Na wodach wielkich i niespokojnych. Wokół metaforyki akwatycznej i nautycznej
Abstrakt
The objective of this article is to briefly describe the ways in which aquatic and nautical metaphorics functioned in the seventeenth-century literature and philosophy in regard to meta-scientific discourse. The paper’s compositional frame is the reference to the interwar writings of Juliusz Kleiner. Firstly, I point out that the category of “life” along with the metaphors of “water” and “fluidity” he used, were ontologised and, in fact, refer to the undifferentiated domain of primal factuality that is located beyond the symbolic registers, ahead of the hermeneutic moment. Secondly, I hold that figures and concepts which appear in Kleiner’s writings, not necessarily refer solely to the French and German modern philosophy at the turn of the 19th and 20th century, as the sources of analogous conceptualisations: figurative and conceptual are to be found also within the seventeenth-century British meta-scientific discourse.The article’s axis is an analysis of selected writings of Francis Bacon, Thomas Hobbes and William Shakespeare concerning the ways they applied aquatic and nautical metaphorics.
Auden, Wystan Hugh. The Enchaféd Flood or the Romantic Iconography of the Sea. London: Faber and Faber, 1985
Słowa kluczowe
metaforyka akwatyczna; metaforyka nautyczna; faktyczność; materia; nauka; filozofia
Bibliografia
Auden, Wystan Hugh. The Enchaféd Flood or the Romantic Iconography of the Sea. London: Faber and Faber, 1985.
Bacon, Francis. „The Advancement of Learning” and „New Atlantis”, ed. Arthur Johnston. Oxford: Clarendon Press, 1980.
Bacon, Francis. Eseje, trans. Czesław Znamierowski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959.
Bacon, Francis. Essays, ed. Sydney Humphries. London: Adam & Charles Black, 1912.
Bacon, Francis. Nowa Atlantyda i Z Wielkiej Odnowy, trans. Wiktor Kornatowski, Jan Wikarjak. Warszawa: Wydawnictwo ALFA, 1995.
Bacon, Francis. Szkice polityczno-etyczne, trans. Stanisław Pyrowicz. Warszawa: Skład Główny w księgarni E. Wende i S-ka, 1909.
Bacon, Franciszek. Novum Organum, trans. Jan Wikarjak, przekład przejrzał Kazimierz Ajdukiewicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1955.
Biblia to jest Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, ed. Komisja Przekładu Pisma Świętego. Warszawa: Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne, 1975.
Blumenberg, Hans. Shipwreck with Spectator. Paradigm of a Metaphor for Existence, trans. Steven Rendall. Massachusets: The MIT Press, 1997.
Craig, Tobin L. „On the Significance of the Literary Character of Francis Bacon’s New Atlantis for an Understanding of His Political Thought”. The Review of Politics, vol. 72, no. 2 (2010).
DeCook, Travis. „The Ark and Immediate Revelation in Francis Bacon’s New Atlantis”. Studies in Philology, vol. 21, no. 1 (2008).
Hobbes, Thomas. Elementy filozofii, trans. Czesław Znamierowski, vol. 1.Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1956.
Kleiner, Juliusz. Studia z zakresu literatury i filozofji. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska”, 1925.
Lam, Stanisław, ed. Słownik wyrazów obcych.Warszawa: Księgarnia Wydawnicza Trzaski, Everta i Michalskiego, 1939.
Leonard, David Charles. „Descartes, Melville, and the Mardian Vortex”. South Atlantic Bulletin, vol. 45, no. 2 (1980).
Leonard, David Charles. „The Cartesian Vortex in Moby-Dick”. American Literature, vol. 51, no. 1 (1979).
Lewandowska, Dominika, et Kamila Marciniak, Hanna Rajfura, ed. Navigare necesse. Morze − Podróż − Przejście − Przemiana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa i Koło Starożytnicze UW, 2015.
Linde, Samuel Bogumił. Słownik języka polskiego, vol. 1, p. 1. Warszawa: Drukarnia XX. Pijarów, 1807.
Markiewicz, Henryk. Polska nauka o literaturze. Zarys rozwoju. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985.
Melville, Herman. Moby-Dick, ed. Tony Tanner. Oxford: Oxford University Press, 1988.
Nowak, Piotr. Podpis księcia. Rozważania o mocy i słabości.Warszawa: Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, 2013.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, ed. Zespół biblistów polskich z inicjatywy benedyktynów tynieckich. Poznań: Wydawnictwo Pallotinum, 1989.
Plutarch, Żywoty równoległe, trans. Kazimierz Korus, vol. 1. Warszawa, Prószyński i S-ka, 2004.
Rachwał, Tadeusz. „O nicowaniu”. In Nihilizm i nowoczesność, ed. Ewa Partyga, Michał Januszkiewicz. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Errata, 2012.
Renaker, David. „A Miracle of Engineering The Conversion of Bensalem in Francis Bacon’s New Atlantis”. Studies in Philology, vol. 87, no. 2 (1990).
Rossi, Paolo. Zatonięcia bez świadka. Idea postępu, trans. Anna Dudzińska-Facca. Warszawa: Polska Akademia Nauk Instytut Filozofii i Socjologii, 1998.
Shakespeare,William. „Macbeth”. In idem, The Complete Works. Hertfordshire: Wordsworth Editions, 1996.
Shakespeare, William. Burza, trans. Piotr Kamiński. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2012.
Sienkiewicz, Henryk. „Latarnik”. In idem, Nowele wybrane.Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971.
Sosnowski, Andrzej. Dożynki 1987−2003. Wrocław: Biuro Literackie, 2006.
Welsch,Wolfgang. Estetyka poza estetyką, trans. Katarzyna Guczalska, ed. Krystyna Wilkoszewska. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, 2005.
Wróbel, Łukasz. Hyle i noesis. Trzymiędzywojenne koncepcje literatury stosowanej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2013.
Uniwersytet Warszawski Polska
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
