Tak samo, tylko lepiej? Jana Křesadly potyczki literackie
Abstrakt
The literary works of Jan Křesadlo, which were “discovered” just after 1989, from the very beginning have caused controversy among the reviewers and readers, and the writer himself was treated as a typical outsider who deliberately decided to function on the periphery of the contemporary Czech culture. His answer to this uncomfortable situation included ceaseless polemics and disputes with the other writers. Most often he used the postmodern narrative strategies based on the intertextual and autotelic means of literary representation. In this way, he aimed at the parodistic ridiculing of his adversaries (first and foremost it was Milan Kundera). Extensive fragments of his works can be read as belonging to the category of “novels with a key”. On the other hand, it is difficult to avoid the impression that his intertextual reliance on the esteemed (in common opinion) authors is caused by the “anxiety of influence” (the term of Harold Bloom) and by a need to overcome these “strong” role models.
Słowa kluczowe
intertekstualność; parodia; powieść z kluczem; autoteliczność; lęk przed wpływem
Bibliografia
Bloom, Harold, Lęk przed wpływem. Teoria poezji, tłum. A. Bielik-Robson, M. Szuster, Kraków 2002.
Bolecki, Włodzimierz, Pre-teksty i teksty. Z zagadnień związków międzytekstowych w literaturze polskiej XX wieku, Warszawa 1998.
Genette, Gérard, Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia, tłum. T. Stróżyński, A. Milecki, Gdańsk 2014.
Głowiński, Michał, Parodia konstruktywna (O „Pornografii”), w: idem, Gombrowicz i nadliteratura, Kraków 2002.
Hrtánek, Petr, Rustikální lži, sex a prachy podle Křesadla, „Host” 2007, R. 23, nr 5.
Komárek, Stanislav, Básník bizarnosti. O Janu Křesadlovi, „Tvar” 2008, nr 20.
Kratochvil, Jiřı, Vyznání príběhovosti, Brno 2000.
Křesadlo, Jan, Kravex aneb Potíže stavu beztíže, Olomouc 2002.
Krˇesadlo, Jan, Obětina. Románovỳ triptych, Praha 2006.
Křesadlo, Jan, Jak to bylo s Foltýnem, w: K. Čapek, Život a dílo skladatele Foltýna, Praha 2009.
Kristeva, Julia, Séméiotikè. Studia z zakresu semanalizy, tłum. T. Stróżyński, Gdańsk 2015.
Kundera, Milan, Sztuka powieści. Esej, tłum. M. Bieńczyk, Warszawa 1998.
Kupcová, Helena, Křesadlovy prózy, w: Česká a slovenská literatura dnes, ed. P. Janáček, Praha–Opava 1997.
Kupcová, Helena, Helena Vyplelová, Jan Křesadlo: Obětina, w: V souřadnicích volnosti. Česká literatura devadesátých let dvacátého století v interpretacích, ed. P. Hruška, L. Machala, L. Vodička, J. Zizler, Praha 2008.
Laskowska, Ewa, Prawne aspekty cytatu z perspektywy instytucji utworu zależnego, w: Opus
citatum. O cytacie w kulturze, red. A. Jarmuszkiewicz, J. Tabaszewska, Kraków 2014.
Le Grand, Eva, Kundera aneb pamět’ touhy, přel. Z. Hrbata, Olomouc 1998.
Machala, Lubomír, Kunderovské stopy a ohlasy v dílech českých prozaiků, w: In Hommage à Milan Kundera/Pocta Milanu Kunderovi. Sborník k 80. spisovatelovým narozeninám, ed. A. Haman, V. Novotný, Praha 2009.
McHale, Brian, Powieść postmodernistyczna, tłum. M. Płaza, Kraków 2012.
Moldanová, Dobrava, Chvála nekanonických autorů, w: Otázky českého kánonu. Hodnoty a hranice. Svět v české literatuře, česká literatura ve světě, ed. S. Fedrová, Praha 2006.
Nycz, Ryszard, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Kraków 2000.
Peňás, Jiří, Žert a nesnesitelnost Jana Křesadla. Recenze: román Rusticalia jako záminka k porovnání dvou protikladů, „Týden” 2007, nr 2.
Prokop, Jan, Literatura z kluczem, „Teksty” 1977, nr 1.
Świerkocki, Maciej, Postmodernizm. Paradygmat nowej kultury, Łódź 1997.
Zawadzki, Andrzej, Literatura a myśl słaba, Kraków 2009.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
https://orcid.org/0000-0002-0930-0064
dr hab., profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Adama Mickiewicza, bohemistka, literaturoznawca, pracownik Instytutu Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Główne zainteresowania naukowe: czeska literatura i kultura, imaginarium narodowe, modernizm, postmodernizm, procesy umasowienia kultury, geografia kulturowa, intersemiotyczność. Opublikowała dwie monografie: Margines i centrum. Obecność form kultury popularnej w literaturze czeskiej dwudziestolecia międzywojennego (2012) i Wygnańcy ze światów minionych (2007), oraz kilkadziesiąt artykułów poświęconych literaturze czeskiej XIX, XX i XXI w.
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
