Autorytet polityczny / autorytet naukowy – Stefan Żółkiewski
Abstrakt
Celem artykułu jest wskazanie na przemianę autorytetu politycznego Stefana Żółkiewskiego w autorytet naukowy. Za podstawę badań służą materiały archiwalne dotyczące postawy głównego bohatera oraz pracy w Komitecie Centralnym PZPR. Poprzez analizę działalności politycznej Żółkiewskiego (której głównym punktem są wydarzenia z Marca ’68) autor stara się wskazać, że wpływ badacza na uczniów i współpracowników był wynikiem nie tylko utraty pozycji politycznej, lecz także konsekwentnego wyboru aksjologicznego.
Słowa kluczowe
Stefan Żółkiewski; autorytet; Marzec ’68; nauczyciel; PRL
Bibliografia
Bachelard, Gaston, Kształtowanie się umysłu naukowego, tłum. D. Leszczyński, Gdańsk 2002.
Czeszko, Bohdan, Profile cieni (wypracowanie na zadany temat), w: Kredą na tablicy. Wspomnienia z lat szkolnych, Warszawa 1958.
Dmitruk, Krzysztof, Literatura – społeczeństwo – przestrzeń, Wrocław 1980.
Dmitruk, Krzysztof, Stefan Żółkiewski (9 grudnia 1911 – 4 stycznia 1991), „Pamiętnik Literacki” 1991, z. 4, s. 270–277.
Eisler, Jerzy, Polski rok 1968, Warszawa 2006.
Głowiński, Michał, Tęgie głowy. 58 sylwetek humanistów, Warszawa 2021.
Gościniak, Kazimierz, [Pismo Kazimierza Gościniaka, sekretrza Komitetu Uczelnianego Uniwersytetu Warszawskiego, do Komitetu Warszawskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z dnia 5 czerwca 1968], Archiwum Stefana Żółkiewskiego, BN, rps akc. 13969.
Hopfinger, Maryla, Adaptacje filmowe utworów literackich, Wrocław 1974.
Hopfinger, Maryla, Wspomnienie o Stefanie Żółkiewskim, w: IBL w PRL, t. 2: Sylwetki. Wspomnienia, red. E. Kiślak, Warszawa 2016.
Informacja operacyjna Wydziału III Departamentu III MSW z 22 czerwca 1984, w: Spętana akademia. Polska Akademia Nauk w dokumentach władz PRL, t. 1: Materiały Służby Bezpieczeństwa (1967–1987), wyb., wstęp i oprac. P. Pleskot, T. P. Rutkowski, Warszawa 2012.
Kordys, Jan, Brodzka, Alina, Pamięci Stefana Żółkiewskiego, „Teksty Drugie” 1991, nr 3, s. 153–157.
Kordys, Jan, Mózg i znaki, Warszawa 1991.
Libera, Zdzisław, Wspomnienie o Stefanie Żółkiewskim, „Teksty Drugie” 1991, nr 3, s. 149–153.
Markiewicz, Henryk, Stefan Żółkiewski 1911–1991, w: Portrety uczonych. Profesorowie Uniwersytetu Warszawskiego po 1945: S–Ż, red. W. Baraniewski et al.,Warszawa 2016.
[Materiały dotyczące postawy (i jej konsekwencji) Stefana Żółkiewskiego w marcu 1968 roku], Archiwum Stefana Żółkiewskiego, BN, rps akc. 13969.
Mencwel, Andrzej, Nauczyciel, „Słowo i Ludzie” 1991, nr 4, s. 5.
Mitosek, Zofia, Bogdan, „Studia Pragmalingwistyczne” 2014, nr 6, s. 11–20.
Mitosek, Zofia, Literatura i stereotypy, Wrocław 1974.
[Petycja z konferencji polonistycznej poświęconej geografii literatury, Świnoujście 2–6 lutego 1973], Archiwum Stefana Żółkiewskiego, BN, rps akc. 13991.
Pismo Kazimierza Zielińskiego, I sekretarza KZ PZPR PAN, do Sekretariatu KC PZPR, w: Spętana akademia. Polska Akademia Nauk w dokumentach władz PRL, t. 2: Materiały partyjne (1950–1986), wyb., wstęp i oprac. P. Pleskot, T. P. Rutkowski, Warszawa 2012.
Porczyński, Dominik, Krąg społeczny: od klasycznej matafory do współczesnych ujęć analitycznych, „Przegląd Humanistyczny” 2017, nr 3, s. 93–106.
Protokół nr 51 posiedzenia Biura Politycznego z 19 marca 1968, KC PZPR, AAN, sygn. 1739.
Rakowski, Mieczysław F., Dzienniki polityczne 1958–1962, Warszawa 1998.
Rakowski, Mieczysław F., Dzienniki polityczne 1963–1966, Warszawa 1999.
Rokicki, Konrad, Niezastąpiony. Jerzy Putrament i jego metody nadzoru nad pisarzami w PRL, w: Nadzorcy: ludzie i struktury władzy odpowiedzialni za działania wobec środowisk twórczych, naukowych i dziennikarskich, red. S. Ligarski, G. Majchrzak, Warszawa 2017.
Rykowski, Zbysław, Władyka, Wiesław, Marzec ’68, „Polityka” 1988, nr 8, s. 1, 8–14.
Sidorowicz, Piotr, Dekada „Hetmana”, „Teksty Drugie” 2023, nr 1, s. 365–384.
Stenogram XII Plenum KC PZPR, 8 i 9 VII 1968, KC PZPR, AAN, sygn. 237/II-40.
Stenogram XIII Plenum KC PZPR, 9 IX 1968, KC PZPR, AAN, sygn. 237/II-50.
Szczepański, Jan, Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa 1963.
Uchwała Biura Politycznego w sprawie powołania i zakresu działalania Komisji Ideologicznej KC PZPR, KC PZPR, AAN, sygn. LVIII-117.
Werblan, Andrzej, [Załącznik do notatki do Zenona Wróblewskiego z 13 IX 1965], Materiały Wydziału Nauki i Oświaty KC PZPR, AAN, sygn. 2/1354/0/1.16.3/237/XVI/408.
Witkowska, Alina, Niezwykła osobowość, „Słowo. Przegląd Kulturalny” 1991, nr 4, s. 5.
Wspomnienia o Stefanie Żółkiewskim. Rozmowa przeprowadzona 19 listopada 2013, w: IBL w PRL, t. 2: Sylwetki. Wspomnienia, red. E. Kiślak, Warszawa 2016.
Zarycki, Tomasz, The Polish Elite and Language Sciences: A Perspective of Global Historical Sociology, Cham 2022.
Ziółkowski, Jacek, Perspektywy analityczne w badaniach nad autorytetem politycznym, „Studia Politologiczne” 2010, nr 2 (17), s. 147–159.
Znaniecki, Florian, Społeczne role uczonych a historyczne cechy wiedzy, „Przegląd Socjologiczny” 1976, nr 28, s. 110–153.
Żółkiewski, Stefan, Główny problem literatury współczesnej, „Odra” 1964, nr 12, s. 19–27.
Żółkiewski, Stefan, Lenin a inteligencja polska, w: Perspektywy literatury XX wieku, Warszawa 1960.
Żółkiewski, Stefan, [Seminarium doktoranckie: Problemy metodologiczne badań kultury literackiej], Archiwum Stefana Żółkiewskiego, BN, rps akc. 13975.
Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0002-7418-9518
mgr, Uniwersytet Warszawski. Doktorant w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych. Współzałożyciel serii „Parabaza”. Pisze pracę doktorską poświęconą postaci Stefana Żółkiewskiego. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół historii literaturoznawstwa teoretycznego oraz nieformalnych instytucji humanistyki. Publikował artykuły m.in. w „Tematach i Kontekstach”, „Białostockich Studiach Literaturoznawczych”, „Tekstach Drugich” i książkach zbiorowych.
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
