Definiowanie samobójstwa w grupach medycznych i niemedycznych - analiza badań fokusowych
FGI RESEARCH ANALYSIS
Abstrakt
Streszczenie
Współcześnie społeczno-kulturowy obraz samobójstw wskazuje na większą niż kiedyś akceptację czynu i jego neutralizację językową. Szczególnie istotne wydaje się dostrzeganie słowotwórczych i definicyjnych różnic w języku mówionym, co w niniejszym artykule zostało omówione w odniesieniu do grup studentów kierunków medycznych (pielęgniarstwo, położnictwo, kierunek lekarski, ratownictwo medyczne), kierunków społecznych (dziennikarstwo) oraz specjalistów (pracownicy naukowi, chirurdzy i inni lekarze szpitala klinicznego, położne i pielęgniarki, psychiatrzy i inni pracownicy szpitala psychiatrycznego). Analizę stosunku do samobójstw w języku mówionym oparto o zogniskowane wywiady grupowe, które umożliwiły rekonstrukcję głęboko zakorzenionych sposobów myślenia i postrzegania zjawisk w kontrolowanych badawczo warunkach. Dobór słów i tematów oraz sposób definiowania samobójstwa i zagadnień z nim związanych odzwierciedlał stan wiedzy o suicydologii oraz (ukrywane) emocje i postawy.
Słowa kluczowe
prewencja; samobójstwo; próba samobójcza; język; językowy obraz świata; wywiady fokusowe
Bibliografia
Babbie, E. 2003. Badania społeczne w praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bartmiński, J. 2006. Językowe podstawy obrazu świata. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Brudziak, K. 2019. Samobójstwo w prawie polskim. Warszawa: Wolters Kluwer.
CAMH. 2023. Words matter. Learning how to talk about suicide in a hopeful, respectful way has the power to save lives. Online: https://www.camh.ca/-/media/files/words-matter-suicide-language-guide.pdf [dostęp: 25.02.2024].
Cekiera, C.M. 1975. Etiologia i motywacja usiłowań samobójstw. Studium psychologiczne. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
Doroszewski, W. red. 1996–1997. Słownik języka polskiego, t. 1–11. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Dubisz, S. red. nauk. 2003. Uniwersalny słownik języka polskiego, t. 1–4. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Dunaj, B. red. 2000–2004. Słownik współczesnego języka polskiego, t. 1–5. Kraków Wydawnictwo SMS.
Helios, J. 2013. Prawo do śmierci – uwagi na kanwie rozważań o samobójstwie. Wrocławskie Studia Erasmiana Wratislaviensia 7, s. 13–33.
Internetowa encyklopedia PWN. Online: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/samobojstwo;3971663.html [dostęp: 25.02.2024].
Karłowicz, J. i in. 1900–1927. Słownik języka polskiego (tzw. Słownik warszawski), t. 1–8. Warszawa: Nakł. prenumeratorów i Kasy im. Mianowskiego.
Komenda Główna Policji 2024. Online: https://statystyka.policja.pl/st/wybrane-statystyki/zamachy-samobojcze/63803,Zamachy-samobojcze-od-2017-roku.html [dostęp: 25.02.2024].
Makara-Studzińska, M. 2001. Wybrane zagadnienia z problematyki suicydologii. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia 17, s. 219–231.
Morgan, D.L., Spanish, M.T. 1984. Focus Groups: A new Tool for Qualitative Research. Qualitative Sociology 7 (3), s. 253–270.
Pawelec, R. 2022. Od tabu i prewencji do romantyzmu i permisywności – samobójstwo w historii języka polskiego i powieściach historycznych Henryka Sienkiewicza. Przegląd Humanistyczny 1 (476), s. 7–28.
Piekot, T. 2008. Język w grupie społecznej. Wprowadzenie do analizy socjolektu. Wałbrzych: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej.
Pospiszyl, I. 2009. Patologie społeczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Słownik języka polskiego PWN. Online: https://sjp.pwn.pl/sjp/samobojstwo;2519017.html [dostęp: 25.02.2024].
Spencer-Thomas, S. 2021. Language Matters: Why We Don't Say "Committed Suicide". Online: https://www.irmi.com/articles/expert-commentary/language-matters-why-we-dont-say-committed-suicide [dostęp: 25.02.2024].
Szymczak, M. red. 1978–1981. Słownik języka polskiego, t. 1–3. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Światowa Organizacja Zdrowia 2023. Suicide. Online: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/suicide [dostęp: 05.06.2024].
Zdanowicz, A. i in. 1861. Słownik języka polskiego (tzw. Słownik wileński), cz. 1–2. Wilno: M. Orgelbrand.
Zgółkowa, H. 1994–2005. Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, t. 1–50. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz.
Żmigrodzki, P. red. 2007–. Wielki słownik języka polskiego PAN. Online: https://wsjp.pl/ [dostęp: 25.02.2024].
Uniwersytet Warszawski Polska
http://orcid.org/0000-0003-1404-1893
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
