Neologizm kulinarny KASZOTTO. Studium przypadku
Abstrakt
W pracy analizowana jest budowa morfemowa, struktura znaczeniowa i współczesne użycie neologizmu kaszotto utworzonego w języku polskim przez analogię do italianizmu risotto. Ta hybrydowa formacja słowotwórcza o strukturze półkalki wyrazowej pokazuje, że proces wzbogacania polskiego słownictwa kulinarnego pod wpływem języka włoskiego nie ogranicza się do transferu nazewnictwa lub innowacji leksykalnych typu pseudoitalianizmy. Asymilacja włoskich elementów kulturowych i językowych bazuje też
na strukturalnym i semantycznym przemodolewaniu wzorca obcego w celu dostosowania go do realiów kultury polskiej. Jak ilustrują przykłady użyć, stworzony w ten sposób model słowotwórczy jest reduplikowany. Na marginesie rozważań stricte lingwistycznych, proponowana jest refleksja na temat masowej recepcji kultury włoskiej i doświadczania włoskości we współczesnej Polsce oraz potencjału semiotycznego językowych nośników informacji o włoskości w komunikacji werbalnej użytkowników języka polskiego.
Słowa kluczowe
półkalka językowa, italianizmy kulinarne, interferencje włosko-polskie
Bibliografia
Bańko, M. i in. (2016). Nie całkiem obce. Zapożyczenia wyrazowe w języku polskim i czeskim. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Berezowski, J.Ł. (2020). Trudności w przekładzie włoskich leksemów bezekwiwalentowych na język polski na przykładzie terminologii kulinarnej, Rocznik Przekładoznawczy, 15, 29–52. DOI: 10.12775/RP.2020.002.
Borejszo, M. (2007). Zapożyczenia włoskie we współczesnej polszczyźnie. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Casini, S. (2015). Italianismi e pseudoitalianismi nel mondo globale: il ruolo dell’enogastronomia. W: R. Bombi i V. Orioles (red.), Italiani nel mondo. Una Expo permanente della lingua e della cucina italiana (82–102). Udine: Forum. DOI: 10.4424/978-88-8420-931-3-11.
Coveri, L. (2016). Neoitalianismi gastronomici dalle regioni al mondo: il caso di ciabatta ‘tipo di pane’. W: S. Morgana i in. (ed.), L’italiano del cibo (Milano, 30 settembre-2 ottobre 2015). Atti. (101–112). Firenze: Accademia della Crusca.
Filipović, R. (1997). The Theoretical Background of the Project ‘The English Element in European Languages, Studia Romanica et Anglica Zagrabiensia, 42, 105–111.
Galofaro, F. (2006). Moda e cultura italiana in Polonia: prestiti semiotici. W: M. Barni, F. Giuliani (red.), Il logos della Polis. Rzym: Aracne. Pozyskano z https://www.academia.edu/641516/Moda_e_cultura_italiana_in_Polonia_prestiti_semiotici [data dostępu: 20.10.2021].
Gerolimetto, M. (2017). Italianismi nel piatto. Studio interlinguistico del lessico culinario d’origine italiano nei ristoranto d’Europa (niepublikowana praca magisterska). Università degli Studi di Padova, Padwa.
Hendrykowski, M. (2018). Tutti frutti. Z dziejów kulturowych transferów języka włoskiego w polszczyźnie dawnej i współczesnej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Leech, G. (1981). Semantics. Hardmondsworth: Penguin Book.
Malinowska, M. (2010). Rimodellamento semantico di alcuni italianisimi in polacco. Uno studio contrastivo, Romanica Cracoviensia, 1, 61–71.
Pawłowska, A. (2014). Mówisz: Włoch, myślisz: mafia? Stereotyp Włocha w oczach młodych Polaków. W: M. Gaza i K. Kubacka (red.), Bogactwo językowe i kulturowe Europy w oczach Polaków i cudzoziemców, tom 2 (112–116). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Seymer, G., Stammerjohann, H. (2007). L’italiano in Europa: italianismi in fracese, inglese e tedesco. W: N. Maraschio (red.), Firenze e la lingua italiana fra nazione ed Europa: atti del convegno di studi, Firenze, 27–28 maggio 2004. Università degli studi di Firenze 80. anniversario 1924–2004 (1–16). Firenze: University Press.
Sokólska, U. (2011). Neologizm jako element stylotwórczy. W: U. Sokólska (red.), Odmiany stylowe polszczyzny dawniej i dziś (309–325). Białystok: Uniwersytet w Białymstoku.
Szemberska, A. (2011). Wybrane nowe italianizmy we współczesnej polszczyźnie, Kwartalnik Jezykoznawczy, 3/7, 46–65.
Taylor, Ch. (1998). Language to language. A pratical and theoretical guide for Italian/English translation. Cambridge: Cambridge University Press.
Widłak, S. (2006). Italia e Polonia. Popoli e lingue in contatto. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Wierzbicka, A. (1982). Uniwersalia ugruntowane empirycznie. Warszawa: IBL PAN.
Zajączkowski, A. (1973). Obrazy świata białych. W: A. Zajączkowski (red.), Obrazy świata białych (278–293). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Słowniki i korpusy językowe
DS – Dobry Słownik. Internetowy słownik poprawnej polszczyzny, red. Ł. Szałkiewicz i in., https://dobryslownik.pl/ (online).
NKJP – Narodowy Korpus Języka Polskiego, http://nkjp.pl/.
NSP – Najnowsze Słownictwo Polskie, Obserwatorium Językowe Uniwersytetu Warszawskiego, https://nowewyrazy.uw.edu.pl/ (online).
PSWP – Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, red. H. Zgółkowa, Poznań 1994–2005.
SJPD – Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski. Warszawa 1958–1969.
SWJP – Słownik współczesnego języka polskiego, red. B. Dunaj, Warszawa 1996.
SJP – Słownik języka polskiego, https://sjp.pl/ (online).
SJP PWN – Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/ (online).
USJP – Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, Warszawa 2003.
WSJP PAN – Wielki słownik języka polskiego PAN, https://wsjp.pl/ (online).
WS – Wikisłownik (jęz. polski), https://pl.wiktionary.org/wiki/Wikis%C5%82ownik/ (online).
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny, Warszawa Polska
https://orcid.org/0000-0002-2549-3839
