Juliusz Słowacki − konstruktor przełomów we własnej twórczości. Znaki cezurowania w wierszu „Ostatnie wspomnienie. Do Laury”
Abstrakt
Artykuł jest interpretacją wiersza Ostatnie wspomnienie. Do Laury Juliusza Słowackiego jako utworu o kryzysie twórczym. Punkt wyjścia do rozważań stanowi obserwacja, że poeta przez całe życie przejawiał silną potrzebę periodyzacji swojej biografii. W świetle tych tendencji interpretowany utwór można uznać za świadectwo jednego z takich zaprojektowanych punktów zwrotnych w jego twórczości. Jest ono subtelniejsze niż bezpośrednie deklaracje innych przełomów zapisywane w dziennikach czy korespondencji, niemniej wymowa wiersza pozwala na wyznaczenie w biografii poety kolejnej cezury. Byłaby to cezura odmienna od tych obecnych w „oficjalnych” biogramach i skłaniająca do poszukiwań początków przemiany mistycznej Słowackiego znacznie wcześniej niż w latach 1842−1843.
Słowa kluczowe
Juliusz Słowacki; Ostatnie wspomnienie. Do Laury; kryzys; przemiana mistyczna; cezura; przełom
Bibliografia
Adamkowicz-Iglińska, Bożena, Duch, co „kwiatem rozkwitnął”. Flora w genezyjskiej twórczości Juliusza Słowackiego, Olsztyn 2015.
Alighieri, Dante, Boska komedia, tłum. E. Porębowicz, Warszawa 1975.
Antologia, w: S. B. Linde, Słownik języka polskiego, t. 1, cz. 1 (A−F), Warszawa 1807.
Brzozowski, Jacek, Przychodniak, Zbigniew, Wstęp, w: J. Słowacki, Wiersze, wstęp i oprac. J. Brzozowski, Z. Przychodniak, Wrocław 2017.
Górski, Konrad, Trzy notatki o Słowackim, „Pamiętnik Literacki” 1964, z. 1.
Kalinowska, Maria, Mowa i milczenie. Romantyczne antynomie samotności, Warszawa 1989.
Kleiner, Juliusz, Juliusz Słowacki. Dzieje twórczości, t. 2: Od „Balladyny” do „Lilli Wenedy”, wstęp i oprac. J. Starnawski, Kraków 2003.
Kleiner, Juliusz, Sztuka poetycka Słowackiego, „Pamiętnik Literacki” 1950, t. 39.
Korespondencja Juliusza Słowackiego, t. 1−2, oprac. E. Sawrymowicz, Wrocław 1962−1963.
Korotkich, Krzysztof, Rozum − wiara − objawienie. O „Stokrótkach” i „Chmurach” Juliusza Słowackiego, w: Chrześcijańskie dziedzictwo duchowe narodów słowiańskich. Literatura, język, kultura, historia, seria 4: Kultury słowiańskie wobec dziedzictwa Oświecenia, red. Z. Abramowicz, J. Ławski, K. Rutkowski, Białystok 2019.
Kowalczykowa, Alina, Wiek XIX: przełomy, cezury, płynność, w: Wiedza o literaturze i edukacja. Księga referatów Zjazdu Polonistów. Warszawa 1995, red. T. Michałowska, Z. Goliński, Z. Jarosiński, Warszawa 1996.
Mickiewicz, Adam, Oda do Młodości, w: idem, Dzieła, t.1: Wiersze, oprac. C. Zgorzelski, Warszawa 1998.
Piwińska, Marta, Słowacki ekspresjonistyczny, w: Słowacki współczesny, red. M. Troszyński, Warszawa 1999.
Przychodniak, Zbigniew, Liryczne przestrzenie Juliusza Słowackiego, w: Przygody romantycznego „Ja”. Idee − strategie twórcze − rezonanse, red. M. Berkan-Jabłońska, B. Stelmaszczyk, Poznań 2012.
Shakespeare, William, Hamlet, tłum. S. Barańczak, Kraków 1997.
Showalter, Elaine, Przedstawiając Ofelię: kobiety, szaleństwo i zadania krytyki feministycznej, tłum. K. Kujawska-Courtney, W. Ostrowski, „Teksty Drugie” 1997, nr 4.
Skwarczyńska, Stefania, Z literackiej historii Mickiewiczowskiego obrazu „kościół bez Boga”, „Pamiętnik Literacki” 1960, z. 1.
Słowacki, Juliusz, Beniowski. Poema. Pięć pierwszych pieśni, oprac. J. Kleiner, w: idem, Dzieła wszystkie, t. 5, red. J. Kleiner, wyd. 2, Wrocław 1954.
Słowacki, Juliusz, Dziennik niektórych dni mego życia. Antologia zapisów diariuszowych, pomysł i oprac. M. Troszyński, Warszawa 2019.
Słowacki, Juliusz, Godzina myśli, oprac. J. Ujejski, w: idem, Dzieła wszystkie, t. 2, red. J. Kleiner, wyd. 2, Wrocław 1952.
Słowacki, Juliusz, Ostatnie wspomnienie. Do Laury; Zachwycenie, w: idem, Wiersze, wstęp i oprac. J. Brzozowski, Z. Przychodniak, Wrocław 2017.
Słowacki, Juliusz, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, oprac. M. Kridl, w: idem, Dzieła wszystkie, t. 9, red. J. Kleiner, wyd. 2, Wrocław 1956.
Zgorzelski, Czesław, Liryka w pełni romantyczna. Studia i szkice o wierszach Słowackiego, Warszawa 1981.
Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0002-5520-9413
doktorantka w Zakładzie Literatury Romantyzmu Instytutu Literatury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim; absolwentka filologii polskiej, historii sztuki i dwuetapowych studiów podyplomowych z zakresu redakcji językowej tekstu. Przygotowuje rozprawę doktorską na temat statusu materii w tzw. późnej twórczości Juliusza Słowackiego. Pod jej redakcją ukazała się monografia wieloautorska Młody wiek XIX? (Warszawa 2019).
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
