Paszport psa, paszport covidowy, paszport do szczęścia: o nowych znaczeniach i użyciach wyrazu paszport
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest opis neosemantyzmu paszport w polszczyźnie. Opis polega na zestawieniu dotychczasowych znaczeń słowa (zaczerpniętych z USJP, WSJP PWN oraz WSJP PAN) ze znaczeniami nowymi, zaczerpniętymi z sieci Internet, a także z wybranymi definicjami odpowiadającego mu słowa angielskiego (passport) zaczerpniętymi z OED. Uzyskane wyniki wskazują, że omawiany wyraz pojawia się w nowych znaczeniach i nowych kontekstach (zwykle inspirowanych angielszczyzną), a jego rozwój w polszczyźnie przebiega wielotorowo. Artykuł przedstawia również krótki komentarz normatywny dotyczący opisywanej innowacji, stwierdzając, że wyraz jest nierzadko nadużywany, a jego nowe użycia nie zawsze wydają się celowe.
Słowa kluczowe
neosemantyzm; innowacja semantyczna; zapożyczenie semantyczne
Bibliografia
Cierpich-Kozieł, A., Mańczak-Wohlfeld, E., Witalisz, A. 2023. Nowy słownik zapożyczeń angielskich w polszczyźnie – założenia ogólne i mikrostruktura haseł. Język Polski 103 (1), s. 5–19.
Dubisz, S. 2022. Najnowsze dzieje języka polskiego (1918–2018). Poradnik Językowy 10, s. 11–26.
Dubisz, S. 2023. Jak można chronologizować najnowsze dzieje polszczyzny. Poradnik Językowy 9, s. 31–53.
Dróżdż-Łuszczyk, K. 2022. Nowa leksyka języka polskiego – jej źródła i tendencje rozwoju (wybrane zagadnienia). Poradnik Językowy 1, s. 71–88.
Markowski, A. 2018. Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne. Wydanie 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
NOW. Now Corpus (News on the Web). Online: https://www.english-corpora.org/now/ [dostęp: 10.05.2024].
OED – 2023. Oxford English Dictionary. Online: https://www.oed.com/ [dostęp: 10.05.2024].
Pęzik, P. 2020. Budowa i zastosowania korpusu monitorującego MoncoPL. Forum Lingwistyczne 7, s. 133–150. DOI: 10.31261/fl.2020.07.11.
USJP – Dubisz, S. red. nauk. 2003. Uniwersalny słownik języka polskiego, t. 1–4. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Walczak, B. 2011. Język wobec procesów globalizacji. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica 6, s. 12–20.
Witalisz, A. 2007. Anglosemantyzmy w języku polskim – ze słownikiem. Kraków: Tertium.
Witalisz, A. 2015. English loan translations in Polish: word-formation patterns, lexicalization, idiomaticity and institutionalization. Frankfurt am Main: Peter Lang.
Witalisz, A. 2016. Przewodnik po anglicyzmach w języku polskim. Kraków: Wydawnictwo JAK.
Witaszek-Samborska, M. 2023a. Nowe nazwy potraw, napojów i produktów spożywczych w polszczyźnie – formalno-genetyczne mechanizmy nominacyjne (rekonesans leksykograficzny). Poradnik Językowy 9, s. 54–66.
Witaszek-Samborska, M. 2023b. Nowe nazwy potraw, napojów i produktów spożywczych w polszczyźnie jako zwierciadło współczesnych tendencji żywieniowych (rekonesans leksykograficzny). Poradnik Językowy 10, s. 7–18.
WSJP PAN – Żmigrodzki, P. red. 2007–. Wielki słownik języka polskiego PAN. Online: https://wsjp.pl/ [dostęp 10.05.2024]..
WSJP PWN – Dubisz, S. red. 2018. Wielki słownik języka polskiego PWN, t. 1–5. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zabawa, M. 2015. O trudnościach w badaniu zapożyczeń semantycznych i kalk frazeologicznych. Język Polski 95 (4): 306–315.
Zabawa, M. 2017. English semantic loans, loan translations, and loan renditions in informal Polish of computer users. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Zabawa, M. 2023. Subskrypcja kanałów, subskrybowanie hot-dogów, platforma subskrypcyjna: o neosemantyzmach subskrypcja, subskrybować, subskrybent i subskrypcyjny w polszczyźnie. Poradnik Językowy 6, s. 79–90.
Zabawa, M. 2024. O wyrażeniu oldschool i jego derywatach w polszczyźnie. Język Polski 104 (1), s. 79–92.
Uniwersytet Śląski Polska
http://orcid.org/0000-0001-6035-7982
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
