Ironia i nihilizm. Figura bibliotekarza w Posłuchaniu u Lucypera Józefa Sękowskiego
Abstrakt
The subject matter of the present article is the image of library and librarian in a forgotten short story by a Polish-Russian writer Józef Julian Sękowski (1800−1858). Sękowski is known in Polish literature as a multi-talented orientalist and polyglot, who changed his national identity in 1832 and began to write only in Russian. In the history of Russian literature he is famous for Library for Reading and Fantastic Voyages of Baron Brambeus, an ironic-grotesque work, which was precursory in Russian prose. Until 1832 Sękowski was, however, a Polish writer. His last significant work was An Audience with Lucypher published in a Polish magazine Bałamut Petersburski (Petersburgian Philanderer) in 1832 and immediately translated into Russian by Sękowski himself under the title Bolszoj wychod u Satany (1833). The library and librarian presented by the author in this piece are a caricature illustration proving his nihilistic worldview. Sękowski is a master of irony and grotesquery, yet the world he creates is deprived of freedom and justice and a book in this world is merely a threat to absolute power.
Słowa kluczowe
biblioteka; Józef Julian Sękowski; ironia; czarny romantyzm; nihilizm
Bibliografia
Józef Sękowski, Posłuchanie u Lucypera, „Bałamut Petersburski” 1832, nr 23.
Józef Sękowski, Fantastyczne podróże barona Brambeusa, przeł. W. O [Witalis Olechnowski], T. II, Warszawa 1840.
Józef Sękowski, Fantastyczne podróże barona Brambeusa, wstęp Jarosław Ławski i Joanna Dziedzic, ed. Małgorzata Burzka-Janik i Jarosław Ławski, Białystok 2017.
Aleksander Jabłonowski, Oryentalista Sękowski w korespondencyi z Lelewelem. Studyum na tle listów oryentalisty osnute, in idem, Pisma Aleksandra Jabłonowskiego, T. VII, Rzeczy polskie, Warszawa 1913.
Stanisław Morawski: W Peterburku 1827–1838. Wspomnienia pustelnika i Koszałki Kobiałki, wydał Adam Czartoryski i Henryk Mościcki, Poznań 1828.
Daria Ambroziak, Każdy baron ma swoją fantazję. Józef Sękowski. Polak z pochodzenia, Rosjanin z wyboru, Opole 2007.
Danuta Piwowarska, Twórczość Józefa Sękowskiego. Zapomniana karta z dziejów rosyjskiej prozy XIX-wiecznej, in: Polacy w życiu kulturalnym Rosji, ed. Ryszard Łużny, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1986.
Ludwik Bazylow, Polacy w Petersburgu, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1984.
Wiktor Kawierin, Baron Brambeus: istorija Osipa Sienkowskiego, żurnalista, redaktora „Bibliotieki dla cztienia”, Moskwa 1966.
Louis Pedrotti, Józef-Julian Sękowski: the Genezis of a Literary Alin, Berkeley and Los Angeles 1965.
Wiktoria Śliwowska, „Baron Brambeus: istorija Osipa Sienkowskiego, żurnalista, riedaktora >Bibliotieki dla cztienija<”, W. Kawierin, Moskwa 1996; „Józef-Julian Sękowski: the Genezis of a Literary Alien”, Louis Pedrotti, Berkeley and Los Angeles 1965: [recenzja], „Przegląd Historyczny” 58/3.
Aleksander Hercen, Eseje filozoficzne. Rosja i stary świat, przeł. Wiera Bieńkowska, wstęp Andrzej Walicki, Warszawa 1966
Uniwersytet w Białymstoku Polska
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
