, z. 2. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Słownik gwar polskich, oprac. przez Pracownię Dialektologii Polskiej Instytutu Języka Polskiego PAN w Krakowie, pod kier. R. Kucharzyk, t. 9, z. 3(30). Kraków: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk.
Sierociuk, J. 2012. Cechy definicyjne gwar w języku mieszkańców wsi. W: Językoznawstwo. Prace na XV Międzynarodowy Kongres Slawistów w Mińsku 2013 (Z Polskich Studiów Slawistycznych seria 12), red. L. Suchanek, K. Wrocławski, s. 159–166. Warszawa: Polska Akademia Nauk. Komitet Słowianoznawstwa.
Sierociuk, J. 2018. Deminutiva gwarowe w systemie i w tekście. W: Językoznawstwo. Prace na XVI Międzynarodowy Kongres Slawistów w Belgradzie 2018 (Z Polskich Studiów Slawistycznych seria 13, t. 2), red. Z. Greń, s. 273–282. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Sierociuk, J. 2022. Siara w kulinarnej kulturze wsi. Z terenowej eksploracji materiału leksykograficznego. Gwary Dziś 15, s. 183–198. Online: https://pressto.amu.edu.pl/index.php/gd/article/view/36351 [dostęp: 04.01.2023].
Sobierajski, Z. 1985. Teksty gwarowe z zachodniej Wielkopolski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Sobierajski, Z. 1995. Teksty gwarowe ze środkowej Wielkopolski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Słownik prasłowiański, red. F. Sławski, t. VIII, Goda–Gyža. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Серочук, Е. [Sierociuk J.]. 2021. Говор – речь устного сообщества. W: Исследования по славянской диалектологии. 23. Памяти Людмилы Эдуардовны Калнынь, отв. ред. cерии А.Ф. Журавлев, отв. ред. выпуска М.М. Алексеева, М.Н. Толстая, s. 37–52. Москва: Инcтитут славяноведения РАН. Online: https://inslav.ru/sites/default/files/isd23-sierociuk.pdf [dostęp: 04.01.2023].
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
http://orcid.org/0000-0001-9069-6117
