Muzycznoliteracki agon tożsamości: „Konrad Wallenrod”
Abstrakt
Agon śpiewaczy − topos organizujący centralną scenę Konrada Wallenroda, tj. Ucztę − stanowi klucz do muzycznoliterackiej interpretacji poematu Mickiewicza. Tradycje homerycka, paulińska i trubadursko-truwerska pozwalają dostrzec w śpiewaczych zmaganiach uczestników turnieju bój, którego stawką jest z jednej strony tożsamość Konrada-Alfa, a z drugiej – tożsamość gatunkowa „pieśni o Aldony losach”. Artykuł problematyzuje przekonanie o czystej konwencjonalności muzycznych sygnałów genologicznych tekstu i pokazuje korzyści z jego zawieszenia w badaniu, co rzuca nowe światło na balladę Alpuhara.
Słowa kluczowe
Konrad Wallenrod; ballada Alpuhara; Adam Mickiewicz; muzyka w literaturze; agon śpiewaczy; tożsamość; genologia muzycznoliteracka
Bibliografia
Abbate, Carolyn, Unsung voices: opera and musical narrative in the nineteenth century, Princeton 1991.
Bassino, Paola, The Certamen Homeri et Hesiodi, ed. by M. Dewar, K. Pollmann, R. Scodel, Texte und Kommentare. Eine alterumswissenschaftliche Reihe, Berlin–Boston 2019.
Billings, Joshua, Epic and Tragic Music: The Union of the Arts in the Eighteenth Century, „Journal of the History of Ideas” 2011, t. 72, nr 1.
Błoński, Jan, Mikołaj Sęp Szarzyński a początki polskiego baroku, Kraków 1967.
Cieśla-Korytowska, Maria, Mickiewicz a muzyka, muzyka a Mickiewicz, w: Mickiewicz w pieśni : na głos i fortepian = in song : for voice and piano, red. B. Stryszewska, Kraków 1998.
Genette, Ge´rard, Palimpsestes. La littérature au second degré, Paris 1982.
German, Franciszek, Mickiewicz i Mozart, Katowice 1971.
Herder, Johann Gottfried, Werke in zehn Bänden, t. 3, Frankfurt am Main 1990.
Hryszczyńska, Helena, Wilhelm Müller − zapomniany poeta niezapomnianych pieśni, w: Poeci i ich muzyczny rezonans: od Petrarki do Tetmajera; studia, red. M. Tomaszewski, Kraków 1994.
Janion, Maria, Życie pośmiertne Konrada Wallenroda, Warszawa 1990.
Kleiner, Juliusz, Mickiewicz. Dzieje Konrada, cz. 2, Lublin 1948.
Królikowski, Józef Franciszek, Prozodya polska, czyli o śpiewności i miarach ięzyka polskiego z przykładami w nótach muzycznych, red. J. A. Munk, Poznań 1821.
Krzyżanowski, Jan, O ludowości Mickiewicza, w: Paralele: Studia porównawcze z pogranicza literatury i folkloru, Warszawa 1961.
Landels, John Gray, Muzyka starożytnej Grecji i Rzymu, tłum. M. Kaziński, Kraków 2003.
Libera, Zdzisław, „Konrad Wallenrod” Adama Mickiewicza, wyd. 1, Warszawa 1966.
Lord, Albert Bates, Pieśniarz i jego opowieść, red. G. Godlewski, tłum. P. Majewski, Warszawa 2010.
Matracka-Kościelny, Alicja, Mickiewicz, muzyczność poezji i pieśń polska, w: Poeci i ich muzyczny rezonans: od Petrarki do Tetmajera; studia, red. M. Tomaszewski, Kraków 1994.
Mickiewicz, Adam, Konrad Wallenrod: powieść historyczna z dziejów litewskich i pruskich, nakładem Autora, K. Kray, pierwodruk, Petersburg 1828.
Mickiewicz, Adam, Dzieła Adama Mickiewicza, Lwów 1893.
Mickiewicz, Adam, Poezye, t. 1, Kraków 1899.
Mickiewicz, Adam, Konrad Wallenrod, red. S. Chwin, Wrocław–Warszawa–Kraków 1998.
Mickiewicz, Adam, Dzieła, red. Z. J. Nowak, M. Prussak, Z. Stefanowska, Cz. Zgorzelski, Wydanie Rocznicowe, Warszawa 1993–2005, t. 1–17.
Nehring, Władysław, Kurs literatury polskiej dla użytku szkół, Poznań 1866.
Pausanias, Pausaniae Graeciae descriptio, Lipsiae 1903, http://www.perseus.tufts.edu/ (d.d. 30.03.2019).
Pigoń, Stanisław, Adama Mickiewicza wspomnienia i myśli, wyd. 1, Warszawa 1958.
Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, red. H. Zgółkowa, wyd. 1, t. 9, Poznań 1996.
Riemann, Aleksandra, Muzyczny styl odbioru tekstów literackich, Poznań 2003.
Rohlfs, Eckart, Geschichte der Musikwettbewerbe und Musikpreise, w: Die Musik in Geschichte und Gegenwart: allgemeine Enzyklopädie der Musik, hrsg. von F. Blume, L. Finscher, t. 9: Sachteil, Kassel–Basel–New York–Prag 1998, (=MGG).
Roy, Max, Du titre littéraire et de ses effets de lecture, „Protée” 2012, t. 36, nr 3.
Rymkiewicz, Jarosław Marek, Temat Mickiewicza, w: Adam Mickiewicz. Wiersze i powieści poetyckie, red. idem, Warszawa 2004.
Sęp Szarzyński, Mikołaj, Poezje zebrane, red. K. Mrowcewicz, A. Karpiński, R. Grześkowiak, Warszawa 2001.
Sinko, Tadeusz, Mickiewicz i antyk, Wrocław–Kraków 1957.
Skarbowski, Jerzy, „Taka pieśń jest siła, dzielność, taka pieśń jest nieśmiertelność!”: rola muzyki w życiu i twórczości Adama Mickiewicza, Kraków 2003.
Skwarczyńska, Stefania, Istota improwizacji i jej stanowisko w literaturze, „Pamiętnik Literacki” 1931.
Słownik języka Adama Mickiewicza, red. K. Górski, S. Hrabec, Wrocław 1971.
Stępniewska, Agnieszka, Mickiewicz w kręgu Homera: struktura epicka „Pana Tadeusza”, red. Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, wyd. 1, Lublin 1998.
Teviotdale, Elizabeth C., Puy, w: Grove Music Online, 2001, https://doi.org/10.1093/gmo/
article.22580 (d.d. 12.11.2019).
Ujejski, Józef, Byronizm i skottyzm w „Konradzie Wallenrodzie”, w: Romantycy, red. Z. Libera, Warszawa 1963.
West, Martin Litchfield, Muzyka starożytnej Grecji, tłum. A. Maciejewska, M. Kaziński, Kraków 2003.
Wnuk, Agnieszka, Polska romantyczna powieść poetycka: wyznaczniki i konteksty gatunkowe, Warszawa 2014.
Universität zu Köln Polska
https://orcid.org/0000-0002-2884-944X
urodzony w 1989 r. w Warszawie, dr filozofii (Padwa), absolwent MISH Uniwersytetu Warszawskiego i ZPSMII st. im. F. Chopina w Warszawie. Był badaczem wizytującym na uniwersytetach w Edynburgu i Lille. Wykłada język i literaturę polską oraz Word and Music Studies na Uniwersytecie w Kolonii.
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
