Valence partikulí na základě dat z Pražského mluveného korpusu
Abstrakt
Artykuł dotyczy opisu walencji partykuł w języku czeskim. Oparty jest na materiale Praskiego korpusu języka mówionego (PMK), pierwszego czeskiego korpusu języka mówionego. Po krótkim wprowadzeniu wstępnego materiału korpusowego i głównych wyników badań, artykuł skupia się na opisie walencji partykuł, czyli ich zdolności wiązania się z innymi słowami w zdaniu lub z całym zdaniem, co jest ściśle związane z miejscem ich występowania. Koncentruje się również na kumulacji partykuł w mowie, która z punktu widzenia syntagmatyki jest głównie tekstowa i wychwytuje tylko przypadkowo powtarzające się tekstowe kombinacje dwóch lub więcej partykuł obok siebie, w przeciwieństwie do systemowej, wynikiem które są partykuły wielowyrazowe. Jednak oba procesy wskazują na kombinatoryczne możliwości partykuł. Na koniec przedstawiono bezpośrednie otoczenie wszystkich partykuł, które wystąpiły w PMK.
Abstrakt
Článek se zabývá popisem valence partikulí v mluvené češtině. Vychází z materiálu Pražského mluveného korpusu (PMK), prvního českého mluveného korpusu. Po stručném představení výchozího korpusového materiálu a hlavních výsledků šetření se soustředí na popis valence partikulí, tj. jejich schopnost vázat se na jiná slova ve větě, nebo na celou větu, což úzce souvisí s místem jejich výskytu. Dále se zaměřuje na kumulaci
partikulí v promluvě, která je z pohledu syntagmatiky převážně textová a zachycuje pouze náhodně se opakující textové kombinace dvou nebo více partikulí vedle sebe, na rozdíl od systémové, jejímž výsledkem jsou víceslovné partikule. Oba procesy však ukazují na kombinatorické možnosti partikulí. Nakonec je představeno bezprostřední okolí všech partikulí, které se vyskytly v PMK.
Słowa kluczowe
kolokabilność, kumulacja partykuł, syntagmatyka, jednostki wielowyrazowe
Bibliografia
Bauer, L. (1988). Introducing Linguistic Morphology. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Čermák, F. (1990). Syntagmatika a paradigmatika českého slova. II. Morfologie a tvoření slov. Praha: Univerzita Karlova.
Čermák, F. (1997). Jazyk a jazykověda. Praha: Pražská imaginace.
Čermák, F. (2001). Syntagmatika slovníku: typy lexikálních kolokací. In: Z. Hladká, P. Karlík (eds.), Čeština – univerzália a specifika 3 (223–232). Brno: Masarykova univerzita.
Čermák, F., Holub, J. (2005). Syntagmatika a paradigmatika českého slova: valence a kolokabilita. Praha: Karolinum.
Čermák, F. et al. (2001). Pražský mluvený korpus (PMK): přepisy nahrávek pražské mluvy z 90. let 20. století. Praha: Ústav Českého národního korpusu FF UK. http://www.korpus.cz.
Čermák, F. et al. (2007). Frekvenční slovník mluvené češtiny. Praha: Nakladatelství Karolinum [FSMČ].
Čermák, F. et al. (2009). Slovník české frazeologie a idiomatiky. Výrazy neslovesné, 2. díl. Praha: Leda [SČFI].
Filipec, J., Čermák, F. (1985). Česká lexikologie. Praha: Academia.
Filipec, J., Daneš, F. (2003). Slovník spisovné češtiny pro školu a veřejnost. Praha: Academia [SSČ].
Grepl, M. (2004). Funkce částic (partikulí) ve výstavbě českých výpovědi. In: E. Rusínová (ed.), Přednášky a besedy z XXXVII. běhu LŠSS (49–56). Brno: Masarykova univerzita – Filozofická fakulta.
Karlík, P. et al. (eds.) (2017). Nový encyklopedický slovník češtiny. Praha: Nakladatelství Lidové noviny. https://www.czechency.org [NESČ].
Matthews, P.H. (1991). Morphology. Cambridge: Cambridge University Press.
Uličný, O. (1986). Částice. In: M. Komárek et al. (eds.), Mluvnice češtiny. 2, Tvarosloví (228–238). Praha: Academia [AMČ 2].
Filozofická fakulta, Univerzita Karlova, Praha Czechy
https://orcid.org/0000-0003-4074-156X
