Wykorzystanie symboliki tetragramu w „O ślachetności a zacności płci niewieściej” (1575) Macieja Wirzbięty
Abstrakt
The subject of this article is the comparative analysis of short excerpts of two works: De nobilitate et praecellentia foeminei sexus declamatio (Antwerp, 1529) by Heinrich Cornelius Agrippa von Nettesheim and the Polish translation of this work, i.e. O ślachetności a zacności płci niewieściej (Cracow, 1575) by Maciej Wirzbięta. The author concentrates on the question of meaning of the first parents names, Adam and Eve, which was addressed by both writers in order to prove the validity of the thesis on the superiority of women over men and reveals the resources used in the discourse: from the works of the Fathers and Doctors of the Church, (e.g. St. Jerome, Psuedo-Cyprian) to the works of philosophers and humanists at the turn of the 15th and 16th centuries (e.g. Heinrich Cornelius Agrippa, Johannes Reuchlin, Jacques Lefèvre d’Étaples) fascinated with Jewish Kabbalah and gematria and the related theory of the names of God and the symbolism of tetragrammaton (JHWH).
Słowa kluczowe
kabała; gematria; tetragramat; Heinrich Cornelius Agrippa von Nettesheim; Maciej Wirzbięta
Bibliografia
Agrippa, Henri Corneille. De nobilitate et praecellentia foeminei sexus (edition citique d’après le texte d’Anvers 1529), ed. Roland Antonioli, Charle Béné, Odette Sauvage, Michel Reulos. Genève: Libraire Droz, 1990.
Agrippa, Henricus Cornelius. Declamation on the Nobility and Preeminence of the Female Sex, ed., trans. Albert Rabil, Jr. Chicago: The University of Chicago Press, 1993.
Agrippa von Nettesheim, Henricus Cornelius. „O Filozofii Tajemnej trzy księgi (fragmenty)”, ed. Tomasz Sebastian Cieślik. Hybris, no. 8 (2009): 118-137.
Angenot, Marc. Les champions des Femmes. Examen du discours sur la supériorité des femmes 1400-1800. Québec: Les presses de l’université du Québec, 1977.
Battistini, Mathilde. Astrologia, magia, alchemia, trans. Ewa Morka. Warszawa: Arkady, 2006.
Biblia brzeska, ed. Peter Królikowski. Clifton-Kraków: Kalwin Publishing – Collegium Columbinum, 2003.
Borchardt, Frank L. „The Magus as Renaissance Man ”. The Sixteenth Century Journal, vol. 21, no. 1 (1990): 57-76.
Campbell, Julie D. „The Querelle des femmes. In Ashgate Research Companion to Women and Gender in Early Modern Europe, ed. Allyson M. Poska, Jane Couchman, Katherine A. McIver, Burlington: Ashgate, 2013, 361-397.
Cerbelaud, Dominique. „Le nom d’Adam et les points cardinaux Recherches sur un Theme Patristique”. Vigiliae Christianae, vol. 38, no. 3 (1984): 285-301.
Copenhaver , Brian P. „Lefevre d’Etaples, Symphorien Champier, and the Secret Names of God ”. Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, vol. 40 (1977): 189-211.
Henrici Cornelii Agrippae De nobilitate et praecellentia foeminei sexus. Antverpiae: apud M. Hillenium, 1529.
Henrici Cornelii Agrippae ab Nettesheym […] De Occulta Philosophia libri tres. Coloniae 1533.
Hoek, Annewies van den. „Reviewed Work: Jews and Christians in De duobus montibus Sina et Sion. An Approach to Early Latin Adversus Iudaeos Literature by Anni Maria Laato”. Vigiliae Christianae, vol. 57, no. 1 (2003): 97-100.
Jordan, Constance. Renaissance Feminism. Literary Texts and Political Models. Ithaca: Cornell University Press, 1990.
Kwestie hebrajskie w Księdze Rodzaju św. Hieronima. ed. et trans. Magdalena Jóźwiak. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, 2010.
Manzanares, César Vidal. Pisarze wczesnochrześcijańscy I-VII w. Mały słownik, trans. Ewa Burska, ed. Wincenty Myszor. Warszawa: Verbinum, 2001.
Marcus, Ralph. „Alphabetic Acrostics in the Hellenic and Roman Periods”. Journal of Near Eastern Studies, vol. 6, no. 2 (1947): 109-115.
Nauert, Jr., Charles G. Agrippa and the Crisis of Renaissance Thought. Urbana: The University of Illinois Press, 1955.
Nowotny, Karl Anton. „The Construction of Certain Seals and Characters in the Work of Agrippa of Nettesheim”. Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, vol. 12 (1949): 46-57.
Ouaknin, Marc-Alain. Tajemnice kabały, trans. Krystyna, Krzysztof Pruscy. Warszawa: Wydawnictwo Cyklady, 2006.
Patrologia Latina. Vol. 4, Brepolis 1996: De montibus Sina et Sion tractatus ignoti auctoris, adverus Judaeos.
Patrologia Latina. Vol. 23, Brepolis 1997: Św. Hieronim, Liber de Nominibus Hebraicis; Origenianum Lexicon nominum Hebraicorum; Libri Nominum Hebraicorum pars quaedam ex operibus Philonis Judeai collecta; Libri Nominum Hebraicorum pars quaedam ex operibus Flavii Josephi collecta.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Biblia Tysiąclecia. Poznań: Wydawnictwo Pallotinum, 2008.
Price, David H. „Christian Humanism and the Representation of Judaism: Johannes Reuchlin and the Discovery od Hebrew”. Arthuriana, vol. 19, no. 3: 80-96.
Reuchlin, Johannes. De arte cabbalistica libri tres – Die Kabbalistic, ed. Widu-Wolfgang Ehlers, Fritz Felgentreu, Reimund Leicht. In idem, Sämtliche Werke, vol. II, 1, ed. Widu-Wolfgang Ehlers, Hans-Gert Roloff, Peter Schäfer. Stuttgart: frommann-holzboog, 2010.
Scholem, Gershom. Mistycyzm żydowski i jego główne odmiany, trans. Ireneusz Kania. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2007.
Scholem, Gershom. Kabała i jej symbolika, trans. Ryszard Wojnakowski. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2014.
Swieżawski, Stefan. Dzieje filozofii europejskiej XV wieku. Wiedza, vol. 2. Warszawa: Wydawnictwo ATK, 1974.
Frank Daniel H, et Olivier Leaman, ed. The Cambridge Companion to Medieval Jewish Philosophy. Cambridge: Cambridge University Press, 2003.
Warner, Lyndan. The Ideas of Man and Woman in Renaissance France. Print, Rhetoric, Law. Burlington: Ashgate, 2011, 83-135.
Wirzbięta, Maciej. O ślachetności a zacności płci niewieściej (1575), ed. Stanisław Tomkowicz. Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1891.
Zambelli, Paola. „Magic and Radical Reformation in Agrippa of Nettesheim”. Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, vol. 39 (1976): 69-103.
Vieillard-Baron, Jean-Louis. „Platonisme et Kabbale dans l’oeuvre de Johann Reuchlin“. In L’Humanisme allemand (1480-1540). Limoges: Libraire Vrin, 1979, 159-167.
Uniwersytet Warszawski Polska
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
