O kreowaniu autorytetu pieśniarza w „Odysei”
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest dwóm ustępom z ósmej księgi Odysei, w których aojda Demodok przedstawia na dworze Feaków pieśni o wojnie trojańskiej w obecności Odyseusza – ich bohatera, który zarazem je ocenia. Analizując strukturę narracyjną tych scen, pokazuję, że zostały skonstruowane w taki sposób, aby dać Odyseuszowi, bohaterowi fabuły, kontrolę zarówno nad publicznością Feaków w świecie przedstawionym, jak i nad publicznością Homerycką. Chwaląc pieśń Demodoka i ustanawiając jego autorytet jako pieśniarza natchnionego przez Muzę, Odyseusz buduje w istocie własny autorytet przed przejęciem roli narratora w księgach 9–12, w których opowiada historię swojego powrotu spod Troi.
Słowa kluczowe
Homer; Odyssey; the Muse; the rhapsode
Bibliografia
Adkins, A. W. H., Truth, ΚΟΣΜΟΣ, and ΑΡΕΤΗ in Homer, “Classical Quarterly” 1972, no. 66, pp. 5–18.
Ahl, F., Roisman, H. M., The Odyssey Re-Formed, Ithaca, London 1996.
Alden, M., Homer Beside Himself: Para-Narratives in the Iliad, Oxford 2000.
Alden, M., Para-Narratives in the Odyssey: Stories in the Frame, Oxford 2017.
Assaël, J., Phémios autodidaktos, “Revue de Philologie, de Littérature et d’Histoire Anciennes” 2001, no. 75, pp. 7–21.
Broeniman, C., Demodocus, Odysseus, and the TrojanWar in Odyssey 8, “Classical World” 1996, no. 90, pp. 3–13.
Calhoun, G. M., The Poet and the Muse in Homer, “Classical Philology” 1938, no. 33, pp. 157–166.
Chadwick, N. K., Poetry and Prophesy, Cambridge 1942.
de Jong, I. J. F., Narrators and Focalizers: Presentation of the Story in the Iliad, Amsterdam 1987.
de Jong, I. J. F., Between Word and Deed: Hidden Thoughts in the Odyssey, in: I. J. F. de Jong, J. P. Sullivan (eds.), Modern Critical Theory and Classical Literature, Mnemosyne suppl. 130, Leiden, New York 1994, pp. 27–50.
de Jong, I. J. F., A Narratological Commentary on the Odyssey, Cambridge 2001.
Finkelberg, M., The First Song of Demodocus, “Mnemosyne” 1987, no. 40, pp. 129–130.
Franek, J., Invocations of the Muse in Homer and Hesiod: a Cognitive Approach, “Antichthon” 2008, no. 52, pp. 1–22.
Lattimore, R. (transl.), The Iliad of Homer, Chicago, London 1951.
Lattimore, R. (transl.), The Odyssey of Homer, vol. I, New York, 1966.
Maehler, H., Die Auffassung des Dichterberufs im frühen Griechentum bis zur Zeit Pindars, Göttingen 1963.
Marg, W., Das erste Lied des Demodokos, in: Navicula Chiloniensis: Studia philologica Felici Jacoby oblata, Leiden 1956.
Minchin, E., The Poet Appeals to His Muse: Homeric Invocations in the Context of Epic Performance, “The Classical Journal” 1995, no. 91, pp. 25–33.
Minchin, E., Homer and the Resources of Memory: Some Applications of Cognitive Memory to the Iliad and the Odyssey, Oxford 2001.
Minton, W. W., Invocation and Catalogue in Hesiod and Homer, “TAPhA” 1962, no. 93, pp. 188–212.
Mojsik,T., Poetica Homerica I: Muzy, Muza, czy Theos Tis?, “Meander” 2001, no. 56 (3–4), pp. 159–179.
Nagy, G., The Best of Achaeans: Concepts of the Hero in Archaic Greek Poetry, Cambridge, MA 1979; 19992.
Nagy, G., Homeric Questions, Austin 1996.
Peradotto, J., Man in the Middle Voice: Name and Narration in the Odyssey, Princeton 1990.
Pratt, L. H., Lying and Poetry from Homer to Pindar: Falsehood and Deception in Archaic Greek Poetics, Ann Arbor 1993.
Pucci, P., Odysseus Polutropos: Intertextual Readings in the Odyssey and the Iliad, Ithaca and London 1987.
Richardson, S., The Homeric Narrator, Nashville 1990.
Strauss-Clay, J., The Wrath of Athena, Princeton 1983.
Trevino, N., Inspiration and Narrative in the Homeric Odyssey, Chicago 2019 (diss.).
Wheeler, G., Sing, Muse...: The Introit from Homer to Apollonius, “The Classical Quarterly” 2002, no. 52, pp. 33–49.
Zieliński, K., Skąd Demodok znał historię Odysa – problematyka prawdy i fikcji w eposie oralnym, “Quaestiones Oralitatis” 2015, no. I 1, pp. 33–49.
Zieliński, K., Iliada i jej tradycja epicka. Studium z zakresu greckiej tradycji oralnej, Wrocław 2014.
Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0002-9900-2342
dr, Uniwersytet Warszawski. Adiunkt w Zakładzie Literatur i Języków Klasycznych Instytutu Filologii Klasycznej. W 2019 r. wydała w serii „Quaderni di Seminari di Cultura Greca” monografię pt. Aeschylus, Sophocles and Euripides between Athens and Alexandria: A Textual History (Edizioni Quasar, Roma), obecnie przygotowuje monografię poświęconą rzymskiej recepcji hellenistycznego konceptu biblioteki totalnej. Interesuje się dramatem greckim, starożytnymi początkami filologii i historią antycznych bibliotek.
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
