Adam Mickiewicz − domniemany czytelnik dramatu „Ksiądz Marek” Słowackiego
Abstrakt
Artykuł koncentruje się na problematyce koncepcji estetycznych i ich twórczych realizacji w latach czterdziestych XIX wieku, po tzw. przełomie towianistycznym, w dramatach autora Balladyny. Z tej perspektywy intrygująca wydaje się figura Mickiewicza − domniemanego odbiorcy późnej twórczości Słowackiego, w tym dramatu pt. Ksiądz Marek, uznawanego za najbardziej towianistyczne dzieło poety. Wychodząc od próby odtworzenia domniemanej lektury tekstu Słowackiego przez Mickiewicza, ponawiam w tekście pytanie o milczenie profesora w Collège de France na temat twórczości Słowackiego − zwłaszcza tej późnej, z lat czterdziestych, która powinna być bliska Mickiewiczowi. Zadaję je w kontekście intrygującego faktu przemilczenia przez autora Dziadów własnej twórczości w prelekcjach paryskich.
Słowa kluczowe
Adam Mickiewicz; Juliusz Słowacki; towianizm; dramat romantyczny; estetyka romantyczna; agon poetów
Bibliografia
Bąk, Magdalena, Twórczy lęk Słowackiego. Antagonizm wieszczów po latach, Katowice 2013.
Brzozowski, Jacek, Pan Tadeusz − bohater rzetelnie tytułowy, w: „Pan Tadeusz” i jego dziedzictwo. Poemat, red. B. Dopart, F. Ziejka, Kraków 1999.
Goszczyński, Seweryn, Dziennik Sprawy Bożej, oprac. Z. Sudolski, wsp. W. Kordaczuk, M. M. Matusiak, t. 1,Warszawa 1984.
Hoffmann-Piotrowska, Ewa, Mickiewicz-towiańczyk. Studium myśli, Warszawa 2004.
Hoffmann-Piotrowska, Ewa, O „milczeniu” Mickiewicza-towiańczyka, „Przegląd Humanistyczny” 2004, R. 48, nr 2.
Hoffmann-Piotrowska, Ewa, Dlaczego Tadeusz? Jeszcze o bohaterze ze strony tytułowej arcypoematu, w: „Pan Tadeusz”. Poemat − postacie − recepcja, red. A. Fabianowski, E. Hoffmann-Piotrowska, Warszawa 2018.
Korespondencja Juliusza Słowackiego, oprac. E. Sawrymowicz, Wrocław 1962–1963, t. 1−2.
Kleiner, Juliusz, Słowacki. Dzieje twórczości, wstęp i oprac. J. Starnawski, t. 4, Kraków1999.
Księga życia i twórczości Juliusza Słowackiego, oprac. E. Sawrymowicz, wsp. S.Makowski, Z. Sudolski, Wrocław 1960.
Kulesza, Monika, Słowacki medytacyjny. Późny etap życia i twórczości Juliusza Słowackiego w świetle medytacji, Lublin 2017.
Kuziak, Michał, Lęk przed wpływem: w stronę późnej twórczości Słowackiego. Szkic zagadnienia, w: Słowacki mistyczny. Rewizje po latach, red. E. Hoffmann-Piotrowska, A. Fabianowski, Warszawa 2012.
Mickiewicz, Adam, Dzieła wszystkie, oprac. S. Pigoń, „Wydanie Sejmowe”, t. 11,Warszawa 1920.
Mickiewicz, Adam, Dzieła wszystkie, oprac. S. Pigoń, „Wydanie Sejmowe”, t. 16,Warszawa 1933.
Mickiewicz, Adam, Dzieła, red. Z. J. Nowak, Z. Stefanowska, Cz. Zgorzelski, Wydanie Rocznicowe 1798−1998, Warszawa 1993−2005, t. 1−17.
Mickiewicz, Władysław, Żywot Adama Mickiewicza, t. 3, Poznań 1890−1895.
Piechota, Marek, Od „Szlachcica” do „Pana Tadeusza”. O wariantach tytułu arcypoematu Adama Mickiewicza i ich konsekwencjach interpretacyjnych, w: idem, Od tytułu do „Epilogu”. Studia i szkice o „Panu Tadeuszu”, Katowice 2000.
Piechota, Marek, Pojedynki Słowackiego z Mickiewiczem, w: idem, „Chcesz ty, jak widzę, być dawnym Polakiem...”. Studia i szkice o twórczości Słowackiego, Katowice 2005.
Piwińska, Marta, Juliusz Słowacki od duchów, Warszawa 1992.
Rutkowski, Krzysztof, Mickiewicza pojmowanie literatury. Uwagi o dwóch założeniach nie napisanej monografii, w: Z dziejów polskiej nauki o literaturze, red. H. Markiewicz, G. Matuszek, t. 2, Kraków 1988.
Rymkiewicz, Jarosław Marek, Juliusz Słowacki pyta o godzinę, Warszawa 1989.
Słowacki, Juliusz, Dzieła, oprac. E. Sawrymowicz, Wrocław 1959.
Słowacki, Juliusz, Wiersze, oprac. J. Brzozowski, Z. Przychodniak, Wrocław 2013.
Sosnowska, Danuta, Seweryn Goszczyński. Biografia duchowa, Wrocław 2000.
Stala, Marian, Kłopoty z lozańskimi wierszami Mickiewicza, w: Liryki lozańskie Adama Mickiewicza. Strona Lemanu. Antologia, oprac. M. Stala, Kraków 1998.
Szturc, Włodzimierz, Słowacki − Mickiewicz. Mickiewicz − Goethe, w: idem, Archeologia wyobraźni. Studia o Słowackim i Norwidzie, Kraków 2001.
Tretiak, Józef, Juliusz Słowacki. Historia ducha poety i jej odbicie w poezji. 1809−1842, t. 1, Lwów 1904.
Treugutt, Stefan, „Beniowski”. Kryzys indywidualizmu romantycznego, Warszawa 1964.
Witkowska, Alina, Jak Słowacki pisał Mickiewicza, w: Słowacki mistyczny. Propozycje i dyskusje sympozjum. Warszawa 10−11 grudnia 1979, red. M. Janion, M. Żmigrodzka, Warszawa 1981.
Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0002-0214-0862
adiunkt w Zakładzie Literatury Romantyzmu Uniwersytetu Warszawskiego. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół dojrzałej twórczości polskich romantyków oraz historii idei i religijności w literaturze i kulturze romantycznej. Autorka książek: Mickiewicz-towiańczyk. Studium myśli (2004), W ustach jest otwór duszy... Szkice o romantykach i mistykach (2012), „Święte awantury”. Orto- i heterodoksje Adama Mickiewicza (2014). Opublikowała także korespondencję ks. J. Twardowskiego „Otulona dobrocią”. 99 listów księdza Jana Twardowskiego do „wnuczki” Maryli i jej zapiski z dziennika (2007).
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
