Ekopoetyki. Teorie mimetyczne a postmortonowskie – próba klasyfikacji
Abstrakt
Punktem wyjścia artykułu jest twierdzenie, zgodnie z którym w obrębie badań ekoposthumanistycznych powinniśmy mówić nie o jednej ekopoetyce, ale licznych ekopoetykach. Na przykładzie wybranych propozycji teoretycznych, przede wszystkim Johna Eldera, Terry’ego Gifforda, Leonarda Scigaja, Jonathana Skinnera, Sarah Nolan oraz Lynn Keller, podjęto próbę ukazania różnic pomiędzy teoriami mimetycznymi a postmortonowskimi, reprezentującymi dwa główne nurty ekopoetyki jako subdyscypliny. Z jednej strony mamy więc propozycje, w których uwidacznia się zainteresowanie tradycją romantyczną i mimetycznym opisem „natury”, charakteryzujące się podnoszeniem wiary w zapis jedności ludzi ze światem. Z drugiej strony są teorie odnoszące się do tradycji mimetycznej z dystansem, uwzględniające przestrzenie nie tylko naturalne, redefiniujące pojęcie natury i proponujące szersze możliwości interpretacyjne. Analizie towarzyszy zarys historyczny, dotyczący początków i rozwoju XX- i XXI-wiecznych ekopoetyk oraz tzw. zwrotu skinnerowskiego.
Słowa kluczowe
ekopoetyki; ekopoetyka mimetyczna; ekopoetyka postmortonowska; historia ekopoetyki
Bibliografia
Bladow, Kyle, Resisting and Reimagining Nature Poetry: Tommy Pico’s Unsettling of Poetic Spaces, „ISLE: Interdisciplinary Studies in Literature and Environment” 2022, Vol. 29, Iss. 1, s. 61–78.
Bryson, J. Scott, The West Side of Any Mountain: Place, Space, and Ecopoetry, Iowa City 2005.
Butterfield, R. W. (Herbie), [Review of „Imagining the Earth: Poetry and the Vision of Nature”; „The Stock of Available Reality: R. P. Blackmur and John Berryman”, by J. Elder & J. D. Bloom], „Journal of American Studies” 1986, Vol. 20, No. 3, s. 484–485.
)((eco(lang)(uage(reader)). the eco language reader, ed. B. Iijima, Lebanon 2010.
Elder, John, Imagining the Earth: Poetry and the Vision of Nature, Georgia 1985.
Fiedorczuk, Julia, Beltrán, Gerardo, Ekopoetyka/Ecopoética/Ecopoetics. Ekologiczna obrona poezji / Una defensa ecológica de la poesı ´a / An ecological „defence of poetry”, Warszawa 2020.
Fiedorczuk, Julia, Cyborg w ogrodzie. Wprowadzenie do ekokrytyki, Gdańsk 2015.
Gifford, Terry, Green Voices: Understanding Contemporary Nature Poetry, Nottingham 2017.
Gifford, Terry, The Social Construction of Nature, „ISLE: Interdisciplinary Studies in Literature and Environment” 1996, Vol. 3, Iss. 2, s. 27–35.
Greenberg, Arielle, That Greeny Power: Recent Works of Ecopoetics, „The American Poetry Review” 2014, Vol. 43, No. 4, s. 27–29.
Hart, George, Walking the Walk: Ammons, Eigner, and Ecopoetic Form in the 1960s, „ISLE: Interdisciplinary Studies in Literature and Environment” 2017, Vol. 24, Iss. 4, s. 680–706.
Hönnighausen, Lothar, „By Division, out of Wonder”: Gary Snyder, Wendell Berry, and Ecopoetics, „Soundings: An Interdisciplinary Journal” 1995, Vol. 78, No. 2, s. 279–291.
Hubbell, J. Andrew, Byron’s Nature. A Romantic Vision of Cultural Ecology, Selinsgrove 2018.
Hume, Angela, Osborne, Gillian, Ecopoetics as Expanded Critical Practice: An Introduction, w: Ecopoetics: Essays in the Field, ed. eaedem, Iowa City 2018.
Keller, Lynn, Recomposing Ecopoetics: North American Poetry of the Self Conscious Anthropocene, Charlottesville–London 2017.
Keller, Lynn, The Ecopoetics of Hyperobjects: Evelyn Reilly’s Styrofoam, „ISLE: Interdisciplinary Studies in Literature and Environment” 2015, Vol. 22, Iss. 4, s. 846–871.
Knickerbocker, Scott, Ecopoetics: The Language of Nature, the Nature of Language, Amherst–Boston 2012.
Lattig, Sharon, Cognitive Ecopoetics: A New Theory of Lyrics, London 2021.
Lynes, Katherine R., „a responsibility to something besides people”: African American Reclamation Ecopoetics, „African American Review” 2015, Vol. 48, No. 1/2, s. 49–66.
Marzec, Andrzej, „Jesteśmy połączonym z sobą światem” – Timothy Morton i widmo innej wspólnoty, „Teksty Drugie” 2018, nr 2, s. 88–101.
Meeker, Joseph W., TheComedy of Survival: Studies in Literary Ecology. Literary Ecology and a Play Ethic, New York 1974.
Morton, Timothy, Ecology without Nature. Rethinking Environmental Aesthetics, Cambridge–London 2007.
Morton, Timothy, The Ecological Thought, Cambridge–London 2010.
Nolan, Sarah, Poetry of Place: Robinson Jeffer’s „Coastal Ecopoetics”, „Studies in American Culture”, Vol. 37, No. 1, s. 81–99.
Nolan, Sarah, Un-Natural Ecopoetics: Natural/Cultural Intersections in Poetic Language and Form, w: New International Voices in Ecocriticism, ed. S. Oppermann, London 2014.
Nolan, Sarah, Unnatural Ecopoetics: Unlikely Spaces in Contemporary Poetry, a dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in English, University of Nevada, Reno 2015, http://scholarworks.unr.edu:8080/bitstream/handle/11714/2505/Nolan_unr_0139D_11764.pdf?sequence=1&isAllowed=y (d.d. 11.02.2023).
Nolan, Sarah, Unnatural ecopoetics: Unlikely Spaces in Contemporary Poetry, Reno–Las Vegas 2017.
Rahimtoola, Samia, [Review of „Recomposing Ecopoetics: North American Poetry of the Self-Conscious Anthropocene”. Lynn Keller. Charlottesville: University of Virginia Press, 2017. Pp. xv1284], „Modern Philology” 2019, Vol. 177, No. 2, s. E140–E143.
Scigaj, Leondard, Sustainable Poetry: Four American Ecopoets, Kentucky 1999.
Skinner, Jonathan, Editor’s Statement, „ecopoetics” 2001, No. 1, s. 5–8.
Skinner, Jonathan, Visceral Ecopoetics in Charles Olson and Michael McClure: Proprioception, Biology, and the Writing Body, w: Ecopoetics: Essays in the Field, ed. A. Hume, G. Osborne, Iowa City 2018.
Thomas, Sara, Why We Need Experimental Poetry in the Anthropocene: A Conversation with Lynn Keller, https://edgeeffects.net/keller-ecopoetics-anthropocene/ (d.d. 14.02.2023).
Ubertowska, Aleksandra, „Mówić w imieniu biotycznej wspólnoty”. Anatomie i teorie tekstu środowiskowego/ekologicznego, „Teksty Drugie” 2018, nr 2, s. 17–40.
Woo, Lillian C., Ecomimesis: A Model for Sustainable Design, „IAFOR Journal of Sustainability, Energy & the Environment” 2016, Vol. 3, Iss. 1, s. 82–102.
Uniwersytet Wrocławski Polska
https://orcid.org/0000-0003-3595-7454
mgr, Uniwersytet Wrocławski. Doktorantka w Zakładzie Literatury Polskiej XX i XXI w. Jej zainteresowania badawcze skupiają się wokół zagadnień związanych z humanistyką ekologiczną oraz posthumanizmem, a zwłaszcza z ekokrytyką, ekopoetyką i ekofeminizmem. Przygotowuje rozprawę doktorską dotyczącą języków współczesnej ekopoezji. W swoich artykułach podjęła się analizy poezji Wisławy Szymborskiej, Julii Fiedorczuk czy Urszuli Zajączkowskiej przez pryzmat teorii wchodzących w ramy humanistyki ekologicznej. Publikowała w monografiach i czasopismach naukowych, takich jak „Zagadnienia Rodzajów Literackich” czy „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica”.
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa wersja 3.0 (CC-BY) 
