Българските преводни еквиваленти на чешките фрази с дативна валентност в паралелния корпус InterCorp
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest czeskim czasownikom z walencją celownikową i ich ekwiwalentom przekładowym w języku bułgarskim. Z trzonu korpusu paralelnego InterCorp ekscerpowane były czeskie czasowniki wraz z rzeczownikowymi frazami celownikowymi i odpowiadające im segmenty w języku bułgarskim. Analizowane było zachowanie grup nominalnych w języku bułgarskim w zależności od znaczenia czasownika. Badanie ukazało, że odpowiednikami przeważającej liczby poświadczeń czeskich rzeczownikowych fraz celownikowych są w języku bułgarskim frazy przyimkowe z нa. W przypadku niektórych czasowników w analizowanym materiale znalazły się również bułgarskie frazy bezprzyimkowe; wpływ na to miała charakterystyka syntaktyczno-semantyczna czasowników. Wnioski te dotyczą wszystkich analizowanych tu grup czasowników.
Резюме
Статията е посветена на чешките глаголни фрази с дативна валентност и техните български преводни еквиваленти. От ядрената част на паралелния корпус InterCorp бяха ексцерпирани чешки глаголи с именни дативни фрази, заедно със съответните сегменти на български език. Българските именни фрази бяха анализирани с оглед на семантиката на управляващите ги глаголи. Изследването потвърди предположението, че чешките дативни фрази най-често кореспондират с на-фрази в българските текстове, а безпредложните конструкции в българския материал са значително по-малобройни. Тяхната дистрибуция зависи от семантичните и синтактичните характеристики на глаголите.
Słowa kluczowe
czesko-bułgarskie paralele, czasowniki mówienia, posesywność, partytywność, lingwistyka korpusowa
Bibliografia
Bogusławski, A. (1976). Problem ‘tertium comparationis’ w porównaniu lingwistycznym, Kwartalnik Neofilologiczny, 23(3), 295–303.
Čermák, F., Rosen, A. (2012). The case of InterCorp, a multilingual parallel corpus, International Journal of Corpus Linguistics, 13(3), 411–427.
Čermák, P., Nádvorníková, O. (2015). Románské jazyky a čeština ve světle paralelních korpusů. Praha: Karolinum.
Kaczmarska, E. (2019). Metody ustalania ekwiwalentów czasowników wyrażających stany emocjonalne w przekładzie czesko-polskim na materiale z korpusu równoległego InterCorp. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Kaczmarska, E., Rosen, A. (2014). Praktyczny przewodnik po korpusie równoległym InterCorp. W: M. Hebal-Jezierska (red.), Praktyczny przewodnik po korpusach języków słowiańskich (207–231). Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Korytkowska, M. (2011). Tipove predikatno-argumentni pozitsii. Balgarsko-polska sapostavitelna gramatika, t. 5. Sofiya: Akademichno izdatelstvo „Prof. Marin Drinov“.
Krapova, I. (2014). Izrazyavane na posesivni otnosheniya v sintaksisa na balgarskiya ezik. In: Treti mezhdunaroden kongres po balgaristika. Sektsiya „Balgarski ezik“. Podsektsiya „Savremenen balgarski ezik. Fonetika i gramatika“ (132–148). Sofiya: UI „Sv. Kliment Ohridski“.
Krzeszowski, T. (1984). Tertium comparationis. W: J. Fisiak (red.), Contrastive Linguistics: Prospects and Problems (301–312). Berlin: Mouton de Gruyter.
Krzeszowski, T. (1990). Contrasting Languages: The Scope of Contrastive Linguistics. Berlin–New York: Walter de Gruyter.
Krzeszowski, T. (2016). The Translation Equivalence Delusion. Meaning and Translation. Frankfurt am Main: Peter Lang.
Macháčková, E. (1992). Je posesívní dativ volný, nebo vázaný? Slovo a slovesnost, 53, 185–192.
Małdżiewa, V. (2000). Tertium comparationis w konfrontatywnych badaniach składni języków słowiańskich. W: S. Gajda (red.), Komparacja systemów i funkcjonowania współczesnych języków słowiańskich (101–105). Opole: Wydawnictwo Uniwersytet Opolski.
Milinković, Lj. (1987). Posesivni dativ u savremenom srpskohrvatskom i ruskom jeziku. Zbornik Matice srpske za filologiju i lingvistiku, 133–143.
Milinković, Lj. (1988). Dativ u savremenom ruskom i srpskohrvatskom jeziku. Beograd: Naučna knjiga.
Nádvorníková, O. (2010). The French gérondif and its Czech equivalents. In: F. Čermák et al. (red.), InterCorp: Exploring a Multilingual Corpus (83–95). Praha: Nakladatelství Lidové noviny.
Penchev, Y. (1993). Balgarski sintaksis. Upravlenie i svarzvane. Plovdiv: Izd. PU „Paisiy Hilendarski“.
Piťha, P. (1971). Existuje dativ posesívní? Slovo a slovesnost, 32, 301–312.
Piťha, P. (1992). Posesivní vztah v češtině. Praha: Aved.
Poldauf, I. (1962). Místo dativu ve výstavbě věty, AUC-SlavPrag, 4, 335–345.
Rosen, A. (2016). InterCorp – a look behind the façade of a parallel corpus. In: E. Gruszczyńska, A. Leńko-Szymańska (red.), Polskojęzyczne korpusy równoległe. Polish-language Parallel Corpora (21–40). Warszawa: Wydział Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego.
Rosen, A., Vavřín, M. (2014). Korpus InterCorp – čeština, verze 7 z 19.12.2014. Praha: Ústav Českého národního korpusu Filozofické fakulty Univerzity Karlovy. http://www.korpus.cz.
Rosen, A. et al. (2018). Korpus InterCorp, verze 11 z 19.10.2018. Praha: Ústav Českého národního korpusu Filozofické fakulty Univerzity Karlovy. http://www.korpus.cz.
Vlakhova, R. (2005). „Vinitelni“ i „datelni“ prefigirani glagoli v savremenniya balgarski ezik. In: Argumentna struktura. Problemi na prostoto i slozhnoto izrechenie (80–105). Sofiya: Sema RSH.
Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej, Wydział Polonistyki, Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0002-1780-166X
Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej, Wydział Polonistyki, Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0002-8838-1404
