„Jestem Serbem, serbskim dzieckiem” – miejsce pisarzy wyznających islam na łamach czasopisma „Bosanska vila” (1885–1914)
Abstrakt
The aim of the article is to answer the question of whether the Muslim writers (Mustafa Hilmi, Riza-beg Kapetanović, Savfet-beg Bagašević, Salih Kazazović, Osman Đikić, Avdo Karabegović, Avdo Karabegović Hasanbegov, Omer-beg Sulejmanpašić-Despotović, Musa Ćatim Ćatić and Šaćir Karabegović Hasanbegov) who submitted their poetry to “Bosanska vila” – Sarajevo’s periodical of Bosnian Serbs published in the years 18851914, participated in the promotion of Serbian national identity. “Bosanska vila” was the first journalism platform enabling the Muslim authors to make a literary debut – this was a strategy used by Serbs to show that Islamic literary output is part of the Serbian linguistic and literary heritage, and by extension, that the Muslims are in fact Serbs. Some of these authors contributed to the propagation efforts in that they revealed their Serbian national sentiment, others were discouraged by the magazine’s policies from further cooperation with the Serbs both literary and otherwise. The analysis of the poems presented in the article can point to which authors actually embraced their Serb identity and who amongst them opposed national declarations altogether.
Słowa kluczowe
Austro-Węgry; Bosanska vila; Bośnia i Hercegowina; Serbowie muzułmanie
Bibliografia
Bajić, J. (2012). Srpsko srpskih pesnika muslimanske vere. W: Subotić, M. (red.), O Srbima muslimanske veroispovesti (125–146). Beograd: Institut za političke studije.
Demirović, M. (1999), Bosna i Bošnaci u srpskoj politici. Bihać: Ekonomski fakultet.
Dujmović, S. (2011). „Bosna i Hercegovina ne može ni da živi ni da umre” – situiranje identiteta Bosne i Hercegovine kod bosanskohercegovačkih Srba (do 1941. godine). W: Kamberović, H. (red.), Identitet Bosne i Hercegovine kroz historiju. Zbornik radova 1 (19–51). Sarajevo: Institut za istoriju.
Hroch, M. (2003). Małe narody Europy. Perspektywa historyczna, przeł. Pańko, G. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
Juzbašić, Dž. (2002). Politika i privreda u Bosni i Hercegovini pod austrougarskom upravom. Sarajevo: Akademija nauke i umjetnosti Bosne i Hercegovine.
Kruševac, T. (1978). Bosansko-hercegovački listovi u XIX veku. Sarajevo: Veselin Masleša.
Lis, T.J. (2015). Zarys dziejów bośniacko-hercegowińskiej prasy w XIX stuleciu. W: Grochmalski, P., Lewandowski, R., Krygier, A. (red.), Z historii mediów i dziennikarstwa. Studium selektywne (69–94).
Lovrenović, I. (2001). Bosnia: A Cultural History, transl. Wild Bičanić, S. London: Saqi Books Publishers.
Negrišorac, I. (2008). Srpska književnost u periodu tranzicije i muslimanski kulturološki kontekst. Letopis Matice Srpske 4 (482), 886–932.
Ramić, I. (2016). Književni časopisi austrougarskog perioda kao prostor saobražavanja bošnjačke usmene tradicije i pisane književnosti. Društvene i humanističke studije 1, 11–35.
Ruthven, M. (1998). Islam. Bardzo krótkie wprowadzenie, przeł. Pachniak, K. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Spahić, V. (2002). Wybrane metodologiczno-historyczne aspekty badań nad literaturą bośniacką w okresie austro-węgierskim. W: Zieliński, B. (red.), Narodowy i ponadnarodowy model kultury. Europa Środkowa i Półwysep Bałkański. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Stojančević, V. (2008). Apelativi srpski, srbinski, srbadija, srpstvo u pesmama trojice bosansko-hercegovačkih pesnika, Prilozi za književnost, jezik, istoriju i folklor 1–4 (74), 197–216.
Šaljić, J. (2017). Književnost u službi nacije – uloga srpske književnosti u stvaranju nacionalnog identiteta južnoslovenskih muslimana. Zbornik Matice srpske za književnost i jezik 1, 159–173.
Vervaet, S. (2013). Centar i periferija u Austro-Ugarskoj. Dinamika izgradnje nacionalnih identiteta u Bosni i Hercegovini od 1878. do 1918. godine na primjeru književnih tekstova. Zagreb – Sarajevo: Synopsis.
„Bosanska vila”: 1/1885, 13/1886, 18/1886, 19/1886, 10/1890, 19 i 20/1890, 6/1891, 20/1896, 2/1897, 5/1897, 1/1898, 2/1898, 14 i 15/1898, 8/1899, 21 i 22/1899, 12/1900, 22/1900, 19/1900.
Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0001-8684-4551
Monika Skrzeszewska, doktorantka w Instytucie Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, współpracowniczka Instytutu Slawistyki Zachodniej i Południowej Uniwersytetu Warszawskiego, lektorka języka serbskiego. Autorka artykułów naukowych m.in. w czasopismach: „Socjolingwistyka”, „Balcanica Posnaniensia”, „Przekłady Literatur Słowiańskich”. Przygotowuje rozprawę doktorską pt. Językowy obraz „Serba muzułmanina” w serbskim dyskursie politycznym i publicystycznym (od przełomu XIX i XX wieku do wybuchu I wojny światowej).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
PRAWA AUTORSKIE
Rocznik „Zeszyty Łużyckie” jest wydawany na licencji niewyłącznej: Creative Commons - Uznanie autorstwa 3.0 PL (CC-BY)
(https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode). Przesłanie artykułu oznacza zgodę na jego udostępnienie na tej licencji. Licencja zostaje udzielona Wydawnictwom Uniwersytetu Warszawskiego na 5 lat (po upływie tego terminu przekształca się w zgodę udzieloną na czas nieoznaczony) na następujące pola eksploatacji:
• utrwalanie i zwielokrotnianie w dowolnej liczbie egzemplarzy (w tym w tłumaczeniu na inne języki) w znanych w dniu zawarcia niniejszego porozumienia technikach: drukiem w dowolnej formie, techniką cyfrową, techniką reprograficzną, za pomocą zapisu magnetycznego, zapisu na kliszy fotograficznej, oraz wprowadzania egzemplarzy do obrotu;
• wprowadzanie do sieci komputerowej Wydawcy;
• publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, a w szczególności rozpowszechnianie w sieciach informatycznych, w tym komputerowych (Internet, sieci lokalne), telefonicznych oraz innych znanych w chwili zawarcia niniejszej umowy;
• najem, użyczanie;
• nadawanie za pomocą wizji i/lub fonii przewodowej albo bezprzewodowej przez stacje naziemne bądź satelitarne;
• kopiowanie i powielanie w technologiach fotomechanicznych lub innych znanych w dniu zawarcia porozumienia;
• publiczne odtwarzanie;
• wykorzystywanie do celów reklamowych i promocyjnych, w tym w sieciach informatycznych.
