The interrelation between syntax and function of Old Church Slavonic bo, že, li
Abstrakt
O POWIĄZANIACH MIĘDZY WŁASNOŚCIAMI SKŁADNIOWYMI A FUNKCJAMI STARO-CERKIEWNO-SŁOWIAŃSKICH WYRAŻEŃ BO, ŽE, LI
Autor artykułu przedstawia analizę pozycji zajmowanych przez partykuły že, li, bo w tekstach staro-cerkiewno-słowiańskich. Ma na celu ukazanie, że umiejscowienie tych cząstek nie zależy od jednej reguły składniowej (prawa Wackernagla), ale jest konsekwencją różnych funkcji pełnionych przez te trzy elementy. Fakt, że nie istnieje klasa enklityk zajmujących drugą pozycję składniową, każe podać w wątpliwość słuszność tego prawa
w odniesieniu do języka staro-cerkiewno-słowiańskiego.
Słowa kluczowe
język staro-cerkiewno-słowiański; prawo Wackernagla; enklityki; konektory tekstowe; struktura informacyjna
Bibliografia
Adams, J.N. (1994a). Wackernagel’s law and the placement of the copula esse in Classical Latin. Cambridge: Cambridge Philological Society.
Adams, J.N. (1994b). Wackernagel’s law and the position of unstressed personal pronouns in Classical Latin, Transactions of the Philological Society, 92, 103–178.
Benacchio, R., Renzi, L. (1987). Clitici slavi e romanza. Padova: CLESP.
Cimmerling, A. (2013). Sistemy porjadka slov slavjanskich jazykov v tipologičeskom aspekte. Moskva: Jazyki Slavjanskix Kul’tur.
Eckhoff, H.M., Berdicevskis, A. (2015). Linguistics vs digital editions: The Tromsø Old Russian and OCS Treebank, Scripta & e-Scripta, 14–15, 9–25.
Fraenkel, E. (1932). Kolon und Satz, I: Beobachtungen zur Gliederung des antiken Satzes, Nachrichten der Göttinger Gesellschaft der Wissenschaften, Phil.-hist. Klasse, 197–213.
Franks, S., King, T.H. (2000). A handbook of Slavic clitics. Oxford: Oxford University Press.
Goldstein, D.M. (2016). Classical Greek syntax: Wackernagel’s law in Herodotus. Leiden: Brill.
Greenberg, M.L. (2017). Slavic. In: M. Kapović (ed.), The Indo-European Languages (517–549). London: Routledge.
Hale, M.R. (1987). Notes on Wackernagel’s law in the language of the Rigveda. In: C. Watkins (ed.), Studies in memory of Warren Cowgill (1929–1985): Papers from the fourth East Coast Indo-European Conference, Cornell University, June 6–9, 1985 (38–50). Berlin: de Gruyter.
Hale, M.R. (2008). Avestan. In: R.D. Woodard (ed.), The ancient languages of Asia and the Americas (101–122). Cambridge: Cambridge University Press.
Haspelmath, M. (2015). Defining vs. diagnosing linguistic categories: A case study of clitic phenomena. In: J. Blaszczak, D. Klimek-Jankowska, K. Migdalski (eds.), How Categorical are Categories? New Approaches to the Old Questions of Noun, Verb, and Adjective (273–304). Berlin, München, Boston: De Gruyter Mouton.
Ickler, N.L. (1977). Topicalization and Relativization in Old Russian, Proceedings of the Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society, 3, 656–669.
Jagić, V. (1879). Quattuor Evangeliorum Codex Glagoliticus, olim Zographensis, nunc Petropolitanus. Characteribus Cyrillicis transcriptum notis criticis prolegomenis appendicibus auctum. Berlin.
Jakobson, R. (1935). Les enclitiques slaves. In: B. Migliorini, V. Pisani (eds.), Atti del III Congresso internazionale dei linguisti: Roma, 19–26 settembre 1933 (384–390). Firenze: Le Monnier.
Janse, M. (1994). Clitics and word order since Wackernagel, Orbis, 39, 389–410.
Klein, J.S. (2022). Adversative Conjunction and Neighboring Discourse Features in Old Church Slavic (Codex Marianus), with Comparative Notes on the Same Phenomena in Greek, Gothic and Classical Armenian, Transactions of the Philological Society, 120, 128–183.
Kruschwitz, P. (2004). Römische Inschriften und Wackernagels Gesetz: Untersuchungen zur Syntax epigraphischer Texte aus republikanischer Zeit. Heidelberg: Carl Winter.
Kurz, J., Hauptová, Z. (eds.). (1958–1997). Slovník jazyka staroslověnského. Praha: Academia. [ = Slovar’ Staroslavjanskogo Jazyka, I–IV (2006). SPb: SPbGU.]
Manzini, M. (2022). Romance pronominal clitics as pure heads, Journal of Linguistics, 59(1), 89–119.
Migdalski, K. (2013). Diachronic Source of Two Cliticization Patterns in Slavic. In: C.M. Salvesen, H.P. Helland (eds.), Challenging Clitics (135–158). Amsterdam: Benjamins.
Migdalski, K. (2018). The syntax of Slavic. In: J. Klein, M. Fritz, M. Wenthe (eds.), Handbook of Comparative and Historical Indo-european Linguistics: An International Handbook. Volume 3 (1557–1571). Berlin, Boston: De Gruyter.
Morpurgo Davies, A. (1975). Negation and Disjunction in Anatolian and elsewhere, Anatolian Studies, 25, 157–168.
Nevis, J.A., Joseph, B.D., Wanner, D., Zwicky A.M. (eds.). (1994). Clitics: A comprehensive bibliography 1892–1991. Amsterdam: John Benjamins.
Nilsson, E. (1904). Wackernagel’s Gesetz im Slavischen, Zeitschrift für vergleischende Sprachforschung, 37, 261–264.
Pancheva, R. (2005). The rise and fall of second-position clitics, Natural Language & Linguistic Theory, 23/1, 103–167.
Ščepkin, V.N. (1903). Savvina kniga. SPb.
Sławski, F. (1946). Miejsce enklityki odmiennej w dziejach języka bułgarskiego. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Vai, M. (2018). Osservazioni a margine di «les enclitiques slaves» di Roman Jakobson. In: E. Esposito, S. Sini, M. Castagneto (eds.), Roman Jakobson, Linguistica e Poetica (421–439). Milano: Ledizioni.
Vajs, J., Kurz, J. (1929). Evangeliář Assemanův, Kodex vatikánský 3. slovanský. 2 vv. Praga: ČSAV.
Večerka, R. (1989). Altkirchenslavische (Altbulgarische) Syntax. I. Die Lineare Satzorganisation. Freiburg: Weiher.
Veksina, M. (2008). Zakon Vakernagelja (obzor), Social’nye i gumanitarnye nauki. Otečestvennaja i zarubežnaja literatura (Serija 6, Jazykoznanie), 3, 33–65.
Wackernagel, J. (1892). Über ein Gesetz der indogermanischen Wortstellung, Indogermanische Forschungen, 1, 333–436.
Walkden, G. (2020). Introduction. In: J. Wackernagel, On a law of Indo-European word order: Über ein Gesetz der indogermanischen Wortstellung (Classics in Linguistics 7) (3–29). Berlin: Language Science Press.
Zaliznjak, A.A. (1993). K izučeniju jazyka berestjanyx gramot. In: V.L. Yanin, A.A. Zaliznjak (eds.), Novgorodskie gramoty na bereste iz raskopok 1984–1989 (191–319). Moskva: Nauka.
Zaliznjak, A.A. (2008). Drevnerusskie ènklitiki. Moskva: Jazyki Slavjanskix Kul’tur.
Zimmerling, A., Kosta, P. (2013). Slavic clitics: A typology, Language Typology and Universals/Sprachtypologie und Universalienforschung (STUF), 66, 178–214.
L’Orientale – Università di Napoli, Włochy
https://orcid.org/0000-0002-6429-4517
