Język młodzieży – perspektywa glottodydaktyczna
Abstrakt
Artykuł – zgodnie z zapowiedzią sformułowaną w tytule – poświęcono socjolektowi młodzieży, rozpatrywanemu w kontekście nauczania języka polskiego jako obcego, drugiego, odziedziczonego. Wyraźnie wzrastająca w ostatnim czasie liczba cudzoziemców kształcących się w szkołach i na uczelniach w Polsce skłoniła autorów do sprawdzenia, w jakim zakresie wskazana odmiana polszczyzny obecna jest w podręcznikach kursowych przeznaczonych dla tej grupy odbiorców. Autorzy omawiają istotne cechy młodomowy i odnoszą się do dotychczasowych ustaleń badaczy. Zwracają uwagę na trudności związane z uwzględnianiem tych treści w praktyce glottodydaktycznej; mimo wszystko jednak takie działania uważają za koniecznie z uwagi na socjalizującą funkcję slangu młodzieżowego i jego doniosłą rolę w kształtowaniu tożsamości młodych ludzi.
Słowa kluczowe
język młodzieży; slang młodzieżowy; socjolekt; tożsamość; glottodydaktyka
Bibliografia
Czarnecka, K. 2000. Uczniowska odmiana współczesnej polszczyzny w świadomości jej użytkowników. Poznań: Wydawnictwo WiS.
Dawlewicz, M. 2000. Słownictwo socjolektu młodzieży polskiego pochodzenia w Wilnie (na podstawie badań ankietowych. Warszawa: Dom Wydawniczy „Elipsa”.
Garncarek, P. red. 2016. A to polski właśnie! Podręcznik do nauki języka polskiego dla młodzieży polonijnej na Wschodzie. Warszawa: Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie”.
Grabias, S. 2001. Język w zachowaniach społecznych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Hajduk-Gawron, W. 2018. Uczniowie cudzoziemscy w polskim systemie edukacyjnym – doświadczenia śląskich szkół z perspektywy osób przyjmowanych i środowiska przyjmującego. Postscriptum Polonistyczne 2, s. 187–203.
Jelonek, T. 2012. Na melanżu czadowa nutka – leksyka gimnazjalistów z początku XXI wieku. Kraków: Stowarzyszenie Twórców Nauki i Kultury „Episteme”. Wydawnictwo Naukowe.
Kajak, P. red. 2017. Raz, dwa, trzy i po polsku mówisz ty! Podręcznik do nauki języka polskiego dla dzieci i młodzieży na Ukrainie, t. 4. Lwów: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Kresa, M. red. 2016. Słowniczek współczesnej gwary uczniowskiej. Warszawa: Bel Studio.
Komorowska, H. 2012. Kształcenie językowe – nowe tendencje w nowym stuleciu. Kształcenie Językowe 1, s. 43–60.
Pachowicz, M. 2018. Leksyka młodzieży. Tradycja, rozwój, kreatywność. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Rabczuk, A. 2017. Sztuka nawijki, czyli jak uczyć cudzoziemców polskiego slangu młodzieżowego. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców 24, s. 109–126.
Skudrzyk, A. 2010. Polszczyzna mówiona w glottodydaktyce. W: Sztuka i rzemiosło. Nauczyć Polski i polskiego, red. A. Achtelik, M. Kita, J. Tambor, s. 52–64. Katowice: Wydawnictwo Gnome.
Skudrzykowa, A., Warchala, J. 2002. „Pani doktor, jak się wyrobię, to wpadnę” – błąd socjolingwistyczny czy nowa norm zachowań językowych. W: Język w przestrzeni społecznej, red. S. Gajda, K. Rymut, U. Żydek-Bednarczuk, s. 197–202. Opole: Uniwersytet Opolski – Instytut Filologii Polskiej, Opolskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
Steciąg, M. 2014. Glottodydaktyka w ujęciu ekolingwistycznym. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców 21, s. 51–62.
Steciąg, M. 2023. Język w epoce antropocenu. Ujęcie ekolingiwstyczne. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Szkolnictwo wyższe w roku akademickim 2022/2023 (wyniki wstępne). Online: https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5488/8/9/1/szkolnictwo_wyzsze_w_roku_akademickim_2022-2023_-_wyniki_wstepne.pdf [dostęp: 7.09.2023].
Szybura, A. 2016. Potrzeby językowe uczniów przybywających z zagranicy w zakresie nauczania języka polskiego. Języki Obce w Szkole 1, s. 99–105.
Święcka, A., Prędota, J., Rabczuk, A., Skura, M. 2020. Od dzwonka do dzwonka. Podręcznik do nauki języka polskiego dla nastolatków w Wielkiej Brytanii. Warszawa: Fundacja „Towarzystwo Projektów Edukacyjnych”.
Tambor, J. 2010. Granice potoczności w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Przemiany leksykalne, fonetyczne, fleksyjne i słowotwórcze we współczesnej polszczyźnie. W: Polonistyka bez granic, t. 2: Glottodydaktyka polonistyczna – współczesny język polski – językowy obraz świata, red. R. Nycz, W. Miodunka, T. Kunz, s. 311–320. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”.
Widawski, M. red. 2020. Slang UG. Słownik slangu studentów Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Wileczek, A. 2018. Kod młodości. Młodomowa w kontekstach społeczno-kulturowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zdunkiewicz-Jedynak, D. 2021. Dzieciństwo – młodość – dorosłość – starość. Polskie koncepty kulturowe w świetle współczesnej polszczyzny. Warszawa: Dom Wydawniczy „Elipsa”.
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
http://orcid.org/0000-0002-9147-1283
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
