XIX-wieczne akty uszanowania jako gatunek wypowiedzi
Abstrakt
Przedmiotem opracowania jest próba charakterystyki XIX-wiecznego gatunku urzędowego, jakim są akty uszanowania, i wskazania osobliwości interpretacyjnych tej formy, wynikających z jej kulturowo-obyczajowego charakteru. Obserwujemy tu szczególny rodzaj komunikacji, swoiste i rzadkie zjawisko w rejestrach kancelaryjnych – prośbę o błogosławieństwo, którą kierują do rodziców narzeczeni chcący zawrzeć związek małżeński. W sieci tekstów kancelaryjnych z Łukowa taki dialog, wynikający z dyskursu instytucjonalnego, respektujący społeczne zachowania komunikacyjne i różne role podmiotów postrzegane z różnych perspektyw, jest czytelną strategią komunikacyjną, która wpisuje się w intencję aktu notarialnego.
Słowa kluczowe
akt notarialny; błogosławieństwo; illokucja; komunikacja rodzinna
Bibliografia
Bartmiński, J., Niebrzegowska-Bartmińska, S. (2009). Tekstologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Dunin-Dudkowska, A. (2010). Akt notarialny jako gatunek wypowiedzi. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Gajda, S. (2001). Gatunkowe wzorce wypowiedzi. W: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski (255-269). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Gardzińska, J. (2010). Grzecznościowe akty mowy w listach Barbary Radziwiłłówny do Zygmunta II Augusta, Językoznawstwo: Współczesne Badania, Problemy i Analizy Językoznawcze, 4, 133–144.
Kuć, J. (2013). Polszczyzna łukowskich aktów notarialnych z początku XIX wieku. Siedlce: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach.
Kuć, J. (2014). „Środkujące zeznania” – sposoby nominacji notariatów z początku XIX wieku, Studia Slavica, XVIII/1, 141–147.
Kuć, J. (2018). XIX-wieczne kaucje za urząd jako gatunek wypowiedzi. Białostockie Archiwum Językowe, 18, 115–124.
Kuć, J. (2012). Akty uszanowania i pozwolenia na zawarcie małżeństwa jako umowy intertekstualne, Białostockie Archiwum Językowe, 12, 91–99.
Skupieński, K. (1997). Notariat publiczny w średniowiecznej Polsce. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Wilkoń, A. (2002). Spójność i struktura tekstu. Wstęp do lingwistyki tekstu. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Wojtak, M. (2011). O relacjach dyskursu, stylu, gatunku i tekstu, Tekst i Dyskurs – Text und Diskurs, 4, 69–78.
Wojtak, M. (2004). Wzorce gatunkowe wypowiedzi a realizacje tekstowe. W: D. Ostaszewska (red.), Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 2: Tekst a gatunek. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Wojtak, M. (2005). Genologia tekstów użytkowych, Postscriptum, 1, 48–49.
Woźniak, E., Zarębski, R. (2016). „Kodeks Napoleona” w dziejach języka urzędowego w Polsce – rekonesans badawczy, Język Polski, 1, 45–58.
Wyrwas, K. (2002). Skarga jako gatunek mowy. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Żmigrodzka, B. (1997). Testament jako gatunek tekstu. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Uniwersytet w Białymstoku Polska
