„Historie przyszłości” Mickiewicza i kwestia dystopii
Abstrakt
The author aims to identify elements of dystopia in three unfinished manuscripts by Mickiewicz which were published in one volume entitled A History of the Future. The article first examines the terminological difficulties associated with differentiating between the notions of “anti-utopia” and “dystopia”. It then proceeds to discuss aprose work by Mickiewicz which exists only in the form of a summary written by Antoni Edward Odyniec, a friend of the poet. The analysis of Odyniec’s depiction leads to a conclusion that Mickiewicz was writing an innovative work according to the poetics of science fiction, a genre largely unknown at the time, a work which would predict the directions of Europe’s development in the areas of ethics, politics, civilization and technology. It is impossible, however, to determine the potential significance of dystopian factors in that work. The largest number of dystopian features was found in the second fragment of A History of the Future which describes the final stage of aPan-European revolution against monarchal order. The last fragment of A History of the Future, which predicts the course of a political coup in France, is connected in the present article not so much with the poetics of dystopia as with the genre of “political fiction”.
Słowa kluczowe
Adam Mickiewicz; romantyzm; antyutopia; dystopia; historiozofia; fantastyka naukowa; fikcja polityczna
Bibliografia
Liebfeld Alfred. 1979. Napoleon III. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Mickiewicz Adam. 1933. Dzieła wszystkie [wydanie sejmowe], t. 16. Rozmowy z Adamem Mickiewiczem. Skarb Rzeczypospolitej Polskiej.
Mickiewicz Adam. 1997. Dzieła. Wydanie Rocznicowe, t. 5. Proza artystyczna i pisma krytyczne, red. Zygmunt Dokurno. Warszawa: Czytelnik.
Niewiadowski Andrzej. 1992. Literatura fantastycznonaukowa. Warszawa: PWN.
Niewiadowski Andrzej, Antoni Smuszkiewicz. 1990. Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej. Wydawnictwo Poznańskie.
Skwarczyńska Stefania. 1964. Mickiewicza „Historia przyszłości” i jej realizacje literackie. Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Pigoń Stanisław. 1998. Metamorfozy „Historii przyszłości”. W Zawsze o Nim. Studia i odczyty o Mickiewiczu. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM.
Stefanowska Zofia. 1998. Historia i profecja. Studium o „Księgach narodu i pielgrzymstwa polskiego” Adama Mickiewicza. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Treugutt Stefan. 1993. Napoleon Bonaparte jako bohater polskiego romantyzmu. W Geniusz wydziedziczony. Studia romantyczne i napoleońskie, red. Maria Prussak, 99. Warszawa: Wydawnictwo IBL.
Wąsowicz Marek. 1994. Między tronem, giełdą i barykadą. Francja 1830−1848. Warszawa: Wydawnictwo „Omnia".
Weintraub Wiktor. 1982. Poeta i prorok. Rzecz o profetyzmie Mickiewicza. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Zgorzelski Andrzej. 1980. Fantastyka. Utopia. Science fiction. Ze studiów nad rozwojem gatunków. Warszawa: PWN.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
