Elementary School Without the Other: From (the Lack of) Multiculturalism in School Literary and Cultural Education to Practical Solutions
Abstract
Multiculturalism is one of the crucial elements on all-levels in the humanities, especially when it comes to the Polish language and literature. Both compulsory and supplementary reading discussed during Polish classes should address this vital topic to affect children’s and teenagers’ values and attitudes. In this article, a list of readings included in the 2017 general education core curriculum for grades 4–8 of elementary school is examined to demonstrate that other cultures are barely mentioned in the books listed in that document. Based on this analysis, the author of the article suggests several literary texts and teaching methods that teachers can use during their lessons in order to develop intercultural competencies.
Received: 16.02.2022
Accepted: 22.04.2022
Keywords
Polish language and literature education; Otherness; intercultural competences; school reading; methodology of teaching Polish in elementary school; multiculturalism; multiculturality
References
Boyne, J. (2013). Lekkie życie Barnaby’ego Brocketa (T. Oziewicz, tłum.). Dwie Siostry. (wyd. oryg. 2012).
Chylińska, M. (2017). Counterfactual imagination as a mental tool for innovation. Avant, 8, 241–253. http://doi.org/10.26913/80s02017.0111.0022.
D’Adamo, F. (2007). Iqbal (J. Rogulska-Berdyn, tłum). Pointa!. (wyd. oryg. 2001).
Fuks, M., Prokopówna, E., (1992). Żydowska literatura w Polsce. W: A. Brodzka, M. Puchalska, M. Semczuk, A. Sobolewska, E. Szary-Matywiecka (red.), Słownik literatury XX wieku (s. 1260–1262). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Goźliński, P., Wójcik, J. B. (2015). NieObcy. 21 opowieści, żeby się nie bać. Polscy pisarze dla uchodźców. Stowarzyszenie Przyjaciół Polskiej Akcji Humanitarnej.
Grzybowski, P. M. (2008). Edukacja międzykulturowa – przewodnik. Pojęcia – literatura – adresy. Impuls.
Grzybowski, P. M. (2011). Edukacja międzykulturowa – konteksty. Od tożsamości po język międzynarodowy. Impuls.
Guziuk-Tkacz, M., Siegień-Matyjewicz, A. (2015). Leksykon pedagogiki międzykulturowej i etnopedagogiki. WN Żak.
Horwath, E. (2014). Oswoić Inność. Inny w lekturze uczniów szkoły podstawowej. W: A. Janus Sitarz (red.), Edukacja polonistyczna wobec Innego (s. 143–156). TAiWPN Universitas.
Janus-Sitarz, A. (2014). Edukacja literacka wobec dylematów wielokulturowości i inności. W: A. Janus Sitarz (red.), Edukacja polonistyczna wobec Innego (s. 15–29). TAiWPN Universitas.
Janus-Sitarz, A., (2017). Oswajanie obcości. Obraz imigranta w literaturze dla dzieci i młodzieży W: A. Janus-Sitarz (red.), Każdy uczeń jest ważny. Indywidualizacja na lekcji języka polskiego (s. 203–216). TAiWPN Universitas.
Janus-Sitarz, A. (2020). Kali czy Nabu? Jaka literatura i jaki nauczyciel będą uczyć rozumienia drugiego człowieka?. Polonistyka. Innowacje, 11, 175–182. https://doi.org/10.14746/pi.2020.11.13.
Kołodziej, A., Niesporek-Szamburska, B. (2010). O dialogu kultur w edukacji polonistycznej (na poziomie szkoły podstawowej). Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP.
Kostro-Olechowska, K. (2019). Obcokrajowiec w szkole publicznej – problem czy wyzwanie?. W: K. Zioło-Pużuk (red.), Panorama glottodydaktyki polonistycznej. Wyzwania, pytania, kierunki (s. 163–172). Wydawnictwo UKSW.
Kowalewska, D. (2005). Harry i czary-mary, czyli o wartościach edukacyjnych w cyklu powieści Harry Potter J. K. Rowling. TAiWPN Universitas.
Krasoń, K. (2002). Baśniowe odkrywanie znaczeń jako wspomaganie rozwoju dziecka. W: J. Papuzińska, G. Leszczyński (red.), Kultura literacka dzieci i młodzieży u progu XXI stulecia (s. 248–260). CEBiD im. Heleny Radlińskiej, Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych UW.
Kuraś, S. (2016). Szkoła otwarta (?) na dialog kultur. Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego, 25, 23–38.
Leszczyński, G. (2002). Baśń, bajka magiczna. W: B. Tylicka, G. Leszczyński (red.), Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej (s. 31–33). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Leszczyński, G. (2006). Kanon książek – pojęcie i sprzeczności. W: G. Leszczyński, D. Świerczyńska-Jelonek, M. Zając (red.), Książka dziecięca 1990–2000. Konteksty kultury popularnej i literatury wysokiej (s. 255–268). Wydawnictwo SBP.
Marzec-Jóźwicka, M. (2013). Wstęp. W: M. Marzec-Jóźwicka (red.), Wartości i wartościowanie w edukacji humanistycznej (s. 7–12). Wydawnictwo UMCS.
Michalski, M. (2021). Edukacja literacka wobec wyzwań współczesności – próba diagnozy i propozycje rozwiązań. Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego, 30, 21–44.
Morawska, I., Latoch-Zielińska, M. (2017). Przeobrażenia w kulturze jako wyzwania edukacyjne. W: I. Morawska, M. Latoch-Zielińska (red.), Edukacja polonistyczna wobec przemian kulturowych (s. 7–12). Wydawnictwo UMCS.
Niesporek-Szamburska, B., Wójcik-Dudek, M. (red.). (2014). Wyczytać świat – między kulturowość w literaturze dla dzieci i młodzieży. Wydawnictwo UŚ.
Papuzińska, J. (1981). Inicjacje literackie. Problemy pierwszych kontaktów dziecka z książką. WSiP.
Piątek, E. (2013). Dialog z Innym jako wartość i wyzwanie dla edukacji. W: M. Marzec-Jóźwicka (red.), Wartości i wartościowanie w edukacji humanistycznej (s. 247–258). Wydawnictwo UMCS.
Quealy-Gainer, K., (2013). The Terrible thing that Happened to Barnaby Brocket [recenzja]. Bulletin of the Center for Children’s Books, 66(8), 371–372.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej. Dz.U. 2017, poz. 356.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie kształcenia osób niebędących obywatelami polskimi oraz osób będących obywatela mi polskimi, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw. Dz.U. 2020, poz. 1283, oraz 2022, poz. 573.
Rybak, K. (2019). Dzieciństwo w labiryncie getta. Recepcja mitu labiryntu w polskiej literaturze dziecięcej o Zagładzie. Wydawnictwa UW.
Sadura, P. (2017). Państwo, szkoła, klasy. Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Strawa, E. (2014). Świat pełen ruchu. Kształcenie kompetencji międzykulturowych w edukacji polonistycznej. W: A. Janus Sitarz (red.), Edukacja polonistyczna wobec Innego (s. 30–39). TAiWPN Universitas.
Strokowski, W. (2014). KL Auschwitz jako miejsce wykluczenia. Refleksje edukacyjne. W: A. Janus-Sitarz (red.), Edukacja polonistyczna wobec Innego (s. 55–80). TAiWPN Universitas.
Szczygielski, M., (2015). Arka czasu, czyli wielka ucieczka Rafała od kiedyś przez wtedy do teraz i wstecz. Latarnik. (wyd. oryg. 2013).
Wilczek, P., (2012). Inicjacja i kanon – ankieta na temat powieści W pustyni i w pusz czy. W: J. Axer, T. Bujnicki (red.), Wokół W pustyni i w puszczy. W stulecie pierwodruku powieści (s. 599–608). TAiWPN Universitas.
Wiśniewska, H. (2017). Zabawa wobec wyzwań współczesnej edukacji. W: I. Moraw ska, M. Latoch-Zielińska (red.). Edukacja polonistyczna wobec przemian kulturowych (s. 7–12). Wydawnictwo UMCS.
Wójcik-Dudek, M. (2016). W(y)czytać Zagładę. Praktyki postpamięci w polskiej literaturze XXI wieku dla dzieci i młodzieży. Wydawnictwo UŚ.
Zavrl, A., (2021). Good intentions: Othering LGBTQ literature for children and young adults in the Slovenian literary system, Philological Studies, 19(1), 181–202. https://doi.org/10.17072/1857-6060-2021-19-1-181-202.
Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw Poland
https://orcid.org/0000-0002-9916-6558
Marcin Miłko – MA, prepares a doctoral dissertation at the Institute of Literary Studies of the Faculty of Humanities at the Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw (Poland) about images of childhood and teenage crises, problems, challenges in literature for young readers after 2010 and working with such texts during Polish language and literature classes in elementary school. Contact: m.milko@uksw.edu.pl.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Open Access Policy
All articles presented on the pages of ”Dzieciństwo. Literatura i Kultura” are published in open access under a Creative Commons license - Attribution 4.0 International (CC BY 4.0). It means that:
- they can be made available and quoted under the condition of explicit and clear indication of the author/authors of the referenced text;
- you cannot use legal or technological means that would limit others in using the text under the terms of the license.
More information: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/