„Bo wajdelotom powiem − że na ciele jesteś kosmaty”. Dekonstrukcja mitów Mickiewiczowskich w [„Wallenrodzie”] Słowackiego


Abstrakt

Autor artykułu stawia sobie za zadanie ukazanie skomplikowanej intertekstualności niedokończonego dramatu [Wallenrod] Juliusza Słowackiego. Po pierwsze, wskazuje na anty-marivaux’owską linię czytania utworu, a także uwypukla grę Słowackiego z Dekameronem Boccaccia. Po drugie, przesuwa datę powstania tekstu z 1841 roku na lata późniejsze − ze względu na obecną w [Wallenrodzie] symbolikę genezyjską. Po trzecie wreszcie, rozlicza się z dotychczasowym stanem badań sytuującym utwór przede wszystkim w świetle młodzieńczej twórczości Słowackiego oraz intertekstualności szekspirowskiej. Nowy typ − multiintertekstualnego – odczytywania [Wallenroda] ma tymczasem unaocznić, że nawet tekstowość utworu jest dla Słowackiego instrumentem wspomagającym dekonstrukcję Mickiewiczowskiego pierwowzoru.

Słowa kluczowe

antagonizm wieszczów; Juliusz Słowacki; Adam Mickiewicz; Konrad Wallenrod

Bąk, Magdalena, Kompleks „Wallenroda”, w: eadem, Twórczy lęk Słowackiego. Antagonizm wieszczów po latach, Katowice 2013.

Birkenmayer, Alfred, „Wallenrod” Słowackiego a Mickiewicza, „Z Chyrowa: Deo, Patriae, Amicitiae” 1910, nr 2–3.

Cywiński, Stanisław, „Kleopatra” Norwida jako dramat ponadszekspirowski, „Przegląd Współczesny” 1933, nr 135/136.

Fredro, Aleksander, Trzy po trzy, oprac. K. Czajkowska, w: A. Fredro, Pisma wszystkie. Proza, oprac. K. Czajkowska, S. Pigoń, wstęp K. Wyka, t. 13, Warszawa 1969.

Graczyk, Ewa, Fantazy, przestrzeń pożądania, w: Geografia Słowackiego, red. D. Siwicka, M. Zielińska, Warszawa 2012.

Kalendarz życia i twórczości Juliusza Słowackiego, oprac. E. Sawrymowicz, wsp. S. Makowski, Z. Sudolski, Wrocław 1960.

Kielski, Bolesław, „Śluby panieńskie” jako ogniwo w rozwoju „komedii miłości” (Molière − Marivaux − Fredro − Musset), „Pamiętnik Literacki” 1957, z. 3/4.

Kosmaty [hasło], w: Edycja elektroniczna „Słownika wileńskiego”, kierownik projektu M.B. Majewska, https://eswil.ijp.pan.pl/index.php (d.d. 26.03.2019).

Kridl, Manfred, Dramat o Wallenrodzie, w: idem, Antagonizm wieszczów. Rzecz o stosunku Słowackiego do Mickiewicza, Warszawa 1925.

Kubacki, Wacław, Słowacki − Zabłocki, „Pamiętnik Literacki” 1964, nr 1.

Kurska, Anna, Litewskie zamki Słowackiego, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2003, nr 6.

Inglot, Mieczysław, Zabawa w oczy, „Kuźnica” 1946, nr 9.

Inglot, Mieczysław, Ewa Łubieniewska, „Fantazy” Juliusza Słowackiego, czyli komedia na opak wywrócona [recenzja], „Pamiętnik Literacki” 1985, nr 2.

Łubieniewska, Ewa, Mistyczny chrzest i ofiara „z rozumu i śmiechu”, w: eadem, „Fantazy” Juliusza Słowackiego, czyli komedia na opak wywrócona, Wrocław 1985.

Peiper, Tadeusz, Oczy czarne czy niebieskie ma Dianna?, „Odrodzenie” 1946, nr 37.

Shag-haired; Shough [hasła], w: Shakespeare’s Words. A Glossary and Language Companion, ed. by D. Crystal, B. Crystal, preface S. Wells, London 2002.

Słowacki, Juliusz, Beniowski, w: idem, Dzieła, red. J. Krzyżanowski, t. 3: Poematy, oprac. J. Pelc, Wrocław 1959.

Słowacki, Juliusz, Fantazy, w: idem, Dzieła, red. J. Krzyżanowski, t. 8: Dramaty, oprac. W. Hahn, Wrocław 1959.

Słowacki, Juliusz, [Wallenrod]. [Dramat], w: idem, Dzieła, red. J. Krzyżanowski, t. 8: Dramaty, oprac. W. Hahn, Wrocław 1959.

Sugiera, Małgorzata, Inny Szekspir, Kraków 2008.

Taborski, Roman, Apollo Korzeniowski. Ostatni dramatopisarz romantyczny, Wrocław 1957.

Weintraub, Wiktor, „Balladyna”, czyli zabawa w Szekspira, „Pamiętnik Literacki” 1970, nr 4.

Windakiewicz, Stanisław, Studya nad Szekspirem, w: idem, Badania źródłowe nad twórczością Słowackiego, Kraków 1910.

Pobierz

Opublikowane : 2020-04-25


Samsel, K. (2020). „Bo wajdelotom powiem − że na ciele jesteś kosmaty”. Dekonstrukcja mitów Mickiewiczowskich w [„Wallenrodzie”] Słowackiego. Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo, 10 (13), 137-150. https://doi.org/10.32798/pflit.567

Karol Samsel 
Uniwersytet Warszawski  Polska
https://orcid.org/0000-0002-2047-4508

urodzony w 1986 r., dr hab., historyk literatury, poeta, filozof. Adiunkt w Instytucie Literatury Polskiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Kierownik Pracowni Historii Dramatu 1864–1939 przy ILP UW. Współredagował tomy prac poświęcone Norwidowi, Fredrze, a także poetom-studentom podziemnego Uniwersytetu Warszawskiego: Hieroglifem zapisane. Cyprian Norwid (2012), Uniwersalność komizmu. Aleksander Fredro w dwieście dwudziestą rocznicę urodzin (2015) i Poeci-studenci podziemnego Uniwersytetu Warszawskiego wobec romantyzmu (2018). Publikował swoje teksty w „Pracach Filologicznych. Literaturoznawstwo”, „Studiach Norwidianach” oraz w „Yearbook of Conrad Studies (Poland)”. Członek Polskiego Towarzystwa Conradowskiego, badacz życia i twórczości Wandy Karczewskiej. Autor monografii Norwid − Conrad. Epika w perspektywie modernizmu (2015) oraz Inwalida intencji. Studia o Norwidzie (2017). Zajmuje się polsko-romantyczną intertekstualnością pisarstwa Josepha Conrada.






Copyright (c) 2020 Karol Samsel

Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0  (CC-BY)