Analiza porównawcza wypowiedzi dzieci zamieszkujących obszary wiejskie i wielkomiejskie. Badanie pilotażowe
Abstrakt
Celem artykułu jest próba oceny poziomu umiejętności narracyjnych uczniów zamieszkujących obszary wiejskie i wielkomiejskie, a następnie porównanie i zestawienie ze sobą uzyskanych wyników. Opracowanie to stanowi analizę części wyników badań skoncentrowanych na ustaleniu korelacji między miejscem zamieszkania a rozwojem zdolności tworzenia dłuższych wypowiedzi. Materiał językowy uzyskano od 30 dzieci dziewięcioletnich, kończących edukację wczesnoszkolną. Do zebrania materiału wykorzystano technikę elicytacji danych – posłużono się czteroelementową historyjką obrazkową, której wybór podyktowany był zakresem tematycznym bliskim dla wszystkich uczestników. Za przedmiot analizy przyjęto umiejętność uwzględniania zależności przyczynowo-skutkowych oraz wybrane elementy struktury tekstu narracyjnego.
Słowa kluczowe
narracja; uwarunkowania środowiskowe; miejsce zamieszkania
Bibliografia
Bokus, B. (2000). Świat fabuły w narracji dziecięcej. Warszawa: Energeia.
Chmura-Klekotowa, M. (1971). Neologizmy słowotwórcze w mowie dzieci, Prace Filologiczne, 21, 99-235.
Gąsiorek, K. (1991). Rozumienie rzeczowników abstrakcyjnych przez dzieci. W: Rocznik Naukowo-Dydaktyczny. Prace Językoznawcze, 6, 259-274.
Grabias, S., Kurkowski, M., Woźniak, T. (2007). Logopedyczny test przesiewowy dla dzieci w wieku szkolnym. Lublin: Polskie Towarzystwo Logopedyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Grabias, S. (2015). Postępowanie logopedyczne. Standardy terapii. W: S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak (red.), Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego (13-35). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Grabias, S. (2014). Teoria zaburzeń mowy. Perspektywy badań, typologie zaburzeń, procedury postępowania logopedycznego. W: S. Grabias, M. Kurkowski (red.), Logopedia. Teoria zaburzeń mowy (15-71). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Haman, E. (2017). Wczesny rozwój leksykalny: środowiskowy kontekst i poznawcze konsekwencje. W: M. Kurowska, J. Zawadka (red.), Język i komunikacja – perspektywa lingwistyczna i logopedyczna (28-40). Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
Hoff, E. (2003). The Specificity of Environmental Influence: Socioeconomic Status Affects Early Vocabulary Development Via Maternal Speech, Child Development, 74, 1368-1378.
Kaczmarek, L. (1966). Nasze dziecko uczy się mowy. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
Kielar-Turska, M. (2006). Rozwój człowieka w pełnym cyklu życia. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 1: Podstawy psychologii (285-331). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Kozera-Wierzchoś, M. (2021). Rozwój sprawności narracyjnych. W: A. Domagała, U. Mirecka (red.), Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna, t. 1: Rozwój sprawności językowych: podstawowe problemy logopedyczne (286-306). Gdańsk: Harmonia Universalis.
Kurcz, I. (2005). Psychologia języka i komunikacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Kurowska, M. (2022). Umiejętności narracyjne dzieci i młodzieży z padaczką. Badania własne, Logopaedica Lodziensia, 6, 135-158.
Michalik, M. (2011). Nowa Logopedia a biologiczne uwarunkowania rozwoju i zaburzeń mowy. W: M. Michalik (red.), Biologiczne uwarunkowania rozwoju i zaburzeń mowy (13-24). Kraków: Collegium Columbinum.
Porayski-Pomsta, J. (2015). O rozwoju mowy dziecka. Dwa studia. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
Smoczyńska, M., Haman, E., Kochańska, M., Łuniewska, M., (2015). Standardowe narzędzia do oceny wypowiedzi SNOW. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
Styczek, I. (1983). Logopedia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Wątorek, A. (2014). Kompetencja językowa uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Uniwersytet Warszawski Polska
