Alegoria a interpretacja. Miłość w kontekście alegorycznych uwikłań: Mickiewicz i Szymborska
Abstrakt
In the paper, the author draws attention to the way in which the allegorical sense may increase the scope of text interpretation. She begins from the ambiguity of allegory in the modern literary studies connected with the relations between the process of analogy and identity. She then uses the role which allegory played in the transformation of the love image in the social conscience. Subsequently, in the interpretational material, the author points out the complications and the fatalistic stigma of love, both the love characterised by the absolutism of connection (Dziady Part Four), and the love in which the bonds have disintegrated (On the Tower of Babel). As a result, the article indicates that on the one hand, the allegory has contributed to the absolutisation of love, and on the other, it unveils the fragility of love and consequently, its usurpation of durability.
Słowa kluczowe
interpretacja; alegoria; miłość; uzurpacja; Mickiewicz; Szymborska
Bibliografia
Abramowska, Janina, ed. Alegoria. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2003.
Abramowska, Janina. „Rehabilitacja alegorii”. In Alegoria, ed. Janina Abramowska. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2003.
Balbus, Stanisław et Dorota Wojda, ed. Radość czytania Szymborskiej. Wybór tekstów krytycznych. Kraków: Znak, 1996.
Balbus, Stanisław. „Słowo wstępne”. In Radość czytania Szymborskiej. Wybór tekstów krytycznych, ed. Stanisław Balbus et Dorota Wojda. Kraków: Znak, 1996.
Bloomfiled, Morton W. „Alegoria jako interpretacja”, trans. Zdzisław Łapiński. In Alegoria, ed. Janina Abramowska. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2003.
Ciechowicz, Jan. „Sto lat później. Wymiary alegoryczne >Epilogu na cześć Mickiewicza< Rydla i Wyspiańskiego. In Alegorie. Style. Tożsamość. W darze Profesor Annie Martuszewskiej, ed. Miłosława Bukowska-Schielmann. Gdańsk: Wyd. UG, 1999.
Czechowicz, Agnieszka. „O alegorii naturalnej w dawnej teorii poezji heroicznej”. Teksty Drugie, no. 1 (2015).
Dobrzyńska, Teresa. Metafora. Wrocław – Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wyd. PAN, 1984.
Gadamer, Hans-Georg. Prawda i metoda: Zarys hermeneutyki filozoficznej, trans. Bogdan Baran. Kraków: inter esse, 1993.
Głowiński, Michał, et Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński. Słownik terminów literackich, ed. Janusz Sławiński, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008.
Hoffmann-Piotrowska, Ewa. „Święte awantury”. Orto- i heterodoksje Adama Mickiewicza. Warszawa: Wydział Polonistyki UW, 2014.
Jakobson, Roman. „Poetyka w świetle językoznawstwa”, trans. Krystyna Pomorska. In Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, vol. II, ed. Henryk Markiewicz. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1976.
Janion, Maria et Maria Żmigrodzka. „IV część >Dziadów< i wczesnoromantyczny bohater egzystencji”. Pamiętnik Literacki, no. 1 (1987).
Kant, Immanuel. Krytyka władzy sądzenia. Trans. Jerzy Gałecki. Warszawa: PWN, 1986.
Biblia Tysiąclecia. Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Trans.z języków oryginalnych zespół polskich biblistów pod ed. benedyktynów tynieckich. Poznań: Pallottinum, 1965.
Lipszyc, Adam. „Symbol, ślad, alegoria (Benjamin i inni)”. Teksty Drugie, no. 1-2 (2004).
Łukasiewicz, Jacek. „Miłość czyli zmysł udziału”. In Radość czytania Szymborskiej. Wybór tekstów krytycznych, ed. Stanisław Balbus et Dorota Wojda. Kraków: Znak, 1996.
Man, Paul de. „Retoryka czasowości”, trans. Andrzej Sosnowski. In Alegoria, ed. Janina Abramowska. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2003.
Mickiewicz, Adam. „>Dziady<. Część IV. In idem, Dzieła, vol. III: Dramaty, ed. Zofia Stefanowska. Warszawa: „Czytelnik”, 1995.
Neuger, Leonard. „>Biedna Upsala z odrobiną wielkiej katedry<”. In Radość czytania Szymborskiej. Wybór tekstów krytycznych, ed. Stanisław Balbus et Dorota Wojda. Kraków: Znak, 1996.
Rogoziński, Julian. „>Nie starczy ust…<”. In Radość czytania Szymborskiej. Wybór tekstów krytycznych, ed. Stanisław Balbus et Dorota Wojda. Kraków: Znak, 1996.
Sayers, Dorotha L. „O pisaniu i czytaniu utworów alegorycznych”, trans. Piotr Graff. In Alegoria, ed. Janina Abramowska. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2003.
Stala, Marian. „Radość czytania Szymborskiej”. In Radość czytania Szymborskiej. Wybór tekstów krytycznych, ed. Stanisław Balbus et Dorota Wojda. Kraków: Znak, 1996.
Szymborska, Wisława. „Na wieży Babel”. In eadem, Widok z ziarnkiem piasku. Poznań: a5, 1996.
Wantuch, Wiesława. „Miłość na wieży Babel”. In Radość czytania Szymborskiej. Wybór tekstów krytycznych, ed. Stanisław Balbus et Dorota Wojda. Kraków: Znak, 1996.
Weintraub, Wiktor. Poeta i prorok. Rzecz o profetyzmie Mickiewicza. Warszawa: PIW, 1982.
Witkowska, Alina. Mickiewicz. Słowo i czyn. Warszawa: PWN, 1986.
Wojda, Dorota. „>spisane na wodzie Babel<”. In Radość czytania Szymborskiej. Wybór tekstów krytycznych, ed. Stanisław Balbus et Dorota Wojda. Kraków: Znak, 1996.
Uniwersytet Gdański Polska
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
