Dylematy autora antologii
Abstrakt
Każda antologia jest wyzwaniem, a oczekiwania autora i czytelnika, nie mówiąc już o specjalistach, historykach czy krytykach literatury, często okazują się trudne do pogodzenia. Zawsze jesteśmy skazani na kompromis między subiektywną wizją a obowiązującym stereotypem, który bywa identyczny z utrwalonym od dawna kanonem. Gruntowna rewizja obrazu epoki, nurtu, prądu czy tematu zwykle graniczy z pewnym ryzykiem.
Tekst Dylematy autora antologii jest pisany z perspektywy humanisty-praktyka, który ma w swoim dorobku kilka prób stworzenia literackich kolekcji, a jeszcze więcej − z rozmaitych powodów − zaplanował, ale nie doczekały się one realizacji. Niestety, wnioski są mało optymistyczne, bo jak się zdaje, w dzisiejszych czasach antologie nie należą do przedsięwzięć popularnych. Wymagają żmudnej pracy, nakładów finansowych, wreszcie odwagi ze strony edytora, który raczej nie może liczyć na szybki komercyjny sukces. Nowym antologiom nie sprzyja również dość powszechna dostępność w sieci tekstów kiedyś mało znanych, starodruków i roczników dawnych czasopism nie wyłączając. Zdaniem autora, ten informacyjny aspekt pracy antologisty schodzi być może na dalszy plan, pozostaje jednak idea antologii jako dzieła artystycznego.
Słowa kluczowe
tworzenie antologii; antologista; problemy antologijnego wyboru; warsztat autora antologii
Bibliografia
Akme znaczy szczyt. Gumilow, Achmatowa, Mandelsztam w przekładach Leopolda Lewina, Warszawa 1986.
Antologia wolnej literatury rosyjskiej, red. A. Drawicz, Warszawa 1992.
Barańczak, Stanisław, Antologia angielskiej poezji metafizycznej XVII stulecia, Warszawa 1982.
Borowy, Wacław, Od Kochanowskiego do Staffa: antologia liryki polskiej, Lwów 1930, wyd. 2, Londyn 1954, wyd. 3, Warszawa 1958, wyd. 4, Warszawa 1981.
Iskry z popiołów. Zapomniane opowiadania polskie XIX wieku, red. J. W. Gomulicki, t. 1−2, Warszawa 1959.
Jakimowicz-Klein, Barbara, Tomkowski, Jan, Kuchnia literacka, Warszawa 2009.
Okruchy chleba. Antologia polskiej liryki z motywem chleba, oprac. M. Bocian, S. Placek, Wrocław 1992.
Poeci polskiego baroku, oprac. J. Sokołowska, K. Żukowska, t. 1−2, Warszawa 1965.
Poeci renesansu, oprac. J. Sokołowska, Warszawa 1959.
Poezja polska: antologia, oprac. S. Grochowiak, J. Maciejewski, t. 1−2, Warszawa 1973.
Polski esej literacki. Antologia, oprac. J. Tomkowski, Wrocław 2017.
Sto polskich wierszy. Antologia poezji patriotycznej, oprac. J. Tomkowski, Warszawa 2014.
Tomkowski, Jan, Moja historia eseju, Warszawa 2013.
Tomkowski, Jan, Norwid z listy przebojów, w: Kultura popularna w Polsce w latach 1944−1989: problemy i perspektywy badawcze, red. K. Stańczak-Wiślicz, Warszawa 2012.
Tomkowski, Jan, Samobójcy i marzyciele − O zabijaniu poetów, Kielce 2002.
Z. P. [Przesmycki, Zenon], Sztuka stosowana, „Chimera” 1901, t. 1, z. 1.
Polska Akademia Nauki Polska
https://orcid.org/0000-0001-7005-6251
prozaik i historyk literatury, profesor zwyczajny, od 1986 r. związany z Instytutem Badań Literackich PAN w Warszawie, w przeszłości wykładał również na Uniwersytecie Warszawskim oraz w Akademii Świętokrzyskiej. Zajmuje się głównie literaturą XIX i XX w. oraz historią idei. Autor monografii, studiów, artykułów, esejów, a także opowiadań i powieści. W ostatnich latach opublikował m.in. powieść Jesień (2018), Szkice o literaturze XX wieku (2020), Klan Wyspiańskich (2020), zbiory opowiadań Liść Kartezjusza (2020), Żyrafa Einsteina (2021), Słońce Turinga (2022).
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
