Zjawisko echolalii w wypowiedziach pacjenta z zaburzeniami neurogenno-psychicznymi
Abstrakt
Przedmiotem niniejszej pracy jest zjawisko echolalii występujące w mowie pacjenta z zaburzeniami neurogenno-psychicznymi. Praca miała na celu zbadanie wypowiedzi echolalicznych mężczyzny po operacji guza lewej półkuli mózgu w 2011 roku i późniejszymi wznowami guza. W 1985 roku u pacjenta rozpoznano zespół paranoidalny. Autorka dokonała analizy zachowań echolalicznych na podstawie zbioru stu echolalii pozyskanych w wyniku obserwacji badanego w bliskim mu otoczeniu. W pracy zawarto teoretyczne aspekty dotyczące echolalii i jej uwarunkowań, które stanowiły istotny punkt odniesienia w opracowaniu materiału badawczego. W omówieniu badań własnych uwzględniono m.in. specyfikację bodźców wywołujących echolalie, jej funkcje oraz źródła występowania przywoływanych treści.
Słowa kluczowe
echolalia; echolalia odroczona; echolalia natychmiastowa; zaburzenia toku myślenia; schizofazja
Bibliografia
Abusair, A.H., Alsaeed, F. 2020. Echolalia Following Acute Ischemic Stroke. The Neurohospitalist 20(10), s. 1–2.
Andreasen, N.C. 1979. Thought, Language, and Communication Disorders. Archives of General Psychiatry 36(12), s. 1315–1321.
Sitek, E.J., Wójcik, J., Barczak, A., Sławek, J. 2015. Diagnostyka neuropsychologiczna w atypowych zespołach parkinsonowskich. Polski Przegląd Neurologiczny 11(1), s. 21–32.
Bilikiewicz, A., Strzyżewski, W. red. 1992. Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Cempa-Włodarczyk, K. 2016. Echolalia: zabawa słowem czy zaburzenie mowy? (na przykładzie zachowań językowych autystycznej dziewczynki). Słowo. Studia językoznawcze 7, s. 172–183.
Cho, Y.-J., Han, S.-D., Song, S.K., Lee, B.I., Heo, K. 2009. Palilalia, echolalia, and echopraxia-palipraxia as ictal manifestations in a patient with left frontal lobe epilepsy. Epilepsia 50(6), s. 1616–1619.
Chomczyński, P. 2006. Wybrane problemy etyczne w badaniach. Obserwacja uczestnicząca ukryta. Przegląd Socjologii Jakościowej 1, t. 2, s. 68–87.
Chung, B.I. 1998. Brief report: treatment of echolalia in a girl with Rubinstein-Taybi syndrome: functional assessment of minimizing chances to provoke echolalia. Journal of Autism and Developmental Disorders 28(6), s. 573–578.
Cohn, E.G., McVilly, K.R., Harrison, M.J., Stiegler, L. N. 2022, Repeating purposefully: Empowering educators with functional communication models of echolalia in Autism. Autism & Developmental Language Impairments 7, s. 1–16.
Czernikiewicz, A. 2015. Diagnoza psychiatryczna – przewodnik po zaburzeniach mowy. W: Logopedia standardy postępowania logopedycznego, s. 73–89. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Czernikiewicz A., Woźniak T. 2011. Diagnoza psychogennych zaburzeń mowy. W: Diagnoza logopedyczna. Podręcznik akademicki, red. E. Czaplewska, S. Milewski, s. 415–480. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
De La Tourette, G. 1885. Étude sur une aff ection nerveuse caractérisée par de l’incoordination motrice accompagnée d’écholalie et de coprolalie. Observation III. Archives de neurologie 9, s. 19–42.
Fernández-Pajarín, G., Sesar, Á., Ares-Pensado, B., Jiménez-Martíín, I., Castro, A. 2015. Echolalia and progressive supranuclear palsy, an unexpected association. Rev Neurol 61(3), s. 143–144.
Ford, R.A. 1989.The psychopathology of echophenomena. Psychological Medicine 19(03), s. 627–635.
Frith, U. 2008. Autyzm. Wyjaśnienie tajemnicy, tłum. M. Hernik, G. Krajewski. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Gałecki, P., Szulc, A. 2018. Psychiatria. Wrocław: „Edra” Urban & Partner.
Gałkowski, T., Wardyn, M. 2002. Echolalia u dzieci z autyzmem i jej rozwojowe uwarunkowania. Audiofonologia 21, s. 147–177.
Gałkowski, T. 2003. Zaburzenia komunikacji w autyzmie. W: Logopedia. Pytania i odpowiedzi, red. Idem, G. Jastrzębowska, t. 2, s. 268–283. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Ghika, J., Bogousslavsky, J., Ghika-Schmid, F., Regli, F. 1996. Echoing approval: a new speech disorder. Journal Neurology 243(9), s. 633–637.
Hunca-Bednarska, A. 1997. Skojarzenia werbalne w schizofrenii. Lublin: „Czelej”.
Jaroszyński, J. 1994. Zespoły zaburzeń psychicznych. W: Postępy psychiatrii i neurologii, red. J. Wciórka, s. 1234–1347. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Kiejna, A. 2010. Perazyna w leczeniu zaburzeń psychotycznych – przegląd badań. Psychiatria Polska 44, s. 427–434.
Kominek, A. 2020. „Mówienie za kimś” jako język bez komunikacji. LingVaria 30, s. 135–148.
Kotlicka-Antczak, M., Pawełczyk, A. 2016. Psychopatologia. W: Psychiatria, red. M. Jarema, s. 35–72. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Kozanecka, E. 2003. Zaburzenia komunikacji związane z zaburzeniami psychicznymi. W: Logopedia. Pytania i odpowiedzi, red. Idem, G. Jastrzębowska, t. 2., s. 285–305. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Krawczyk, P., Święcicki, Ł. 2020. ICD-11 vs. ICD-10 – przegląd aktualizacji i nowości wprowadzonych w najnowszej wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób WHO. Psychiatria Polska 54, s. 7–20.
Lew-Koralewicz, A. 2020. Znaczenie echolalii odroczonej w procesie komunikacji dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Fides et Ratio 42, s. 186–198.
McFayden, T.C., Kennison, S.M., Bowers, J.M. 2022. Echolalia from a transdiagnostic perspective. Autism & Developmental Language Impairments 7, s. 1–16.
Obrębska, M. 2013. Styl mówienia w schizofrenii. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Panasiuk, J. 2012. Diagnoza logopedyczna w przebiegu chorób neurologicznych u osób dorosłych. W: Diagnoza logopedyczna. Podręcznik akademicki, red. E. Czaplewska, S. Milewski, s. 263–324. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Panasiuk, J. 2015. Postępowanie logopedyczne w przypadku pragnozji. W: Standardy postępowania logopedycznego, red. S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak, s. 919–954. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Patra, K.P., De Jesus, O. 2023. Echolalia. StatPearls. Online: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK565908/ [dostęp: 14.02.2023].
Sadowska, E. 2020. Zachowania komunikacyjne dzieci z autyz mem. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Sala Sergio, D., Spinnler, H. 1998. Echolalia in a case of progressive supranuclear palsy. Neurocase 2, s. 155–165.
Saldert, C., Hartelius, L. 2011. Echolalia or functional repetition in conversation – a case study of an individual with Huntington’s disease. Disability and Rehabilitation 33, s. 253–260.
Schuler, A.L. 1979. Echolalia: Issues and Clinical Applications. Journal of Speech and Hearing Disorders 44(4), s. 411–434.
Suzuki, T., Itoh, S., Arai, N., Kouno, M., Noguchi, M., Tageda, K. 2012. Ambient echolalia in a patient with germinoma around the bilateral ventriculus lateralis: A case report. Neurocase 18(4), s. 330–335.
Szepietowska, E.M., Daniluk, B. 2000. Zaburzenia językowe w demencji w ujęciu neuropsychologii klinicznej. Audiofonologia 16, s. 117–135.
Tager-Flusberg, H., Paul., R., Lord C. 2013. Language and Communication in Autism. W: Handbook of Autism and Pervasive Developmental Disorders, red. F.R. Volkmar, R. Paul, A. Klin, D. Cohen, t. 1, s. 335–3 64. Wiley.
Takano, K., Ishiguro, T. 1993. A study of clinical pictures and monoamine metabolism of Gilles de la Tourette syndrome. Psychiatria et Neurologia Japonica 95(1), s. 1–29.
Wciórka, J. 1992. Psychopatologia ogólna. W: Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny, red. A. Bilikiewicz, W. Strzyżewski, s. 61–120. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Woźniak, T. 2005. Narracja w schizofrenii. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Woźniak, T. 2015. Schizofazja. Zasady postępowania logopedycznego. W: Standardy postępowania logopedycznego, red. S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak, s. 1093–1104, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Andreasen, N.C. 1979. Thought, Language, and Communication Disorders. Archives of General Psychiatry 36(12), s. 1315–1321.
Sitek, E.J., Wójcik, J., Barczak, A., Sławek, J. 2015. Diagnostyka neuropsychologiczna w atypowych zespołach parkinsonowskich. Polski Przegląd Neurologiczny 11(1), s. 21–32.
Bilikiewicz, A., Strzyżewski, W. red. 1992. Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Cempa-Włodarczyk, K. 2016. Echolalia: zabawa słowem czy zaburzenie mowy? (na przykładzie zachowań językowych autystycznej dziewczynki). Słowo. Studia językoznawcze 7, s. 172–183.
Cho, Y.-J., Han, S.-D., Song, S.K., Lee, B.I., Heo, K. 2009. Palilalia, echolalia, and echopraxia-palipraxia as ictal manifestations in a patient with left frontal lobe epilepsy. Epilepsia 50(6), s. 1616–1619.
Chomczyński, P. 2006. Wybrane problemy etyczne w badaniach. Obserwacja uczestnicząca ukryta. Przegląd Socjologii Jakościowej 1, t. 2, s. 68–87.
Chung, B.I. 1998. Brief report: treatment of echolalia in a girl with Rubinstein-Taybi syndrome: functional assessment of minimizing chances to provoke echolalia. Journal of Autism and Developmental Disorders 28(6), s. 573–578.
Cohn, E.G., McVilly, K.R., Harrison, M.J., Stiegler, L. N. 2022, Repeating purposefully: Empowering educators with functional communication models of echolalia in Autism. Autism & Developmental Language Impairments 7, s. 1–16.
Czernikiewicz, A. 2015. Diagnoza psychiatryczna – przewodnik po zaburzeniach mowy. W: Logopedia standardy postępowania logopedycznego, s. 73–89. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Czernikiewicz A., Woźniak T. 2011. Diagnoza psychogennych zaburzeń mowy. W: Diagnoza logopedyczna. Podręcznik akademicki, red. E. Czaplewska, S. Milewski, s. 415–480. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
De La Tourette, G. 1885. Étude sur une aff ection nerveuse caractérisée par de l’incoordination motrice accompagnée d’écholalie et de coprolalie. Observation III. Archives de neurologie 9, s. 19–42.
Fernández-Pajarín, G., Sesar, Á., Ares-Pensado, B., Jiménez-Martíín, I., Castro, A. 2015. Echolalia and progressive supranuclear palsy, an unexpected association. Rev Neurol 61(3), s. 143–144.
Ford, R.A. 1989.The psychopathology of echophenomena. Psychological Medicine 19(03), s. 627–635.
Frith, U. 2008. Autyzm. Wyjaśnienie tajemnicy, tłum. M. Hernik, G. Krajewski. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Gałecki, P., Szulc, A. 2018. Psychiatria. Wrocław: „Edra” Urban & Partner.
Gałkowski, T., Wardyn, M. 2002. Echolalia u dzieci z autyzmem i jej rozwojowe uwarunkowania. Audiofonologia 21, s. 147–177.
Gałkowski, T. 2003. Zaburzenia komunikacji w autyzmie. W: Logopedia. Pytania i odpowiedzi, red. Idem, G. Jastrzębowska, t. 2, s. 268–283. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Ghika, J., Bogousslavsky, J., Ghika-Schmid, F., Regli, F. 1996. Echoing approval: a new speech disorder. Journal Neurology 243(9), s. 633–637.
Hunca-Bednarska, A. 1997. Skojarzenia werbalne w schizofrenii. Lublin: „Czelej”.
Jaroszyński, J. 1994. Zespoły zaburzeń psychicznych. W: Postępy psychiatrii i neurologii, red. J. Wciórka, s. 1234–1347. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Kiejna, A. 2010. Perazyna w leczeniu zaburzeń psychotycznych – przegląd badań. Psychiatria Polska 44, s. 427–434.
Kominek, A. 2020. „Mówienie za kimś” jako język bez komunikacji. LingVaria 30, s. 135–148.
Kotlicka-Antczak, M., Pawełczyk, A. 2016. Psychopatologia. W: Psychiatria, red. M. Jarema, s. 35–72. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Kozanecka, E. 2003. Zaburzenia komunikacji związane z zaburzeniami psychicznymi. W: Logopedia. Pytania i odpowiedzi, red. Idem, G. Jastrzębowska, t. 2., s. 285–305. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Krawczyk, P., Święcicki, Ł. 2020. ICD-11 vs. ICD-10 – przegląd aktualizacji i nowości wprowadzonych w najnowszej wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób WHO. Psychiatria Polska 54, s. 7–20.
Lew-Koralewicz, A. 2020. Znaczenie echolalii odroczonej w procesie komunikacji dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Fides et Ratio 42, s. 186–198.
McFayden, T.C., Kennison, S.M., Bowers, J.M. 2022. Echolalia from a transdiagnostic perspective. Autism & Developmental Language Impairments 7, s. 1–16.
Obrębska, M. 2013. Styl mówienia w schizofrenii. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Panasiuk, J. 2012. Diagnoza logopedyczna w przebiegu chorób neurologicznych u osób dorosłych. W: Diagnoza logopedyczna. Podręcznik akademicki, red. E. Czaplewska, S. Milewski, s. 263–324. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Panasiuk, J. 2015. Postępowanie logopedyczne w przypadku pragnozji. W: Standardy postępowania logopedycznego, red. S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak, s. 919–954. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Patra, K.P., De Jesus, O. 2023. Echolalia. StatPearls. Online: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK565908/ [dostęp: 14.02.2023].
Sadowska, E. 2020. Zachowania komunikacyjne dzieci z autyz mem. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Sala Sergio, D., Spinnler, H. 1998. Echolalia in a case of progressive supranuclear palsy. Neurocase 2, s. 155–165.
Saldert, C., Hartelius, L. 2011. Echolalia or functional repetition in conversation – a case study of an individual with Huntington’s disease. Disability and Rehabilitation 33, s. 253–260.
Schuler, A.L. 1979. Echolalia: Issues and Clinical Applications. Journal of Speech and Hearing Disorders 44(4), s. 411–434.
Suzuki, T., Itoh, S., Arai, N., Kouno, M., Noguchi, M., Tageda, K. 2012. Ambient echolalia in a patient with germinoma around the bilateral ventriculus lateralis: A case report. Neurocase 18(4), s. 330–335.
Szepietowska, E.M., Daniluk, B. 2000. Zaburzenia językowe w demencji w ujęciu neuropsychologii klinicznej. Audiofonologia 16, s. 117–135.
Tager-Flusberg, H., Paul., R., Lord C. 2013. Language and Communication in Autism. W: Handbook of Autism and Pervasive Developmental Disorders, red. F.R. Volkmar, R. Paul, A. Klin, D. Cohen, t. 1, s. 335–3 64. Wiley.
Takano, K., Ishiguro, T. 1993. A study of clinical pictures and monoamine metabolism of Gilles de la Tourette syndrome. Psychiatria et Neurologia Japonica 95(1), s. 1–29.
Wciórka, J. 1992. Psychopatologia ogólna. W: Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny, red. A. Bilikiewicz, W. Strzyżewski, s. 61–120. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Woźniak, T. 2005. Narracja w schizofrenii. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Woźniak, T. 2015. Schizofazja. Zasady postępowania logopedycznego. W: Standardy postępowania logopedycznego, red. S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak, s. 1093–1104, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
