„Zmysł formy” w poezji Wisławy Szymborskiej i Czesława Miłosza
Abstrakt
The article addresses the sources behind the poems of Wisława Szymborska and Czesław Miłosz. The focal point of Miłosz’s poetry is the concept of Entirety, which is intertwined with his religious worldview, whereas the world in Szymborska’s poetry lacks a metaphysical structure based on a number of divine certainties. These fundamental differences are observed in the metrical decisions made as the shape of the poem becomes a test for the infinite, remaining outside reality. For both authors “the order, rhythm, form” seem to be the reasons for the existence of poetry and as such protect it from chaos and nothingness. However, Szymborska “thinks in verse” differently from Miłosz, undertaking her own “struggle with a poem.” This aspect of her work is analyzed in the article with reference to “I’m working on the world” and “Vermeer.”
Słowa kluczowe
Czesław Miłosz; Wisława Szymborska; poezja polska w XX wieku; utwór poetycki
Bibliografia
Balbus Stanisław. 1985. Pierwszy ruch jest śpiewanie. (O wierszu Miłosza − rozpoznanie wstępne). W Poznawanie Miłosza. Studia i szkice o twórczości poety, red. Kwiatkowski Jerzy, 461-521. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Bernacki Marek. 2010. "Wisława Szymborska: «Vermeer»". Świat i Słowo 2 : 95-105.
Błoński Jan. 1998. Miłosz jak świat. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Borkowska Grażyna. 1991. "Szymborska eks-centryczna". Teksty Drugie 4 : 45:58.
Czermińska Małgorzata. 2004. "Ekfrazy w poezji Wisławy Szymborskiej". Teksty Drugie 1-2 : 230-242.
Dybciak Krzysztof. 1985. Poezja pełni istnienia. W Poznawanie Miłosza. Studia i szkice o twórczości poety, red. Kwiatkowski Jerzy, 189-204. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Grądziel-Wójcik Joanna. 2012. "Lekcje biologii, czyli Miłosz czyta Szymborską". Ruch Literacki 1 : 99-112.
Herbert Zbigniew. 2008. Mistrz z Delft i inne utwory odnalezione. Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich.
Kaźmierczyk Zbigniew. 2004. Poezja Wisławy Szymborskiej w oczach Czesława Miłosza. W Wisława Szymborska. Tradice − současnost − recepce, red. Balowski Mieczysław, Jana Raclavská, 107-115. Ostravská univerzita Ostrava, Filozofická fakulta, Polský institut v Praze.
Legeżyńska Anna. 1996. Wisława Szymborska. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.
Ligęza Wojciech. 2001. O poezji Wisławy Szymborskiej. Świat w stanie korekty. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Miłosz Czesław. 2005. New and Collected Poems 1931-2001. London: Penguin Books.
Miłosz Czesław. 1996. Poezja jako świadomość. W Radość czytania Szymborskiej. Wybór tekstów krytycznych, red. Balbus Stanisław, Dorota Wojda, 32-34. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Nieukerken Arent van. 1998. Ironiczny konceptyzm. Nowoczesna polska poezja metafizyczna w kontekście anglosaskiego modernizmu. Kraków: Universitas.
Nycz Ryszard. 2000. Nostalgia za nieosiągalnym. O późnych poematach Czesława Miłosza. W Poznawanie Miłosza 2. Część pierwsza 1980-1998, red. Fiut Aleksander, 294-310. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Stala Marian. 1996. Radość czytania Szymborskiej. W Radość czytania Szymborskiej. Wybór tekstów krytycznych, red. Balbus Stanisław, Dorota Wojda, 88-110. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Szymborska Wisława. 1997. Nothing Twice. Selected Poems, Nic dwa razy. Wybór wierszy. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Szymborska Wisława. 2000. Poems New and Collected 1957-1997. Boston: Houghton Mifflin Harcourt.
Szymborska Wisława. 2012. Tutaj. Here. New Poems. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Urbańska Dorota. 1995. Wiersz wolny. Próba charakterystyki systemowej. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.
Zarzycka Anna. 2010. Rewolucja Szymborskiej 1945-1957. O wczesnej twórczości poetki na tle epoki. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
