Images of Iconotexts
Dymel-Trzebiatowska, H., Szyłak, J., Cackowska, M. (Eds.). (2021). Synergia słów i obrazów. Badania ikonotekstu w Polsce. Wydawnictwo UG.
Abstract
The review paper is devoted to the multi-author monograph Synergia słów i obrazów. Badania ikonotekstu w Polsce [Synergy of Words and Images: Iconotext Research in Poland], edited by Hanna Dymel-Trzebiatowska, Jerzy Szyłak, and Małgorzata Cackowska (2021). It contains studies of Polish literary scholars, philologists, educators, and bibliologists on various aspects of picturebooks, showing a truly unique synergy resulting from the integration of words with images and their interaction. Fifteen research studies explore not only the fundamental issue of defining contemporary picturebooks, which is analysed in a separate, first chapter of the anthology, but also delves into detailed thematic issues showing the iconotext in the educational, ecocritical, translational context, and outlines the study of the relationship between various forms of art in which words and images contaminate. The main purpose of the review article is to analyse the publication within the broader context of the editorial team’s previous achievements in developing a mature iconotext theory in Poland.
Received: 29.12.2022
Accepted: 11.07.2023
Keywords
visual education; Hanna Dymel-Trzebiatowska; Jerzy Szyłak; iconotext; illustration; picturebook; visual culture; Małgorzata Cackowska
References
Bader, B. (1976). American picturebooks from Noah’s Arc to The Beast Within. Macmillan.
Boguszewska, A. (2021). IBBY docenia polską ilustrację książkową. W: H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak, M. Cackowska (red.), Synergia słów i obrazów. Badania ikonotekstu w Polsce (s. 291–310). Wydawnictwo UG.
Bourdieu, P., Passeron, J. (2006). Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania. (E. Neyman, tłum.). PWN. (wyd. oryg. 1970).
Cackowska, M. (2009). Książka obrazkowa dla dzieci. W: D. Klus-Stańska, M. Szczepska-Pustkowska (red.), Pedagogika wczesnoszkolna. Dyskursy, problemy, rozwiązania (s. 312–330). Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Cackowska, M. (2010). O pojęciu i pojmowaniu książki obrazkowej na świecie i w Polsce. W: M. Szczepska-Pustkowska M. Lewartowska-Zychowicz, A. Kożyczkowska (red.), Przestrzenie teraźniejszości i ich społeczno-edukacyjne sensy (s. 341–355). Adam Marszałek.
Cackowska, M. (2011a). Książka obrazkowa o edukacji seksualnej dla dzieci jako medium kulturowe i polityczne. Forum Oświatowe, 2(45), 93–110.
Cackowska, M. (2011b). Polityka i dziecięca wyobraźnia, czyli o możliwości edukacji seksualnej w książkach obrazkowych dla dzieci. W: E. Rodziewicz, M. Cackowska (red.), Wychowanie przez świat fikcyjny dla świata rzeczywistego (s. 305–309). Wydawnictwo UG.
Cackowska, M. (2012a). Krytycznie o propedeutyce pracy w książkach obrazkowych dla dzieci. Problemy Wczesnej Edukacji, 8(2), 97–108.
Cackowska, M. (2012b). O upolitycznionej propedeutyce pracy w książkach obrazkowych dla dzieci. Władza, Praca, Wiedza, 1, 49–57.
Cackowska, M. (2013a). Co ma książka obrazkowa do interaktywnej aplikacji książkowej?. Ryms, 20, 2–4.
Cackowska, M. (2013b). Ideologie dzieciństwa a/i tabu w książkach obrazkowych dla dzieci. Opuscula Sociologica, 3(5), 19–30.
Cackowska, M. (2014). Gdyby babcia miała wąsy... W odpowiedzi na prowokację Jerzego Szyłaka. Zeszyty Komiksowe, 17, 43–47.
Cackowska, M. (2015). Książka obrazkowa. W: D. Waloszek (red.), Encyklopedia dzieciństwa. Pobrane 20 maja 2023 z: http://encyklopediadziecinstwa.pl/index.php/Książka_obrazkowa.
Cackowska, M. (2016). Emergent literacy, visual literacy i czytanie dialogowe. Potencjał edukacyjny i emancypacyjny książki obrazkowej w środowisku rodzinnym i przedszkolnym. Problemy Wczesnej Edukacji, 2(33), 102–113.
Cackowska, M. (2017). Współczesna książka obrazkowa – pojęcie, typologia, badania, teorie, konteksty, dyskurs. W: M. Cackowska, H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak (red.), Książka obrazkowa. Wprowadzenie (s. 11-48). Instytut Kultury Popularnej.
Cackowska, M. (2021). Polskie abecadlniki XX i XXI wieku w postaci książek obrazkowych dla dzieci i ich estetyczny potencjał. W: H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak, M. Cackowska (red.), Synergia słów i obrazów. Badania ikonotekstu w Polsce (s. 31–54). Wydawnictwo UG.
Cackowska, M., Dymel-Trzebiatowska, H., Szyłak, J. (red.). (2017). Książka obrazkowa. Wprowadzenie. Instytut Kultury Popularnej.
Cackowska, M., Dymel-Trzebiatowska, H., Szyłak, J. (red.). (2018). Książka obrazkowa. Leksykon. Tom 1. Instytut Kultury Popularnej.
Cackowska, M., Dymel-Trzebiatowska, H., Szyłak, J. (red.). (2020). Książka obrazkowa. Leksykon. Tom 2. Instytut Kultury Popularnej.
Cackowska, M., Patalon, M. (2009). Religijna książka obrazkowa dla dzieci w Polsce. Krytyczna analiza dyskursu. Problemy Wczesnej Edukacji, 5(2), 161–177.
Cackowska, M., Wincencjusz-Patyna, A. (red.). (2016). Look! Polish picturebook!. NCKB.
Cackowska, M., Wincencjusz-Patyna, A. (red.). (2017). Polska szkoła książki obrazkowej. NCKB.
Chwirot, A. (2021). Światy stworzone ze słów i obrazów – książka obrazkowa w tłumaczeniu. A Child of Books Olivera Jeffersa i Sama Winstona. W: H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak, M. Cackowska (red.), Synergia słów i obrazów. Badania ikonotekstu w Polsce (s. 189–220). Wydawnictwo UG.
Dunin, J. (1991). Książeczki dla grzecznych i niegrzecznych dzieci. Z dziejów polskich publikacji dla najmłodszych. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Dunin, J. (2003). Struwelpeter, Stepka-Rastrepka, czyli Złota Różdżka. Z dziejów kariery jednej książki. Verso.
Dylak, S. (2012). Alfabetyzacja wizualna jako kompetencja współczesnego człowieka. W: W. Skrzydlewski, S. Dylak (red.), Media – edukacja – kultura. W stronę edukacji medialnej (s. 119–132). WN UAM.
Dymel-Trzebiatowska, H. (2012). Inne życie inaczej, czyli o przymusie naturalizacji na przykładzie tłumaczenia szwedzkiej książki obrazkowej. W: A. Pstyga (red.), Słowo z perspektywy językoznawcy i tłumacza (t. 4., s. 171–178). Wydawnictwo UG.
Dymel-Trzebiatowska, H. (2014). Tożsamość literatury dziecięcej. Rewolucja artystyczna w skandynawskiej książce obrazkowej. W: A. Cisło, A. Łuszpak (red.), Kulturowa tożsamość książki (s. 139–149). Wydawnictwa UW.
Dymel-Trzebiatowska, H. (2016a). Perturbacje w paradygmacie domyślnego czytelnika na przykładzie szwedzkiej książki obrazkowej. W: R. Starz (red.), Dziecko – literatura, sztuka, język (s. 75–87). Instytut Filologii Polskiej Uniwersytet Jana Kochanowskiego.
Dymel-Trzebiatowska, H. (2016b). Visual representations of war in Polish and Scandinavian picturebooks: A metaphorical perspective. Problemy Wczesnej Edukacji, 3(34), 118–131.
Dymel-Trzebiatowska, H. (2021). „Ukochane dziecko ma wiele imion”. Definicje nowoczesnej książki obrazkowej – analiza. W: H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak, M. Cackowska (red.), Synergia słów i obrazów. Badania ikonotekstu w Polsce (s. 11–30). Wydawnictwo UG.
Dymel-Trzebiatowska, H., Szyłak, K., Cackowska, M. (red.). (2021). Synergia słów i obrazów. Badania ikonotekstu w Polsce. Wydawnictwo UG.
Frankiewicz, P. (2021). Zamek Davida Zane’a Mairowitza i Jaromíra 99 – o komiksowej adaptacji powieści Franza Kafki z perspektywy filozofii absurdu. W: H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak, M. Cackowska (red.), Synergia słów i obrazów. Badania ikonotekstu w Polsce (s. 247–268). Wydawnictwo UG.
Garczyńska, H. (2021). Komiks jako literatura faktu. Wyzwania translatorskie na podstawie komiksu Munch Steffena Kvernelanda. W: H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak, M. Cackowska (red.), Synergia słów i obrazów. Badania ikonotekstu w Polsce (s. 173-188). Wydawnictwo UG.
Gruda, E. (2021). Dialogi słów i obrazów w twórczości Bohdana Butenki. W: H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak, M. Cackowska (red.), Synergia słów i obrazów. Badania ikonotekstu w Polsce (s. 269–290). Wydawnictwo UG.
Hallberg, K. (2017). Literaturoznawstwo a badania nad książką obrazkową (H. Dymel-Trzebiatowska, tłum.). W: M. Cackowska, H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak (red.), Książka obrazkowa. Wprowadzenie (s. 49–56). Instytut Kultury Popularnej. (wyd. oryg. 1982).
Hojka, B. (2021). Od ilustracji do infografiki – o relacjach między słowem a obrazem we współczesnych podręcznikach szkolnych (na przykładzie podręczników historii dla klasy V szkoły podstawowej). W: H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak, M. Cackowska (red.), Synergia słów i obrazów. Badania ikonotekstu w Polsce (s. 55–70). Wydawnictwo UG.
Hopp, M. (2015). Sterben, Tod und Trauer im Bilderbuch seit 1945. Peter Lang.
Juszczyk, S. (2015). Kultura wizualna – wybrane studia teoretyczne oraz badania empiryczne. Chowanna, 2, 17–29.
Jamróz-Stolarska, E. (2021). Jak ochronić Ziemię? Edukacja ekologiczna na łamach polskich obrazkowych książek informacyjnych. W: H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak, M. Cackowska (red.), Synergia słów i obrazów. Badania ikonotekstu w Polsce (s. 109–130). Wydawnictwo UG.
Jarosińska-Buriak, K. (2021). Między symboliką a działaniem – kilka uwag o drzewach w książce obrazkowej. W: H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak, M. Cackowska (red.), Synergia słów i obrazów. Badania ikonotekstu w Polsce (s. 131–158). Wydawnictwo UG.
Kiefar, B. Z. (2008). What is a picturebook, anyway? The evolution of form and substance through the postmodern era and beyond. W: L. R. Sipe, S. Pantaleo (red.), Postmodern picturebooks: Play, parody, and self-referentiality. Routledge.
Klimont, A. (2021). Ekologia od najmłodszych lat. Książka obrazkowa w obliczu zmian klimatycznych. W: H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak, M. Cackowska (red.), Synergia słów i obrazów. Badania ikonotekstu w Polsce (s. 91–108). Wydawnictwo UG.
Leszczyński, G. (2015). Wielkie małe książki. Lektury dzieci. I nie tylko. Media Rodzina.
Łapiński, P. (2021). Wszystkie ręce na pokład. O roli tłumacza w kreowaniu oferty wydawniczej. W: H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak, M. Cackowska (red.), Synergia słów i obrazów. Badania ikonotekstu w Polsce (s. 159–172). Wydawnictwo UG.
Nikolajeva, M., Scott, C. (2006). How picturebooks work. Routledge.
Obraz. (b.d.). Słownik Języka Polskiego PWN. Pobrane 20 maja 2023 z: https://sjp.pwn.pl/szukaj/obraz.html.
Rose, G. (2010). Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością (E. Klekot, tłum.). PWN. (wyd. oryg. 2001).
Sadowska, D. (2021). Ukryte w obrazach… Pamiętnik Blumki Iwony Chmielewskiej jako medium, w którym relacja słowo–obraz łączy czas i przestrzeń przed Zagładą i po Zagładzie. W: H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak, M. Cackowska (red.), Synergia słów i obrazów. Badania ikonotekstu w Polsce (s. 71–90). Wydawnictwo UG.
Sendyka, R. (2012). Poetyki wizualności. W: T. Walas, R. Nycz (red.), Kulturowa teoria literatury 2. Poetyki, problematyki, interpretacje (s. 137–184). TAiWPN Universitas.
Stróżyk, A. (2021). Jagodowy las. Jakie bajki opowiada…? O ikonotekście w Puttes äventyr i blåbärsskogen Elsy Beskow i Na jagody Marii Konopnickiej. W: H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak, M. Cackowska (red.), Synergia słów i obrazów. Badania ikonotekstu w Polsce (s. 221–246). Wydawnictwo UG.
Sturken, M., Cartwright, L. (2005). Practices of looking: An introduction to visual culture. Oxford Press.
Szyłak, J. (2014a). Komiksy i inne książki obrazkowe. Ryms, 22, 12–13.
Szyłak, J. (2014b). To ptak! To samolot! To ikonotekst! Książka – komiks – picturebook (medium czy media?). W: I. Kiec, M. Traczyk (red.), Komiks i jego konteksty (s. 11–22). Fundacja Instytut Kultury Popularnej.
Szyłak, J. (2017). Komiksy i książki obrazkowe. Miejsca wspólne. W: M. Cackowska, H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak (red.). Książka obrazkowa. Wprowadzenie (s. 117–172). Instytut Kultury Popularnej.
Szyłak, J. (2021). Komiks i książka obrazkowa. Wiele podobieństw, jeszcze więcej nieporozumień. W: H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak, M. Cackowska (red.), Synergia słów i obrazów. Badania ikonotekstu w Polsce (s. 311–326). Wydawnictwo UG.
Śmiechowska-Petrovskij, E. (2016). Kultura haptyczno-werbalna. Osoby niewidzące i sztuki wizualne – między doświadczeniem poznawczym i estetycznym. W: K. Krawiecka, E. Śmiechowska-Petrovskij, M. Żelazkowska, Sztuka/twórczość dostępna. Osoby z niepełnosprawnościami i chorobą psychiczną w kręgu recepcji i ekspresji sztuki (s. 57–126). Wydawnictwo UKSW.
The picturebook: A mirror of social changes. (2016). Problemy Wczesnej Edukacji, 3(34).
Wagner, P. (1996). Introduction: Ekphrasis, iconotexts, and intermediality – the state(s) of the art(s). W: P. Wagner (red.). Icons, texts, iconotexts: Essay on ekphrasis and intermediality. De Gruyter.
Wincencjusz-Patyna, A. (2008). Stacja Ilustracja: Polska ilustracja książkowa 1950–1980. Artystyczne kreacje i realizacje. Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu.
Zabawa, K. (2013). Rozpoczęta opowieść. Polska literatura dziecięca po 1989 roku wobec kultury współczesnej. Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Zając, M. (2013). Książka obrazkowa: znana i nieznana. W: G. Leszczyński, M. Zając, Książka i młody czytelnik. Zbliżenia, oddalenia, dialogi. Studia i szkice. Wydawnictwo SBP. (wyd. oryg. 2007).
Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw Poland
https://orcid.org/0000-0002-6522-3817
Emilia Śmiechowska-Petrovskij – PhD, works at the Department of Special Education at the Faculty of Educational Sciences of the Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw (Poland). Her researcinterests include children’s literature as a socio-cultural medium, discourses of disability in cultural texts, accessibility of culture for persons with blindness and low vision as well as their visual education. Contact: e.smiechowska@uksw.edu.pl.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Open Access Policy
All articles presented on the pages of ”Dzieciństwo. Literatura i Kultura” are published in open access under a Creative Commons license - Attribution 4.0 International (CC BY 4.0). It means that:
- they can be made available and quoted under the condition of explicit and clear indication of the author/authors of the referenced text;
- you cannot use legal or technological means that would limit others in using the text under the terms of the license.
More information: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/