Ewolucja znaczenia leksemu kozak i wyrazów pochodnych w języku polskim (na tle języków ukraińskiego i rosyjskiego)

Aleshchenko, E. I. (2015). Fol'klornyĭ obraz zhenshchiny-kazachki kak voploshchenie stereotipov kazach'ego sotsiuma. Izvestiia VG PU. Filologicheskie nauki, 7 (102), 97–103.

Berezovich, E., Kabakova, G. (2019). Rossiĭa i Frantsiĭa: dialog iazykovykh stereotipov. Moskva: RAN.

Borek, P. (2002). Do genezy wyrazów „hajdamaka”, „hajdamacki", „hajdamactwo". Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis, 6, Studia Linguistica, 1, 17–30.

Brekhunenko, V., Mytsyk Y., Shcherbak, V. (red.). (2016). Dokumenty ukrayїns’koho kozatstva XVI — pershoĭї polovyny XVII st.: universaly, lystuvannia, uhody, prysiahy. Kyyiv: Instytut ukraїns’koĭї arkheohrafїi ta dzhereloznavstva imeni M.S. Hrushevs’koho.

Burmistrova, A. G. (2017). Molodezhnyĭ sleng v sovremennykh pol’skikh pesniakh (niepublikowana praca magisterska). Sankt-Peterburgskiĭ gosudarstvennyĭ universitet – filologicheskiĭ universitet – kafedra slavianskoĭ filologii, Sankt-Peterburg.

cdp.pl Sp. z o.o., Gra Kozacy 3.

Daniszewska, M., Wołk-Łaniewska, A. (2021). Dialogi dam w drodze do kościoła. NIE, 31 (1610), 9.

Dąbrowska, A. (2013). Kreacje Kozaków i Tatarów w Trylogii Henryka Sienkiewicza. Prace Komisji Językoznawczej BTN, 23, 87–100.

Dmitrieva, O. A. (2007). Lingvokul'turnye tipazhi Rossii i Frantsii XIX veka. (niepublikowana praca doktorska). Volgogradskiĭ gosudarstvennyĭ pedagogicheskiĭ universitet, Volgograd.

Dubisz, S. (2003). Słownictwo pochodzenia ukraińskiego we współczesnej polszczyźnie. Poradnik językowy, 1, 3–12.

Dubisz, S. (2013). Polska – Ukraina: historia relacji w słownictwie zapisana. W: S. Dubisz (red.), Językoznawcze studia polonistyczne (pisma wybrane, uzupełnione, zmienione) (107–115). Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.

Długosz, J. (1870). Dzieła wszystkie J. Długosza, kanonika krakowskiego, 5, (K. Mecherzyński, tłum.). Kraków: Drukarnia „Czasu“ W. Kirchmayera.

Estreicher, K. (1867). Gwara złoczyńców. Warszawa: Druk. Gazety Polskiej.

Estreicher, K. (1903). Szwargot więzienny. Kraków: Księgarnia D. E. Friedleina.

Grachev, M. A. (2005). Ot Van'ki Kaina do mafii. Proshloe i nastoiashchee ugolovnogo zhargona. Sankt-Peterburg: Avalon Azbuka-klassika.

Greń, Z. (2010). Wizerunek Kozaka we współczesnej prasie czeskiej. W: J. S. Gruchała, H. Kurek (red.), Silva rerum philologicarum. Studia ofiarowane Profesor Marii Strycharskiej-Brzezinie z okazji Jej jubileuszu, (109–117). Kraków: Księgarnia Akademicka.

Hrushevs’kyĭ, M. (1909). Istoriia Ukraїny-Rusy. Edycja internetowa, 7. Kyyiv: Naukova dumka. Pozyskano z http://litopys.org.ua/hrushrus/iur7.htm [data dostępu: 20.02.2023].

Hrynyevich, Y. (2021). Byelaruska-wkrainskiia fal’klornyia suviazi: vobraz kazaka w byelaruskaĭ narodnaĭ liubownaĭ piesni. Istoriia relihiĭ v Ukraїni: naukovyĭ shchorichnyk: Dokhrystyians’kyĭ period ta perezhytky iazychnytstva, 20–1, 67–74.

Khalymonenko, H. (1993). Instytut kozatstva: tiurks’koho y ukrayins’koho. Skhidnyĭ Svit, 1, 108–115.

Khomenko, O. B. (1997). Iazyk blatnykh. Iazyk mafiozi. Ėntsiklopedicheskiĭ sinonimicheskiĭ slovar'. Moskva: Fort M. Pozyskano z https://coollib.com/b/432119-oleg-borisovich-homenko-yazyik-blatnyih-yazyik-mafiozi-entsiklopedicheskiy-sinonimicheskiy-slovar [data dostępu: 24.04.2023].

Knapiusz (Knapski; Cnapius), G. (1621). Thesaurus polono-latino-graecus, seu promptuarium lingua Latinae et Graece [...] Kraków: Typis et sumptis Francisci Caesarii.

Kolberg, O. (1887). Mazowsze. Obraz etnograficzny, 3. Kraków: Druk W. L. Anczyca.

Kononenko, I. (2016). Semantychni modyfikatsiyi vzayemnykh zapozychen’ v ukrayins’kiy i pol’s’kiy movakh. W: A. Budziak, W. Hojsak, (red.), Słowo u Słowian. Wpływ języków sąsiadujących na rozwój języka ukraińskiego. Studia leksykalne (447–463). Kraków: Scriptum.

Kostecka-Sadowa, A. (2016). Zasięgi leksykalne zapożyczeń wschodniosłowiańskich w gwarach polskich. Gwary dziś, 8, 35–56.

Kozacki koncert House of Pain! (2017, sierpień 4). Poland Rock Festival: Newsy. Pozyskano z https://polandrockfestival.pl/ [data dostępu: 12.02.2023].

Lebedev, V. (1909). Slovar' vorovskogo iazyka. W: Fartovyĭ slovnik. Blatnoĭ zhargon. Slovari vorovskogo iazyka s 1859 g. po 1927 g. Pozyskano z https://www.russki-mat.net/argot/Blat.php [data dostępu: 12.02.2023].

Łaszkiewicz, M. (2019). Pamięć historii w stereotypach etnicznych (na przykładach Tatara, Kozaka, Szweda i Turka). Etnolingwistyka Problemy Języka i Kultury, 31, 237–255.

Łaszkiewicz, M. (2021). Stereotypy etniczne w polskiej kulturze ludowej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Ławrynow, D. (2022). Językowy obraz Kozaka na podstawie polskich pieśni historycznych i folkloru (na tle wybranych tekstów ukraińskich i rosyjskich), Etnolingwistyka, 34, 339–356.

Mariak, L. (2011). Językowy obraz Kozaka w „Ogniem i mieczem” Henryka Sienkiewicza. Cześć I. Sposoby prezentacji przedstawicieli społeczności kozackiej. W: U. Sokólska (red.), Odmiany stylowe polszczyzny – dawniej i dziś (151–169). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Moch, W. (2010). Słowniki hiphopowe jako świadectwa przemian kulturowych. Linguistica Bidgostiana, Volume, 7 [20], 218–225.

Nevzorova-Kmech, Ė. (2018). Blatnaia muzyka („Zhargon tiur'my”) F. V. Trakhtenberga i Żargon mowy przestępców. „Blatna muzyka”. Ogólny zbiór słów gwary złodziejskiej V. Liudvikovskogo, G. Val'chaka (sopostavitel'nyĭ analiz). Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica, 15, 63–79.

Piotrowski, M., Kacprzykowski, K. (2020). Raport najpopularniejszych słów młodzieżowych w Internecie w 2019 r. Pozyskano z https://polszczyzna.pl/ [data dostępu: 12.02.2023].

Pisarkowa, K. (1976). Konotacja semantyczna nazw narodowości. Zeszyty Prasoznawcze, 1 (67), 17, 5–26.

Polskajazda.pl. (n. d.) http://polskajazda.pl/ [data dostępu: 12.02.2023].

Potapov, S. M. (1927). Slovar' zhargona prestupnikov. Fartovyĭ slovnik. Blatnoĭ zhargon. Slovari vorovskogo iazyka s 1859 g. po 1927 g. Pozyskano z https://www.russki-mat.net/argot/Blat.php [data dostępu: 12.02.2023].

Pritsak, O. (1965). Etymolohiia ta zmist nazvy «kozak». Ukrayins’kyy istoryk, 03–04/07–08, 76–78.

Pritsak, O. (2006). The Turkic Etymology of the Word "Qazaq" 'Cossack. Harvard Ukrainian Studies, 28, 1/4, 237–243.

Povest' ob Azovskom osadnom sidenii donskikh kazakov (n. d.) Pozyskano z https://www.drevne.ru/lib/kazak.htm [data dostępu: 24.04.2023].

Ryblova M. A. (2009). Kazak i kazachka: tipichniie obrazy v traditsionnoĭ kul'ture donskikh kazakov, https://ryblova.ru/stati/obychai-i-obrjady/kazak-i-kazachka-tipichnye-obrazy-v-traditsionnoj-kulture-donskih-kazakov [data dostępu: 04.09.2024].

Rydzewski, S. (2022, kwiecień 21). Chciał przykozaczyć białym Audi A7. Kapuściana głowa skończyła po trzech sekundach (wideo). W: motofilm.pl. Blog motoryzacyjny o samochodach oraz elektromobilności. Pozyskano z https://motofilm.pl/ [data dostępu: 24.04.2023].

Sklep BY KAMILA WYBRAŃCZYK. (n. d.). Pozyskano z https://bykamilawybranczyk.com/ [data dostępu: 24.04.2023].

Stachura, B. (2021, styczeń 13). Przekozak! I fizycznie, i psychicznie! – Jan Błachowicz w sesji pytań i odpowiedzi, Lowking.pl Portal poświęcony MMA. Pozyskano z https://www.lowking.pl/ [data dostępu: 24.04.2023].

Strycharska-Brzezina, M. (2005). Kozak ukraiński. Studium językowe. Kraków: Universitas.

Stryjkowski M., (1846). Kronika polska, litewska, żmódzka i wszystkiej Rusi Macieja Stryjkowskiego, t. 1, Warszawa.

Sukalenko, T. (2014). Linhvokul’turnyĭ typazh «kozak»: istoriia ta suchasnist’, Ukraїns’ka mova 1, 23–37.

Sukalenko, T. (2017). Linhvokul’turnyĭ typazh «kozak» v ukrayins’komu fol’klori. Ivan Ohiyenko i suchasna nauka ta osvita, 14, 325–334.

Trakhtenberg, V. F., (1908). Blatnaia muzyka („zhargon“ tiur'my). Fartovyĭ slovnik. Blatnoĭ zhargon. Slovari vorovskogo iazyka s 1859 g. po 1927 g. Pozyskano z https://www.russki-mat.net/argot/Blat.php [data dostępu: 20.02.2023].

Trotz, M. A. (1764). Nowy dykcjonarz, to jest Mownik polsko-niemiecko-francuski, t. 3. Leipzig: Johann Friedrich Gleditsch.

Tyrpa, A. (2006). Losy etnonimu Mazur. W: J. Duma (red.), Onomastyka regionalna (181–193). Ośrodek Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego.

Wiechecki, S. (1956). Helena w stroju niedbałem czyli królewskie opowieści pana Piecyka. Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik.

Wieczorkiewicz, B. (1966). Słownik gwary warszawskiej XIX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Zhumasayeva, S. T. (2016). Izucheniye genezisa etnonima «Kazakh». Vestnik nauki Kostanaiskogo sotsial'no-tekhnicheskogo universiteta imeni akademika Zulkharnay Aldamzhar. Nauchnye stat'i Kazakhstana. Pozyskano z https://articlekz.com/article/28383 [data dostępu: 20.02.2023].

EOSRI – Etimologicheskiĭ onlaĭn-slovar' russkogo iazyka Maksa Fasmera, red. M. Fasmer, https://lexicography.online/etymology/vasmer/ [data dostępu: 20.02.2023].

ESJPBań – Etymologiczny słownik języka polskiego, red. A. Bańkowski, Warszawa 2000.

ESUM – Etymolohichnyĭ slovnyk ukraїns’koĭ movy: v 7 t. 2. red. O. S. Mel’nychuk, Kyyiv 1985.

e-SXVII – Elektroniczny słownik języka polskiego XVII i XVIII wieku, red. W. Gruszczyński, Warszawa, https://sxvii.pl/ [data dostępu: 20.02.2023].

GMSR – Galeria Młodzieżowych Słów Roku, Warszawa 2018, https://sjp.pwn.pl/mlodziezowe-slowo-roku/haslo/kozak;6477409.html [data dostępu: 20.02.2023].

IESSRI – Istoriko-ėtimologicheskiy slovar' sovremennogo russkogo iazyka, t. 1. red. P. Chernykh, Moskva 1999.

ISJP – Inny słownik języka polskiego, red. M. Bańko, Warszawa 2000.

KorBa – Elektroniczny korpus tekstów polskich z XVII i XVIII w. (do 1772 r.), https://korba.edu.pl/query_corpus/ [data dostępu: 20.02.2023].

KSJPXVIIXVIII – Kartoteka Słownika języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII wieku, Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych, https://rcin.org.pl/dlibra/publication/21496/edition/7372#structure [data dostępu: 20.02.2023].

L – Słownik języka polskiego, red. S. B. Linde, Warszawa 1807–1814.

MSSIMP – Miejski słownik slangu i mowy potocznej, miejski.pl. https://www.miejski.pl/ [data dostępu: 20.02.2023].

NKJP – Narodowy Korpus Języka Polskiego, www.nkjp.pl [data dostępu: 20.02.2023].

OJ UW – Obserwatorium Językowe Uniwersytetu Warszawskiego, https://obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl/ [data dostępu: 20.02.2023].

SA – Słownik argotyzmów, red. S. Kania, Warszawa 1995.

SDRI – Slovar' Drevne-Russkogo iazyka I. I. Sreznevskogo, red. Sreznevskiĭ, http://oldrusdict.ru/dict.html [data dostępu: 04.09.2024].

SEJPBr – Słownik etymologiczny języka polskiego, red. A. Bruckner, Kraków 1927 (i nast.).

SEJPS – Słownik etymologiczny języka polskiego, t. 3, red. E. Sławski, Kraków 1966–69.

SEK – Słownik etymologiczny kaszubszczyzny, red. W. Boryś, H. Popowska-Taborska, Warszawa 1994.

SGM – Słownik gwary młodzieżowej, red. A. Jendrzejek, J. Pastwa, Toruń 2006.

SGPKarł – Słownik gwar polskich, t. 2, red. J. Karłowicz, Kraków 1900–1911.

SJPD – red. W. Doroszewski, Słownik języka polskiego, Warszawa 1958–1969, http://doroszewski.pwn.pl/ [data dostępu: 20.02.2023].

SJP PWN – Słownik języka polskiego PWN, red. J. Bralczyk, L. Bralczyk, https://sjp.pwn.pl/ [data dostępu: 20.02.2023].

SPP – Słownik polszczyzny potocznej, red. J. Anusiewicz J. Skawiński, Warszawa 1996.

SPXVI – Słownik polszczyzny XVI wieku, red. M. R. Mayenowa, Wrocław 1966. Edycja internetowa, http://spxvi.edu.pl/ [data dostępu: 20.02.2023].

SRY XI-XVII, – Slovar' russkogo iazyka, t. 7, red. F. I. Filin, Moskva 1980.

SUM – Slovnyk ukraїins’koїi movy: v 11 tt., t. 4, red. I. K. Bilodid, Kyyiv 1970–1980, http://ukrlit.org/slovnyk [data dostępu: 20.02.2023].

SUMHr – Slovnyk ukrayins’koyi movy, red. B. Hrinchenko, Kyyiv 1907–1909, http://hrinchenko.com/ [data dostępu: 20.02.2023].

SW – Słownik języka polskiego, t. 2, red. J. Karłowicz, A. A. Kryński, W. Niedźwiedzki, Warszawa 1900–1927.

SWil – Słownik języka polskiego, opr. A. Zdanowicz i in.; Wilno 1861.

SZH – Slovnyk zakhidnopolis’kykh hovirok, t. 1. red. Arkushyn H., Luts’k 2000.

TSD – Tolkovyĭ slovar' Dalya, red. V. I. Dal, Moskva 1863–66, https://dic.academic.ru/dic.nsf/enc2p/252382 [data dostępu: 20.02.2023].

TSOO – Tolkovyĭ slovar' Ozhegova online, red. S. I. Ozhegov, https://slovarozhegova.ru/word.php?wordid=10419 [data dostępu: 20.02.2023].

TSU – Tolkovyĭ slovar' Ushakova, red. D. N. Ushakov, Moskva 1935–40, https://dic.academic.ru/dic.nsf/ushakov/829206 [data dostępu: 20.02.2023].

USJP – Uniwersalny słownik języka polskiego, t. 2, red. S. Dubisz, Warszawa 2003.

VTSSUM – Velykyĭ tlumachnyĭ slovnyk suchasnoї ukraїns’koї movy, red. V. T. Busel Kyyiv 2005.

WSJP – Wielki słownik języka polskiego PAN, red. P. Żmigrodzki, Kraków 2007, https://wsjp.pl/ [data dostępu: 20.02.2023].