Duchowa metamorfoza we francuskich średniowiecznych powiastkach pobożnych: “Robert le Diable” i “Chevalier au barisel”
Abstrakt
The subject matter of the present article is a comparative analysis of two pieces dating back to the turn of the 13th century: a short novel Robert the Devil and a short story Chevalier au barisel. They both belong to the category of the so called “pious stories,” which provided believers with a certain model to follow.What is more, they were a lesson that even the worst sinner may obtain God’s mercy and the grace of salvation. The theme of repentance is an essential narrative and ideological element. The protagonists of the stories in question are: Robert − a knight and Devil’s son; and a knight possessed with the Devil. They both undergo a complete metamorphosis reaching sanctity which results from genuine repentance. Nevertheless, their paths are completely different, as unalike are their initial attitudes towards the possibility of penitence. The theme of metamorphosis in both texts consists of the same elements, which are however put in different narrative order. Two models of Christian metamorphosis emerge from these stories: from devilment to sanctity and from bad life to good death.
Słowa kluczowe
metamorfoza; łaska Boża; pokuta; spowiedź; diabeł
Bibliografia
Arendt Hannah. 2002. Wola. Warszawa: Czytelnik.
Aubailly Jean-Claude. 1987. Commentaires. W Fabliaux et contes moraux du Moyen Âge, 211-212. Paris.
Berlioz Jacques. 1988. Les versions médiévales de l’histoire de Robert le Diable. Presencé du conte et sens des récits. W Le Conte. Tradition orale et identité culturelle, 149-165. Lyon.
Brojer Wojciech. 2003. Diabeł w wyobraźni średniowiecznej. Trzynastowieczne exemplum kaznodziejskie. Wrocław: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej.
Delumeau Jean. 1978. La peur en Occident (XIVe-XVIIIe siècles). Paris.
Desclais Berkvam Doris. 1981. Enfance et maternité dans la littérature française des XIIe et XIIIe siecles. Paris.
Eco Umberto. 2006. Sztuka i piękno w średniowieczu. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Gaucher Elisabeth. 2003. Robert le Diable: histoire d'une lègende. Paris: Honore Champion.
Gęsicka Anna. 2010. Jednostka a wspólnota. Zderzenie postaw w Chevalier au barisel (XIII w). W Motywy samotności i wspólnoty w dawnych literaturach romańskich (Średniowiecze − Oświecenie), red. Szeliga Dorota, Ewa Dorota Żółkiewska, 129-135. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Gęsicka Anna. 2007. Rozpoznać zagubienie i odnaleźć się − Roberta Diabła droga do zbawienia. W Zgubić się i odnaleźć − Choroba ciała, ducha i umysłu − Ikoniczność w dawnych literaturach romańskich, red. Surma-Gawłowska Monika, 17-24. Łask: Oficyna Wydawnicza Leksem.
Huizinga Johan. 1996. Jesień średniowiecza. Warszawa: PIW.
Maślanka-Soro Maria. 2010. "Piękno i brzydota: metafizyka Lucyfera u Dantego". Litteraria Copernicana 2/6 : 113-119.
Micha Alexandre. 1996. Introduction. W Robert le Diable. Roman du XIIe siècle, 7-8. Paris: Flammarion.
Payen Jean-Charles. 1967. Le motif du repentir dans la littérature française médiévale (des origines à 1230). Genève: Librairie Droz.
Poirion Daniel. 1995. Le merveilleux dans la littérature française du Moyen Âge. Paris: PUF.
Sobczyk Agata. 2012. Les jongleurs de Dieu. Sainte simplicité dans la littérature religieuse de la France médiévale. Łask: Oficyna Wydawnicza Leksem.
Vauchez Andre Michel. 1996. Święty. W Człowiek Średniowiecza, 417-420. Warszawa − Gdańsk: Volumen: Marabut.
Vauchez Andre Michel. 1996. Duchowość średniowiecza. Gdańsk: Marabut.
Verdon Jean. 1994. La nuit au Moyen Âge. Paris: Perrin.
Włodarski Maciej. 2012. Świat średniowieczny w zwierciadle romansu. Kraków.
Zink Michael. 1985. La subjectivité littéraire. Autour du siècle se saint Louis. Paris: PUF.
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Polska
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
