„Wojnę domową śpiewam więc i głoszę” − wojnę na księgi, indeksy i katalogi. O rząd młodych dusz
Abstrakt
The development of education, which in the 18th century was available not only to boys, but also girls from wealthy bourgeois families, as well as the development of publishing houses and specialised bookstores with books for children (the first of them was founded by John Newbery) caused the phenomenon of children and teenagers’ ‘eager reading’. The introduction of free access for children to library collections at the American public library in Pawtucket, Rhode Island (1877), turned out to be the ‘Copernican revolution’. The idea was introduced to many American and European libraries. From that time on, children and teenage readers had a real influence not only on the selection of their own readings, but also on the profile, subjects and nature of newly-created books. At the same time, the opposite phenomenon intensified: adult writers and educators tried to control the readings of younger generation. The catalogues of books for children and adolescents created during nearly half a century (1884–1929), evaluated the didactic values of readings, but ignored their literary qualities.
Słowa kluczowe
literatura dla dzieci i młodzieży; czytanie; biblioteki dla dzieci
Bibliografia
Ariès, Philippe. Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach, trans. Maryna Ochab. Gdańsk: „Marabut”, 1995.
Białek, Józef Zbigniew. Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1918–1939. Zarys monograficzny, materiały. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1979.
Bibliografia Pedagogiczna, no. 4 (1923) et no. 1 (1927).
Brodziński, Kazimierz. „Pamiątka po dobrej matce przez młodą Polkę”. Pamiętnik Warszawski, vol. XV (1819).
Chmielowski, Piotr. Poezja w wychowaniu. Wilno: Wydawnictwa E. Orzeszkowej i S-ki, 1881.
Dunin, Janusz. Rozwój cech wydawniczych polskiej książki literackiej XIX-XX wieku. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 1982.
Dygasiński, Adolf. Krytyczny katalog książek dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Lesman i Świszczowski, 1884.
Dygasiński, Adolf. „Przykład genezy obowiązku”. Wędrowiec, no. 2 (1884).
Filipkowska-Szemplińska, Jadwiga, et Maria Gutry. Katalog biblioteki wzorowej dla dzieci i młodzieży, introd. Helena Radlińska. Warszawa: Związek Księgarzy Polskich, 1927.
Grzegorzewska, Maria, et Jadwiga Ostromęcka. Katalog podstawowy książek dla bibliotek powszechnych.Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Bibliotek Powszechnych, 1922.
Jachowicz, Stanisław. Powiastki i bajki. Warszawa: W. Chmielewski, 1842.
Jachowicz, Stanisław. Sto nowych powiastek dla dzieci z dodaniem wierszyków moralnych. Warszawa: J. Jaworski, 1855.
Jedynak, Stanisław. Etyka polska w latach 1863–1918. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1977.
Kabzińska, Łucja. Geneza i rozwój pedagogiki pozytywizmu warszawskiego w świetle publicystyki obozu „młodych”. Olsztyn: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1996.
Kaniowska-Lewańska, Izabela. Literatura dla dzieci i młodzieży do roku 1864. Zarys rozwoju. Wybór materiałów. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1973.
Kaniowska-Lewańska, Izabela. Twórczość dla dzieci i młodzieży Klementyny z Tańskich Hoffmanowej. Opole: Wydawnictwo WSP, 1964.
Karłowicz, Jan. Poradnik dla osób wybierających książki dla dzieci i młodzieży. Wilno: Wydawnictwa E. Orzeszkowej i S-ki, 1881.
Katalog rozumowany książek dla dzieci i młodzieży wydany z zapomogi Kasy Pomocy dla Osób Pracujących na Polu Naukowym imienia Dra Józefa Mianowskiego. Warszawa: s.n., 1895.
Konieczna, Jadwiga. „Formowanie się księgozbiorów i bibliotek dla dzieci w połowie XIX i w początkach XX w. na przykładzie Łodzi”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum, no. 15 (2010): 187–205.
Króliński, Kazimierz. O książce dla dziecka. Stanisławów: Księgarnia R. Jasielsk, 1927.
Litak, Stanisław. Historia wychowania, vol. 1 Do Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2010, 124–160.
Marrené-Morzkowska, Waleria. Przesądy w wychowaniu. Studium pedagogiczne. Wilno: Wydawnictwa E. Orzeszkowej i S-ki, 1881.
Morawska, Zuzanna. „Baśni. Słówkowstępne”. Wieczory Rodzinne, no. 6 (1884): 152–154.
Nowicki, Władysław. Co dać dziecku na gwiazdkę? Warszawa: T. Paprocki, 1886.
Prus, Bolesław. Kroniki, ed. Zygmunt Szweykowski, vol. 3. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1954.
Sienkiewicz, Henryk. Dzieła, ed. Julian Krzyżanowski, vol. 52 Wiadomości bieżące. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1950.
Zimand, Roman. „Preliminaria do klechd Leśmiana”. In Studia o Leśmianie, ed. Michał Głowiński et Janusz Sławiński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971.
Żmichowska, Narcyza. „Przedwstępne słowo do pierwszego oddziału pism Klementyny z Tańskich Hoffmanowej”. In Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Pisma, vol. 1. Warszawa: 1874.
Żołądź-Strzelczyk, Dorota et Wiesław Jamrożek. „Pensje prywatne”. In Studia z dziejów edukacji kobiet na ziemiach polskich. Poznań: „Bajt”, 2001.
Uniwersytet Warszawski Polska
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
