Canis lupus – Wild and Tame, Real and Anthropomorphised, or Over a Hundred Years of the Wolf in Children’s and Young Adult Literature (Selected Problems)
Abstract
The aim of the article is to analyse the metamorphoses which the Canis lupus species is subjected to in selected examples of children’s and young adult literature. The author of the paper attempts to go beyond the anthropocentric perspective in order to show how the features considered in culture as wolfish contribute to the creation of the image of the wolf as an animal entering into a relationship with a particular book’s child character. The motifs and artistic devices discussed in the article, such as establishing human-animal relationships, taming, or anthropomorphisation, show the face of the nature-culture border while emphasising its problematic location. The main research material consists of Kazan by James Oliver Curwood (1914), The Wolf Wilder by Katherine Rundell (2015), and Czerwona baśń [A Red Fairy Tale] by Wiktoria Korzeniewska (2020), with contextual references to selected traditional fairy tales and other cultural texts for children and young people.
Keywords
anthropomorphisation; fairy tale; Czerwona baśń; predator; wildness; James Oliver Curwood; Katherine Rundell; children’s and young adult literature; taming; Kazan; Wiktoria Korzeniewska; The Wolf Wilder; wolf
References
Barcz, A. (2015). Relacja człowieka i zwierzęcia w noweli Wilk, psy i ludzie Dygasińskiego. W: E. Łoch, A. Trześniewska, D. Piechota (red.), Emancypacja zwierząt? (s. 165–177). LTN.
Baluch, A. (1993). Archetypy literatury dziecięcej. Wacław Bagiński i Synowie.
Bekoff, M. (2013). Animal consciousness and science matter: Anthropomorphism is not anti-science. Relations: Beyond Anthropocentrism, 1(1), 61–68. https://doi.org/10.7358/rela-2013-001-beko.
Bell, A., Gluck, B. (reż.). (2010). Alpha and Omega [Zakochany wilczek] [film]. Crest Animation Productions, Lionsgate Films.
Bright, R., Field, J. (2019). Wilk, który się zgubił (B. Supeł, tłum.). Zielona Sowa. (wyd. oryg. 2018).
Brzechwa, J. (2014). Zoo. Skrzat. (wyd. oryg. 1938).
Cieślikowski, J. (1975). Literatura i podkultura dziecięca. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Curwood, J. O. (1961). Szara Wilczyca (J. Marlicz, tłum.). Iskry. (wyd. oryg. 1914).
Dziki. (b.d.). Słownik sjp.pl. Pobrane 21 grudnia 2020 z: https://sjp.pl/dziki.
Grimm, W., Grimm, J. (2010a). Czerwony Kapturek. W: Baśnie dla dzieci i dla domu (E. Pieciul-Karmińska, tłum., t. 1, s. 147–151). Media Rodzina. (wyd. oryg. 1857).
Grimm, W., Grimm, J. (2010b). O wilku i siedmiu koźlątkach. W: Baśnie dla dzieci i dla domu (E. Pieciul-Karmińska, tłum., t. 1, s. 25–37). Media Rodzina. (wyd. oryg. 1857).
Jans, N. (2016). Wilk zwany Romeo (A. Pluszka, tłum.). Marginesy. (wyd. oryg. 2014).
Katherine Rundell. (b.d.). Poradnia K. Pobrane 21 grudnia 2020 z: https://sklep.poradniak.pl/blog/autorzy/katherine-rundell.
Kipling, R. (2005). Księga dżungli (A. Dziarmaga, tłum.). Arkady. (wyd. oryg. 1894).
Korzeniewska, W. (2020). Czerwona baśń. Aniversum.
Kwapisz-Osadnik, K. (2012). „Jak pies z kotem”, czyli o stereotypach w języku. W: J. Kurek, K. Maliszewski (red.), Zwierzęta i ludzie (s. 31–39). MDK Batory.
London, J. (2006). Biały Kieł (M. Golewska-Stafiej, tłum.). Rytm, Waza. (wyd. oryg. 1906).
Mikołuszko, W. (2016, 26 kwietnia). Biologia baśni. Czerwony Kapturek traci niewinność. Wyborcza.pl. Pobrane 21 grudnia 2020 z: https://wyborcza.pl/1,145452,19974647,biologia-basni-czerwony-kapturek-traci-niewinnosc.html.
Mittermeier, R. A., Mittermeier, C. G., Brooks, T. M., Pilgrim, J. D., Konstant, W. R., da Fonseca, G. A. B., Kormos, C. (2003). Wilderness and biodiversity conservation. Proceedings of the National Academy of Sciences, 100(18), 10309–10313. https://doi.org/10.1073/pnas.1732458100.
Nikodem, M. (2014). Tańczący z wilkami, biegnąca z wilkami. Próba Ricoeurowskiej analizy symbolu wilka. W: D. Wężowicz-Ziółkowska, E. Wieczorkowska (red.), K. Jaglarz (współpr. red.), Wilki i ludzie. Małe kompendium wilkologii (s. 271–286). Grupa Kulturalna.
Nosek, A. (2019). Przemiany symboliki wilka w literaturze dziecięcej. Ars Inter Culturas, 8, 53–66. https://doi.org/10.34858/AIC.8.2019.003.
Nowak, S., Mysłajek, R. (2019). Po sąsiedzku z wilkami. Stowarzyszenie dla Natury „Wilk”.
Oswoić. (b.d.). Słownik sjp.pl. Pobrane 21 grudnia 2020 z: https://sjp.pl/oswoić.
Parry, R. (2019). A wolf called Wander. Greenwillow Books.
Piechota, D. (2018). Pozytywistów spotkania z naturą. Szkice ekokrytyczne. WN Katedra.
Rąbkowska, E. (2016). „Śmieciowe” zwierzęta (trash animals) i „dzieci śmieci”. Relacje dziecka i zwierzęcia w literaturze dla dzieci i młodzieży. W: A. Mik, P. Pokora, M. Skowera (red.), Czytanie menażerii. Zwierzęta w literaturze dziecięcej, młodzieżowej i fantastycznej (s. 31–51). Wydawnictwo SBP.
Rąbkowska, E. (2017). Dzieci, zwierzęta i wielka zabawa. Przekształcenia wątków zwierzęcego folkloru w polskiej literaturze dla dzieci i młodzieży w perspektywie kulturowych studiów nad zwierzętami (cultural animal studies). Polonistyka. Innowacje, 5, 85–99. https://doi.org/10.14746/pi.2017.1.5.8.
Rundell, K. (2019). Wilczerka (P. Braiter, tłum.). Poradnia K. (wyd. oryg. 2015).
Sieroń, A. (2005). Wilk i wilkołak w kulturze. Anthropos?, 4–5. Pobrane 21 grudnia 2020 z: http://www.anthropos.us.edu.pl/anthropos3/teksty/tekstB5.htm.
Skowera, M. (2016). Literackie spotkania istot podporządkowanych. Studium przypadku: Miasteczko Ostatnich Westchnień Grzegorza Gortata. W: A. Mik, P. Pokora, M. Skowera (red.), Czytanie menażerii. Zwierzęta w literaturze dziecięcej, młodzieżowej i fantastycznej (s. 53–74). Wydawnictwo SBP.
Slany, K. (2016a). Groza w literaturze dziecięcej. Od Grimmów do Gaimana. WN UP.
Slany, K. (2016b). Orbis exterior w baśni magicznej i jego symbolika w Oblubienicy Tygrysa i Towarzystwie wilków Angeli Carter. W: W. Kostecka, M. Skowera (red.), Geografia krain zmyślonych. Wokół kategorii miejsca i przestrzeni w literaturze dziecięcej, młodzieżowej i fantastycznej (s. 269–286). Wydawnictwo SBP.
Tuan, Y.-F. (2007). Animal pets: Cruelty and affection. W: L. Kalof, A. Fitzgerald (red.), The animal reader: The essential classic and contemporary writings (s. 141–153). Berg. (wyd. oryg. 1984).
Wagener, G. (2007). Wilczek (M. Wróbel-Lutz, tłum.). Tatarak. (wyd. oryg. 1993).
Wieczorkowska, E. (2014). Canis lupus w sidłach popkultury. W: D. Wężowicz-Ziółkowska, E. Wieczorkowska (red.), K. Jaglarz (współpr. red.), Wilki i ludzie. Małe kompendium wilkologii (s. 115–132). Grupa Kulturalna.
University of Warsaw Poland
https://orcid.org/0000-0002-6394-2017
Aleksandra Butrymowicz – BA, prepares her master’s thesis at the Faculty of “Artes Liberales” at the University of Warsaw (Poland) on animals in children’s and young adult literature. Contact: a.butrymowicz@student.uw.edu.pl.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Open Access Policy
All articles presented on the pages of ”Dzieciństwo. Literatura i Kultura” are published in open access under a Creative Commons license - Attribution 4.0 International (CC BY 4.0). It means that:
- they can be made available and quoted under the condition of explicit and clear indication of the author/authors of the referenced text;
- you cannot use legal or technological means that would limit others in using the text under the terms of the license.
More information: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/
