Henryka Sienkiewicza obrazy nagości
Abstrakt
The paper focuses on the previously unexplored topic of various forms of nudity in Sienkiewicz’s writing. The writer’s entire literary output is reviewed here, with special reference to novels (Quo vadis in particular is notorious for a plethora of sadistic erotic scenes). Given the writer’s extraordinary talent for seduction and his creative capabilities, the paper looks into images that could have been considered indecent at that time andwere prudently hushed up. The following modules: Collective nudity and mutilated nudity, Separate naked bodies, Diana at a water fountain, Human statues, and Naked manhood look at Sienkiewicz’s depiction of corporeality, eroticism, and sexuality, which, combined with cruelty, recur to reveal the writer’s intimate fantasies. The figures commonly used by Sienkiewicz in his works making recourse to mythology and other cultural texts include animalisation, reification, hyperbole, and synecdoche; they are particularly refined when it comes to nudity.
Słowa kluczowe
Henryk Sienkiewicz; nagość; seksualizm
Bibliografia
Adamek-Świechowska, Adriana. Północ-Południe. Dwa oblicza miłości w utworach Henryka Sienkiewicza. Opole: Wydawnictwo Naukowe Scriptorium, 2012.
Agamben, Giorgio. Nagość, trans. Krzysztof Żaboklicki. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2009.
Banach, Andrzej. Erotyzm po polsku. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1974.
Barthes, Roland. Przyjemność tekstu, trans. Adriana Lewańska. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1997.
Baudelaire, Charles. Malarz życia nowoczesnego, trans. Joanna Guze. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 1998.
Benka, Urszula Małgorzata. „Święty sadyzm Sienkiewicza”. Nagłos, no. 14 (1994).
Bujnicki, Tadeusz. „Bestseller, arcydzieło Sienkiewicz − Quo vadis Henryka Sienkiewicza”. In Arcydzieła literatury polskiej. Interpretacje, ed. Stanisław Grzeszczuk, Anna Niewolak-Krzywda. Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1990.
Bujnicki, Tadeusz. „Ciało i erotyka. Rozbieranie Ligii”. In Na przełomie wieków, ed. Władysław Hendzel, Piotr Obrączka. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2003.
Bujnicki, Tadeusz. „Petroniusz − bohater Quo vadis”, in Z Rzymu do Rzymu, ed. Jerzy Axer, Maria Bokszczanin. Warszawa: Ośrodek Badań nad Tradycją Antyczną, 2002.
Bujnicki, Tadeusz. Pozytywista Sienkiewicz. Linie rozwojowe pisarstwa autora „Rodziny Połanieckich”. Kraków: Collegium Columbinum, 2007.
Bujnicki, Tadeusz. Sienkiewicza powieści z lat dawnych. Studia. Kraków: Universitas, 1996.
Bujnicki, Tadeusz. „Sienkiewiczowski bohater wśród dzieł sztuki i książek”. In Sienkiewicz i epoki. Powinowactwa, ed. Ewa Ihnatowicz.Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, 1999.
Bujnicki, Tadeusz. „Sienkiewicz oglądany − Sienkiewicz czytany”. In Henryk Sienkiewicz − twórca i obywatel, ed. Władysław Hendzel, Zdzisław Piasecki. Opole: Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Opolskiego, Opolskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Opolu, Towarzystwo im. Henryka Sienkiewicza, 2002.
Bujnicki, Tadeusz. „Sienkiewiczowski pozytywizm. Presja idei i artystyczny obraz świata”. In Henryk Sienkiewicz. W stulecie Nagrody Nobla, ed. Tomasz Lewandowski, Witold Maciejewski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006.
Burdziej,Bogdan. „Prus, Orzeszkowa i inni o pornografii. Zapomniane wypowiedzi w ankiecie lwowskiej Sodalicji akademickiej z 1909 r.”. Pamiętnik Literacki, no. 1 (1984).
Carr-Gomm, Philip. Historia nagości, trans. Agnieszka Wyszogrodzka-Gaik. Warszawa: Bellona, 2010.
Górecka, Ewa. Zachować piękno. Kreacja przestrzeni dekadenta w powieściach Henryka Sienkiewicza. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2008.
Gombrowicz, Witold. „Sienkiewicz”. In idem, Dziennik 1953−1956. Dzieła, v. 7. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1986.
Grabowski, Marian. „Symbol «nagości» w historii upadku: fragment «antropologii adekwatnej»”. In Wstyd i nagość, ed. Marian Grabowski. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2003.
Handke, Kwiryna. „Henryk Sienkiewicz i Stefan Żeromski”. In Henryk Sienkiewicz w kulturze polskiej, ed. Krzysztof Stępnik, Tadeusz Bujnicki. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, 2007.
Jastrzębowska, Elżbieta. Rzym w czasach „Quo vadis”. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2001.
Kaden-Bandrowski, Juliusz. Pióro, miłość i kobieta. Warszawa: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1931.
Kalinowski, Daniel. „«Aforyzmy to jakby papierowe lampy...». O aforyzmach Henryka Sienkiewicza”. In Sienkiewicz. Próby zbliżeń i uogólnień, ed. Daniel Kalinowski. Słupsk: Katedra Filozofii Polskiej, 1997.
Kosowska, Ewa. Eurosarmata. O postawach i wyborach Henryka Sienkiewicza. Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach, 2013.
Koziołek, Ryszard. Ciała Sienkiewicza. Studia o płci i przemocy. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2009.
Krzemińska, Wanda. Bohater mityczny w powieściach polskich i francuskich XIX wieku. Warszawa: PWN, 1985.
Ludorowski, Lech. „Antropologia urody Sienkiewiczowskich heroin. Portret wprowadzający”. In idem, Wizjoner przeszłości. Powieści historyczne Henryka Sienkiewicza, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, 1999.
Mackiewicz, Stanisław. Muchy chodzą po mózgu. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1957.
Mackiewicz, Stanisław. Odeszli w zmierzch. Warszawa, Instytut Wydawniczy PAX, 1968.
Mazan, Bogdan. „Impresjonizm” Trylogii Henryka Sienkiewicza. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 1993.
Mocarska-Tycowa, Zofia. „Sienkiewicz i malarstwo”. In eadem, Tropy przymierzy. O literaturze dziewiętnastowiecznej i miejscach jej zbliżeń z malarstwem. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2005.
Nałkowski, Wacław. Pisma społeczne. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1951.
Paczoska, Ewa. „Odkrywanie ciała − zakrywanie ciała w literaturze Młodej Polski”. In Krytyka feministyczna. Siostra teorii i historii literatury, ed. Grażyna Borkowska, Liliana Sikorska. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2000.
Parandowski, Jan. Luźne kartki. Wrocław: Ossolineum, 1967.
Pietrzak, Magdalena. Językowe środki kreowania postaci w twórczości historycznej Henryka Sienkiewicza. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2004.
Potocki, Antoni. Polska literatura współczesna, vol. 2. Warszawa: Nakład Gebethnera i Wolffa, 1912.
Prokop, Jan. Żywioł wyzwolony. Studium o poezji Tadeusza Micińskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1978.
Rabikowska, Marta. „Trzy typy seksualizmu kobiecego w Bez dogmatu Sienkiewicza”. In Henryk Sienkiewicz i jego twórczość, ed. Zbigniew Przybyła. Częstochowa: WSP, 1996.
Sienkiewicz, Henryk. Dzieła zebrane, ed. Julian Krzyżanowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1948-1955.
Sienkiewicz, Henryk. „Taniec wśród mieczów Henryka Siemiradzkiego”. Słowo, no. 149 (1882).
Skrzypczak, Piotr. „Nieoczekiwane kłopoty z «najbardziej filmowym pisarzem». O ekranizacjach Trylogii Henryka Sienkiewicza”. In Sienkiewicz dzisiaj. Formy (nie)obecności, ed. Bogdan Burdziej, Ewa Owczarz. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2010.
Słapek, Dariusz. „Igrzyska gladiatorskie w Rzymie i ich obraz w Quo vadis”. In Henryk Sienkiewicz. Twórczość i recepcja, ed. Lech Ludorowski. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, 1991.
Sztachelska, Jolanta. Czar i zaklęcie Sienkiewicza. Studia i szkice. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2003.
Sztachelska, Jolanta. „Laury i Beatrycze. Przyczynek do estetyki Sienkiewiczowskiego portretu kobiecego”. In Piękno wieku dziewiętnastego. Studia i szkice, ed. Elżbieta Nowicka, Zbigniew Przychodniak. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2008.
Tarnowski, Stanisław. Studia do historii literatury polskiej, vol. 5. Wiek XIX. Henryk Sienkiewicz. Kraków: Nakł. Księg. Spółki Wydawniczej Polskiej, 1897.
Tazbir, Janusz. „Czytając Sienkiewicza”. In idem, Od Sasa do Lasa. Warszawa: Wydawnictwo ISKRY, 2011.
Trześniowski, Dariusz. „Młodopolski Sienkiewicz”. In Henryk Sienkiewicz w kulturze polskiej, ed. Krzysztof Stępnik, Tadeusz Bujnicki. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, 2007.
Zacharska, Jadwiga. „Sienkiewiczowski ideał kobiety − Marynia Połaniecka”. Przegląd Humanistyczny, no. 6 (1996).
Żabski, Tadeusz. Sienkiewicz. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1998.
Uniwersytet Łódzki Polska
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
