Nuda w języku. Analiza wybranych wyrażeń związanych z pojęciem ‘nudzić się’
Abstrakt
Celem artykułu jest opis właściwości semantycznych wybranych jednostek języka reprezentowanych przez kształt nudzić się, a dokładnie [ktośi] nudzi się oraz [komuśj] nudzi się, a także związanego z nimi czasownika wynudzić się. Autorka rozważa również problem złożoności semantycznej rzeczownika nuda (a dokładnie pojęcia ‘nuda’), który we współczesnych opracowaniach leksykograficznych jest uznawany za składnik znaczenia czasownika nudzić się (‘odczuwać nudę’). W artykule pojawiają się argumenty przeciwko tej interpretacji.
Słowa kluczowe
jednostka języka, właściwości semantyczne, eksplikacja, synonimia
Bibliografia
Bogusławski, A. (1976). O zasadach rejestracji jednostek języka, Poradnik Językowy 8, 356–364.
Bogusławski, A. (1978). O jednostkach werbalno-prefiksalnych języka rosyjskiego i polskiego, Slavia Orientalis 3, 379–383.
Bogusławski, A. (1987). Obiekty leksykograficzne a jednostki języka. W: Z. Saloni (red.), Studia z polskiej leksykografii współczesnej II (13–34). Białystok: Dział Wydawnictw Filii UW.
Bogusławski, A. (1988a). Preliminaria gramatyki operacyjnej, Polonica XIII, 163–223.
Bogusławski, A. (1988b). Język w słowniku: desiderata semantyczne do wielkiego słownika polszczyzny. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Bogusławski, A. (1989). Uwagi o pracy nad frazeologią. W: Z. Saloni (red.), Studia z polskiej leksykografii współczesnej III (13–31). Białystok: Dział Wydawnictw Filii UW.
Bogusławski, A. (1993). Polskie po- dystrybutywne i sprawa granic słowotwórstwa, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego. Prace językoznawcze, 17–18, 61–68.
Bogusławski, A. (2001). Pary czy wieloczłony aspektowe, Prace Filologiczne, XLVI, 69–77.
Brodski, J. (2016). Pochwała nudy. W: tegoż, Pochwała nudy (87–95). Kraków: Znak.
Czapliński, P., Śliwiński, P. (red.), (1999). Nuda w kulturze. Poznań: Rebis.
Danielewiczowa, M. (2011). Wieloznaczność – skaza na języku czy na jego opisie? W: M. Bańko, D. Kopcińska (red.), Różne formy, różne treści (37–47). Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Danielewiczowa, M. (2017). Argumenty i modyfikatory – głos w dyskusji, Linguistica Copernicana, 14/2017, 55–70. https://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/LinCop/article/view/LinCop.2017.004 [data dostępu: 11.11.2020).
Duraj-Nowosielska, I. (2017). Charakterystyka semantyczna wyrażeń ktoś zamierza coś zrobić/robić i ktoś ma zamiar coś zrobić/robić, Prace Filologiczne, LXX, 193–207.
Grochowski, M. (1982). Zarys leksykologii i leksykografii. Zagadnienia synchroniczne. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
Grochowski, M. (1993). Konwencje semantyczne a definiowanie wyrażeń językowych. Warszawa: Zakład Semiotyki Logicznej Uniwersytetu Warszawskiego.
ISJP – Inny słownik języka polskiego. (2000). M. Bańko (red.). Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Karolak, S. (1984). Składnia wyrażeń predykatywnych. W: Z. Topolińska (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Składnia (11–211). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Karolak, S. (2002). Podstawowe struktury składniowe języka polskiego. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Kołakowski, L. (2009). O nudzie. W: tegoż, Mini wykłady o maxi sprawach (94–101). Kraków: Znak.
Kuryłowicz, J. (1987 [1936]). Derywacja leksykalna a derywacja syntaktyczna (przyczynek do teorii części mowy). W: tegoż, Studia językoznawcze. Wybór prac opublikowanych w języku polskim (203–212). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
NKJP – Narodowy Korpus Języka Polskiego [on-line]. www.nkjp.pl.
Piernikarski, C. (1969). Typy opozycji aspektowych czasownika polskiego na tle słowiańskim. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Toohey, P. (2012). Historia nudy (K. Ciarcińska, tłum.).Warszawa: Bellona.
USJP – Uniwersalny słownik języka polskiego. (2003). S. Dubisz (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wierzbicka, A. (1971). Kocha, lubi, szanuje. Medytacje semantyczne. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Wierzbicka, A. (1972). Semantic Primitives. Frankfurt/M: Athenäum Verlag.
Wróbel, H. (1999). Czasownik. W: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia. Wyd. 3. (536–583). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
WSJP – Wielki słownik języka polskiego PAN. (2007–). P. Żmigrodzki (red.). www.wsjp.pl
Instytut Polonistyki Stosowanej, Wydział Polonistyki, Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0003-0347-8942
