Czarne sezony. Czarne latawce. O dziecięcych bibliotekach w gettach
Abstrakt
The article Black Seasons. Black Kites. About the Children’s Reading in Ghettos is devoted to the Holocaust seen and lived from the perspective of children. The author is interested in book collections of those who survived the war and later became writers (U. Orlev, A. Frankel, and M. Głowiński), and those stories that thematise children’s reading in ghettos (D. Combrzyńska-Nogala, M. Szczygielski). Joanna Roszak shows which books became for the children readers a matrix imposed on reality, which met the needs of a library therapy, helped children to cope with the emotional challenges of ghetto existence, and which enabled integration and identification processes. Moreover, the authoress presents which books triggered the escapist interpretation and finally which found an extension in the stories and essays created after the war. The title of the paper refers to The Black Seasons [Czarne sezony] by Michał Głowiński, and to a line from Czesław Miłosz’s Campo di Fiori.
Słowa kluczowe
Zagłada; lektury w gettach; dziecko; style odbioru
Bibliografia
Blady-Szwajger, Adina. I więcej nic nie pamiętam. Warszawa: Świat Książki, 2010.
Buyno-Arctowa, Maria. Słoneczko. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1958.
Combrzyńska-Nogala, Dorota. Bezsenność Jutki. Łódź: Wydawnictwo Literatura, 2012.
Engelking, Barbara, et Jacek Leociak. Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013.
Frankel, Alona. Dziewczynka, trans. Leszek Kwiatkowski. Warszawa: Nisza, 2007.
Głowiński Michał. Czarne sezony. Warszawa: Open, 1998.
Gruszka, Zbigniew. „Herman Kruk (1897–1944) jako organizator i dyrektor biblioteki getta wileńskiego: szkic do obrazu bibliotekarstwa żydowskiego w Polsce”. Acta Universitatis Lodziensis, no. 16 (2010).
Jaromir, Adam, et Gabriela Cichowska. Ostatnie przedstawienie panny Esterki. Poznań: Media Rodzina, 2014.
Jauss, Hans Robert. „Historia literatury jako wyzwanie rzucone nauce o literaturze”, trans. Ryszard Handke. Pamiętnik Literacki, no. 4 (1972).
Jonca, Magdalena. Sierota w literaturze polskiej dla dzieci w XIX wieku. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1994.
Kassow, Samuel D. Kto napisze naszą historię. Ukryte Archiwum Emanuela Ringelbluma. Ostatni rozdział zagłady warszawskiego getta, trans. Grażyna Waluga et Olga Zienkiewicz. Warszawa: Amber, 2009.
Katz, Janina. Moje życie barbarzyńcy, trans. Bogusława Sochańska. Warszawa: Jacek Santorski & Agencja Wydawnicza, 2006.
Kowalska-Leder, Justyna. Doświadczenie Zagłady z perspektywy dziecka w polskiej literaturze dokumentu osobistego. Wrocław: Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, 2009.
Krynicki, Ryszard. Jakie to szczęście. In Magnetyczny punkt. Wybrane wiersze i przekłady. Warszawa: Wydawnictwo CiS, 1996.
Miłosz, Czesław. Poezje wybrane. Selected Poems. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1996.
Mortkowicz-Olczakowa, Hanna. Janusz Korczak. Warszawa: Czytelnik, 1978.
„Nie mogę znaleźć w sobie nienawiści. Z Urim Orlevem rozmawia Agnieszka Zagner”, Polityka, 4 lipca 2011, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/1517204,1,izraelski-pisarz-uri-orlev-dla-politykapl.read.
Orlev, Uri. Biegnij chłopcze, biegnij, trans. Magdalena Sommer. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2013.
Orlev, Uri. Książki mojego dzieciństwa (1931–1945), trans. Jan Rybicki. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, 2012.
Pietrasiewicz, Tomasz. Żydowskie księgozbiory, księgarnie, biblioteki, http://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/zydowskie-ksiegozbiory-ksiegarnie-biblioteki/.
Roszak, Joanna. „The Remains of the Letters.Three Reading Paradigms in the Ghettos”. Porównania, no. 21 (2017): 225–241.
Salten, Feliks. Bambi. Opowieść leśna, il. Mirosław Pokora, trans. Marceli Tarnowski. Warszawa: Alfa, 1987.
Szczygielski, Marcin. Arka czasu, czyli wielka ucieczka Rafała od kiedyś przez wtedy do teraz i wstecz, il. Daniel de Latour. Warszawa: Wydawnictwo STENTOR, 2013.
Tagore, Rabindranath. Poczta, trans. Bogdan Gębarski.Wrocław:Wydawnictwo Wacław Bagiński, 1997.
Weinrich, Harald. „O historię literatury z perspektywy czytelnika”, trans. Ryszard Handke, Teksty, no. 4 (1972).
Wells, Herbert G. Wehikuł czasu, trans. FeliksWermiński. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1985.
Zyskind, Sara. Skradzione lata, trans. Anna Wiśniewska-Walczyk. Warszawa: Czytelnik, 1991.
Polska Akademia Nauk Polska
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
