Mickiewicz−Słowacki. Estetyczna wartość opozycji
Abstrakt
W niniejszej pracy romantyczna opozycja Mickiewicz−Słowacki widziana jest w perspektywie estetyki w rozumieniu Romana Ingardena; recepcja biografii autorów przeniesiona zostaje na obszar ich twórczości. W dziejach recepcji polskiego romantyzmu utrwalił się stereotyp konfliktu między Mickiewiczem a Słowackim. Jeśli jednak spojrzymy na tę epokę jako współistnienie wielkich twórczych osobowości, wówczas „opozycyjność” poetów zmieni swój charakter. Zwłaszcza „ostatnia” poezja Mickiewicza i Słowackiego, podnosząca bardzo zbliżone kwestie, realizuje się w krańcowo odmiennych formach wyobraźniowych. „Opozycyjność” poetów odsłania się jako komplementarność znacząco definiująca polski romantyzm.
Słowa kluczowe
opozycja; twórczość; stereotyp; konflikt; komplementarność
Bibliografia
Basara-Lipiec, Eugenia, Arcydzieło. Teoria i rzeczywistość, Warszawa 1997.
Bloom, Harold, Lęk przed wpływem. Teoria poezji, tłum. A. Bielik-Robson, M. Szuster, Gdańsk 2002.
Dufrenne, Mikel, Phénoménologie de l’expérience esthétique, Paris 1953.
Gołaszewska, Maria, Estetyka współczesności, Kraków 2001.
Ingarden, Roman, O estetyce fenomenologicznej, w: idem, Wybór pism estetycznych, wstęp i oprac. A. Tyszczyk, Kraków 2005.
Kuczera-Chachulska, Bernadetta, Liryki lozańskie − cykl zamknięty? Kilka uwag o podmiotowych źródłach jedności ostatnich wierszy Mickiewicza, w: Od Kochanowskiego do Mickiewicza. Szkice o polskim cyklu poetyckim, red. eadem, Warszawa 2004.
Maciejewski, Marian, „Domek mego ducha”, w: Mickiewicz mistyczny, red. A. Fabianowski, E. Hoffmann-Piotrowska, Warszawa 2005.
Maciejewski, Marian, Przesłanie z „drugiego brzegu”. Mickiewicza liryka lat ostatnich, w: idem, Wrzucony do bytu otchłani. Liryka lozańska i jej konteksty, posłowie B. Kuczera-Chachulska, Lublin 2012.
Mickiewicz, Adam, Wiersze, oprac. Cz. Zgorzelski, Wydanie Rocznicowe, Warszawa 1993.
Opacki, Ireneusz, Słowackiego równania z jedną niewiadomą, w: idem, Poezja romantycznych przełomów. Szkice, Wrocław 1972.
Piwińska, Marta, „I ziarno duszy nagie pozostało...”: późne wiersze Mickiewicza w świetle twórczości genezyjskiej Słowackiego, „Pamiętnik Literacki” 1987, nr 78, z. 1.
Piwińska, Marta, Juliusz Słowacki od duchów, Warszawa 1992.
Siwicka, Dorota, Słowacki Juliusz [hasło], w: J. M. Rymkiewicz, D. Siwicka, A. Witkowska, M. Zielińska, Mickiewicz. Encyklopedia, Warszawa 2001.
Słowacki, Juliusz, Wiersze. Nowe wydanie krytyczne, oprac. J. Brzozowski, Z. Przychodniak, Poznań 2005.
Staël Holstein, Anne Louise Germaine de, O literaturze rozważanej w powiązaniu z instytucjami społecznymi, tłum. A. Jakubiszyn-Tatarkiewicz, w: Europejskie źródła myśli estetyczno-literackiej polskiego oświecenia. Antologia wypowiedzi pisarzy francuskich, niemieckojęzycznych i angielskich 1674–1810, oprac. T. Kostkiewiczowa, Z. Goliński, Warszawa 1997.
Zamącińska, Danuta, Słynne-nieznane. Wiersze późne Mickiewicza, Słowackiego, Norwida, Lublin 1985.
Zgorzelski, Czesław, Liryka w pełni romantyczna, Warszawa 1981.
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Polska
https://orcid.org/0000-0002-1817-9083
prof. nauk humanistycznych (prof. zw. Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, pracownik naukowy Instytutu Badań Literackich Państwowej Akademii Nauk). Autorka prac o literaturze polskiego romantyzmu (Mickiewicz, Norwid) i o poetach XX w., a także z obszaru estetyki i metodologii. Kierownik Katedry Badań nad Romantyzmem i Twórczością Cypriana Norwida, jak również Zakładu Aksjologii i Estetyki Literackiej na Wydziale Nauk Humanistycznych UKSW. Redaktor naczelny „Colloquiów Litterariów”. Opublikowała ostatnio: Z estetyki nieskończoności. Szkice o polskiej poezji (nie tylko) XX wieku (2009), Procent od kontemplacji (2016), Cyprian Norwid. Estetyka teologiczna (2018). Drugi obszar jej pisarstwa stanowią teksty poetyckie (w większości miniatury liryczne), do tej pory opublikowane w zbiorach: Aneks (2005), Gałązka z Dukli (2009), Fragmenty (2009), Hiob i inne figury (2013), Jeszcze bardziej na pewno (2015), Jeszcze bardziej od nowa (2018).
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
