...and there’s us between the fronts. The fate of Sorbs during the Second World War in accounts of witnesses of history
Abstract
This article presents an image of the Second World War as seen with the eyes of Sorbs. The tragedy of Slavic people sent to fight for German homeland while at the same time persecuted as a “foreign” element on the “native” territory of the Reich was reflected mainly in literary texts written in the Upper Sorbian language. This strengthens the testimony of the witnesses of history recorded in the 1980s by the Sorbian poet Ben Budar and published in the German language in the book Und immer diese Angst (2014). Based on this particular text, the article is an attempt at examining the degree to which memories transform the places “recorded” via stories of individuals in the spaces of collective experience, and allow for a reconstruction of identity of the Sorbs as a nation.
Keywords
Sorbs; the Second World War; witnesses of history; memory; Upper Sorbian language
References
Bott-Bodenhausen, K. (1997). Sprachverfolgung in der NS-Zeit. Sorbische Zeitzeu- gen berichten. „Lětopis” Sonderheft. Bautzen: Domowina Verlag.
Budar, B. (2013). Sym měła tajki strach: poslednje dny 2. swětoweje wójny w Serbach. Budyšin: Ludowe nakładnistwo Domowina.
Budar, B. (2014). Und immer diese Angst. Bautzen: Domowina-Verlag.
Cyž, J. (1975). Wojowanje wo wuswobodźenje Łužicy: za čas wulkeje bitwy wo Berlin 1945. Budyšin: Ludowe nakładnistwo Domowina.
Cyž, J. (1985). Ćernje na puću do swobody. Dopomnjenki wot nowembra 1944 do kónca lěta 1945. 2. rozš. nakł. Budyšin: Ludowe nakładnistwo Domowina.
Förster, F. (2007). Die „Wendenfrage“ in der deutschen Ostforschung 1933–1945.
Bautzen: Domowina-Verlag.
Jaworski, T.; Ostrowski, M. (red.). (1995). Łużyce: w nowożytnych i najnowszych dziejach Europy Środkowej. Zielona Góra: Wydawn. „Verbum”.
Kasper, M. (1976). Stawizny Serbow 3. Wot 1917 do 1945. Budyšin: Ludowe nakładnistwo Domowina.
Kubasch, M. [Kubašec, M.] (1974). Alois Andritzki. Berlin: Union Verlag. Kubašec, M. (1961). Sterne über dem Abgrund. Aus dem Leben der Antifaschistin
Maria Grollmuss. Bautzen: Domowina.
Marciniak, S. (1984). Droga wiodła przez Łużyce, „Wojsko Ludowe”, 35, 95–99. Pech, E.; Scholze, D. (red.). (2003). Zwischen Zwang und Beistand: Deutsche Politik gegenüber den Sorben vom Wiener Kongress bis zur Gegenwart. Bautzen: Domowina-Verlag.
Pilop, M. (1985). Wuswobodźenje Łužicy. Wojerskohistoriski zarys wojowanjow w lěće 1945. Budyšin: Ludowe nakładnistwo Domowina.
Rokicki, J. (2011) Psychologiczna prawda świadectw mówionych – na podstawie oral history Archives of Chicago Polonia. W: Biliński, P. (red.), Przeszłość we współczesnej narracji kulturowej. Studia i szkice kulturoznawcze. Tom 1. Kraków: Wydawn. UJ, 25–38.
Rokuszewska-Pawełek, A. (2006). Wywiad narracyjny jako źródło informacji. Media, Kultura, Społeczeństwo, 1, 17–28.
Siatkowska, E. (1990). Serbowie, Wenedowie, Łużyczanie..., „Zeszyty Łużyckie”, 1, 4–11.
Śliziński, J. (1973). Serbołużycka literatura o tematyce drugiej wojny światowej i jej recepcja w Polsce. W: Śliziński, J. (red.), Literatury słowiańskie o drugiej wojnie światowej. Tom II, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Wydawn. PAN, 47–53.
Šurman, P. [Schurmann, P.] (1998). Łużyczanie a wybuch drugiej wojny światowej. W: Benyskiewicz, J. (red.), Mniejszości narodowe w Europie a wybuch drugiej wojny światowej. Zielona Góra: Wydawn. WSP, 45–50.
Uniwersytet Śląski Poland
https://orcid.org/0000-0002-1732-8876
Monika Blidy, adiunkt w Instytucie Literaturoznawstwa na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Śląskiego, pracownik badawczo-dydaktyczny na kierunku Filologia Germańska Uniwersytetu Śląskiego, zainteresowania badawcze: współczesna literatura niemieckojęzyczna, literatura NRD, kulturowo-literacki krajobraz po obu stronach Nysy, literatura regionalna, literatury mniejszości etnicznych/narodowych.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
COPYRIGHT AND ACCESS MODEL
The journal “Zeszyty Łużyckie” is published yearly on license as specified in the standard Creative Commons Attribution 3.0 PL (CC BY) (https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode). By submitting the work, the Author of the work gives consent to its sharing as ruled by this license. The Licensor grants the Publisher (Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego – University of Warsaw Press) license with a 5-year time limit (after this date, consent is granted indefinitely), in the following fields of exploitation:
capture and reproduction in any number of copies (including translations to other languages) using techniques available at the time of conclusion of this agreement: all forms of print, digital technique, reprography, magnetic record, record on photographic film, and marketing of the copies;
• entering data into the Publisher’s computer network;
• distribution of the work so as to render it available to anyone at any chosen time and place, in particular via distribution via IT networks, including computer networks (Internet, local networks), telephone networks, and/or other networks available at the time of conclusion of this contract;
• loan and lending for use;
• broadcasting by wired or wireless sound or vision by terrestrial or satellite stations;
• copying and reproduction using photomechanical technologies and/or other technologies available at the time of conclusion of this contract;
• public performance of the work;
• use for purposes of advertising and promotion, including via computer networks.
