The Unknown Fate of a Well-Known Book: About Rediscovering Heinrich Hoffmann’s Classic Work
Dybiec-Gajer, J. (2017). Złota różdżka – od książki dla dzieci po dreszczowiec raczej dla dorosłych. Kraków: Tertium.
Abstract
The review article discusses the book by Joanna Dybiec-Gajer, Złota różdżka – od książki dla dzieci po dreszczowiec raczej dla dorosłych [A Golden Wand – from a Children’s Book to a Thriller Rather for Adults] (2017). The text presents the structure, methodology, and the most important theses of the monograph on the already classic work by Heinrich Hoffmann (1845), as well as indicates the scholar’s original and valuable findings proving the sense of rediscovering texts belonging to the cultural canon. The article points out also to the productivity of creating a microhistory of a literary work, taking into consideration numerous contexts of its functioning, and refers to Dybiec-Gajer’s reflections on the ways of writing the text (including the structure, genre convention, adaptive mechanisms) and how to read it (including interpretation, reception), which is particularly interesting in the context of relations between the German Struwwelpeter and the Russian Stëpka‑Rastrëpka (1849), or the Polish Złota różdżka [A Golden Wand] (ca. 1858).
Keywords
adaptation; critical-point analysis; Heinrich Hoffmann; Joanna Dybiec-Gajer; 19th-century literature; children’s literature; German literature; translation; reception; Stëpka-Rastrëpka; Struwwelpeter; struwwelpetriades; Złota różdżka [A Golden Wand]
References
Albińska, K. (2009–2010). „Tylko to, co najlepsze, jest dość dobre dla dzieci”, czyli o dylematach tłumacza literatury dziecięcej. Przekładaniec, 22–23(2–1), 259–282.
b.a. Słuchaj rodziców i starszych, książeczka obrazkowa o niegrzecznych dzieciach (ok. 1890). Cieszyn: Edward Feitzinger.
Borodo, M. (2006). Children’s literature translation studies? – zarys badań nad literaturą dziecięcą w przekładzie. Przekładaniec, 16(1), 12–23.
Butenko, B. (1987). Wesoła gromadka. Wybór poemacików i fotografii oraz ręczne zdobienie Bohdan Butenko. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza.
Cackowska, M. (2017). Współczesna książka obrazkowa – pojęcie, typologia, badania, teorie, konteksty, dyskursy. W: M. Cackowska, H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak (red.), Książka obrazkowa. Wprowadzenie (s. 11–48). Poznań: Instytut Kultury Popularnej.
Chalou Smith, B. (2007). Struwwelpeter: Humor or horror? 160 years later. Lanham, MD, Boulder, CO, New York, NY, Toronto, Plymouth: Lexington Books.
Czernow, A. M. (2013). Uparte dzieci Maryi. Dydaktyzm w baśniach braci Grimm. W: W. Kostecka (red.), Grimm: potęga dwóch braci. Kulturowe konteksty Kinder- und Hausmärchen (s. 49–64). Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.
Darnton, R. (2004). Chłopi opowiadają bajki. Wymowa Bajek Babci Gąski W: Wielka masakra kotów i inne epizody francuskiej historii kulturowej (D. Guzowska, tłum., s. 23–91). Warszawa: WN PWN. (wyd. oryg. 1984).
Dunin, J. (2003a). Struwwelpeter, czyli Złota różdżka. Z dziejów kariery jednej książki. Literatura i Kultura Popularna, 11, 133–144.
Dunin, J. (2003b). Struwwelpeter, Stepka-Rastrepka czyli Złota Różdżka – z dziejów kariery jednej książki. W: H. Hoffmann, Złota różdżka. Reedycja petersburskiego wydania z roku 1883 (s. 4–43). Łódź: Verso.
Dybiec-Gajer, J. (2016). Wiersze dla dzieci w przekładzie profesjonalnym i amatorskim – „Der Wilde Jäger” ze zbioru Struwwelpeter (Złota różdżka) po polsku. Orbis Linguarum, 48, 225–246.
Dybiec-Gajer, J. (2017). Złota różdżka – od książki dla dzieci po dreszczowiec raczej dla dorosłych. Kraków: Tertium.
Dybiec-Gajer, J. (2018a). Der Struwwelpeter oder lustige Geschichten und drollige Bilder für Kinder von 3-6 Jahren von Dr. Heinrich Hoffmann (1845). W: M. Cackowska, H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak (red.), Książka obrazkowa. Leksykon. Tom 1 (s. 27–35). Poznań: Instytut Kultury Popularnej.
Dybiec-Gajer, J. (2018b). Implikacje utożsamiania przekładu z oryginałem. Polemika z interpretacją Złotej różdżki w książce Katarzyny Slany Groza w literaturze dziecięcej. Od Grimmów do Gaimana, Kraków 2016, 330 stron. Rocznik Przekładoznawczy, 13, 287–296. https://doi.org/10.12775/RP.2018.017.
Dybiec-Gajer, J. (2018c). Lokalizacja a przekład dla dzieci. Jak utwory strasznieją i mądrzeją w tłumaczeniu na przykładzie Stasia Straszydło i Mądrej Myszy. W: A. Knapik, P. Chruszczewski (red.), Między tekstem a kulturą. Z zagadnień przekładoznawstwa (s. 323–345). San Diego, CA: Æ Academic Publishing.
Dymel-Trzebiatowska, H. (2013). Translatoryka literatury dziecięcej. Analiza przekładu utworów Astrid Lindgren na język polski. Gdańsk: Wydawnictwo UG.
Gicala, A. (2018). Przekład obrazka i obrazu świata – najnowsze polskie tłumaczenia Struwwelpetera Heinricha Hoffmanna. Orbis Linguarum, 48, 273–287.
Góralska, M. (2018). Zwrot afektywny a współczesne badania nad książką i czytelnikiem. Rekonesans badawczy. Przegląd Biblioteczny, 86(2), 220–232. https://doi.org/10.36702/pb.431.
Hoffmann, H. (1845). Der Struwwelpeter oder lustige Geschichten und drollige Bilder für Kinder von 3–6 Jahren von Dr. Heinrich Hoffmann. Frankfurt am Main: Literarische Anstalt.
[Hoffmann, H.]. (1849). Stiopka-Rastriopka. Rasskazy dla dietiej (b.t.). Petersburg: b.w.
[Hoffmann, H.]. (ok. 1858). Złota rószczka. Czytajcie dzieci, uczcie się, jak to niegrzecznym bywa źle (prawdop. W. Szymanowski, adapt.). Petersburg: M. B. Wolff.
Hoffmann, H. (2017). Złota różdżka, czyli bajki dla niegrzecznych dzieci (Z. Naczyńska, A. Bańkowska, K. Iwaszkiewicz, A. Pluszka, M. Rusinek, adapt.). Warszawa: Egmont Polska.
Hoffmann, H. (2018). Złota rószczka. Czytajcie dzieci, uczcie się, jak to niegrzecznym bywa źle. Wydanie trzecie (W. Szymanowski, tłum.). Warszawa: Graf_ika. (wyd. oryg. 1892).
Jonca, M. (2002). „Kto nie chce zupy, ten umrzeć musi…” – pedagogika strachu, czyli śmierć za karę. W: J. Kolbuszewski (red.), Problemy współczesnej tanatologii. Medycyna – antropologia kultury – humanistyka (t. 6, s. 333–339). Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe.
Jonca, M. (2005). Enfants terribles. Dzieci złe, źle wychowane w literaturze polskiej XIX wieku. Wrocław: Wydawnictwo UWr.
Jonca, M. (2011). Historia o Stasiu Straszydle i innych rozrabiakach (Heinrich Hoffmann: Złota rożdżka). W: E. Białek, G. Kowal (red.), Arcydzieła literatury niemieckojęzycznej. Szkice, komentarze, interpretacje (t. 2, s. 9–20). Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.
Klonowski, T. (1868). Kopciuszek dla grzecznych dzieci. Poznań: J. Jołowicz.
Liebert, U. (b.d.). Der Struwwelpeter. Bibliographie und Buchgeschichte des Kinderbuchklassikers Der Struwwelpeter und aller späteren Bilderbücher des Frankfurter Arztes Dr. Heinrich Hoffmann. Osnabrück: H. Th. Werner. Pobrane z: http://www.wenner.net/werke/liebert.htm.
Müller, H. (1973). Struwwelpeter und Struwwelpetriaden. W: H. Müller, K. Doderer (red.), Das Bilderbuch. Geschichte und Entwicklung des Bilderbuchs in Deutschland von den Anfängen bis zur Gegenwart (s. 141–182). Weinheim: Beltz.
Netolitzky, F., Netolitzky, R., Kuzmany-Netolitzky, M. (1895). Der Aegyptische Struwwelpeter. Vienna: Carl Gerolds Sohn.
Niesporek-Szamburska, B. (2009). Przekłady literatury dla dzieci i młodzieży – między przekazem wielokulturowym a zunifikowanym. W: K. Heska-Kwaśniewicz (red.), Literatura dla dzieci i młodzieży (po roku 1980). T. 2 (s. 46–71). Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Oppman, A. (ok. 1894). O Jasiu Dręczycielu, o Józiu Gapicielu, o Cesi Cmokosi i o spalonej Zosi. Warszawa: Michał Arct.
Parrot, B. (2010). Aesthetic tension: The text-image relationship in Heinrich Hoffmann’s Struwwelpeter. Monatshefte, 102(3), 326–339.
Pieciul-Karmińska, E. (2018). O niektórych aspektach tradycji czytania i przekładania literatury dla dzieci. Na kanwie recenzji książki Joanny Dybiec-Gajer, Złota Różdżka – od książki dla dzieci po dreszczowiec raczej dla dorosłych. Porównania, 22(1), 383–397. https://doi.org/10.14746/por.2018.1.22.
Pieciul-Karmińska, E., Sommerfeld, B., Fimiak-Chwiłkowska, A. (2017). Między manipulacją a autonomicznością estetyczną – przekład literatury dla dzieci. Poznań: WN UAM.
Sauer, W. (2003). A classic is born: The „childhood” of Struwwelpeter. The Papers of the Bibliographical Society of America, 97(2), 215–263.
Sauer, W. (2015). Der Struwwelpeter und sein Schöpfer Dr. Heinrich Hoffmann. Bibliographie der Sekundärliteratur. Neckarsteinach: Tintenfaß.
Slany, K. (2016). Groza w literaturze dziecięcej. Od Grimmów do Gaimana. Kraków: WN UP.
Spence, R., Spence, P. (1984). Struwwelhitler: A nazi story book by Dr. Schrecklichkeit. London: Haycock.
Szymańska, I. (2014). Przekłady polemiczne w literaturze dziecięcej. Rocznik Przekładoznawczy, 9, 193–208.
Wagner, D. (2007). Der Struwwelpeter. Das bekannteste Kinderbuch der Welt. Eine kurze Rezeptionsgeschichte dieses alten deutschen Kulturguts. Neuphilologische Mitteilungen, 108(4), 641–657.
Tatar, M. (1987). The hard facts of the Grimms’ fairy tales. Princeton: Princeton University Press.
Waksmund, R. (2000). Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej (tematy – gatunki – konteksty). Wrocław: Wydawnictwo UWr.
Wesseling, E. (2004). Visual narrativity in the picture book: Heinrich Hoffmann’s Der Struwwelpeter. Children’s Literature in Education, 35(4), 319–345. https://doi.org/10.1007/s10583-004-6416-z.
Wiercińska, J. (1983). Książka obrazkowa – tradycja i współczesność. W: J. Cieślikowski, R. Waksmund (red.), Literatura i podkultura dzieci i młodzieży. Antologia opracowań (s. 286–308). Wrocław: Wydawnictwo UWr.
Wróbel, M. (2017). O Konradzie, co obgryzał paznokcie. W: H. Hoffmann, Złota różdżka, czyli bajki dla niegrzecznych dzieci (Z. Naczyńska, A. Bańkowska, K. Iwaszkiewicz, A. Pluszka, M. Wróbel, M. Rusinek, adapt., s. 66–75). Warszawa: Egmont Polska.
Wyrobek, Z. (ok. 1922). O łakomczuchu, niejadce i brudasku. Poznań: Księgarnia Św. Wojciecha.
Zarych, E. (2016). Przekład literatury dla dzieci i młodzieży – między tekstem a oczekiwaniami wydawcy i czytelnika. Teksty Drugie, 1, 206–227. https://doi.org/10.18318/td.2016.1.13.
University of Wrocław Poland
https://orcid.org/0000-0001-7717-8905
Kamila Kowalczyk – PhD, works at the Institute of Polish Philology of the Faculty of Letters at the University of Wrocław (Poland). Her research interests include the genology of fairy tales, the latest popular culture phenomena, and the pragmatic aspect of children’s literature. Contact: kamila.kowalczyk@uwr.edu.pl.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Open Access Policy
All articles presented on the pages of ”Dzieciństwo. Literatura i Kultura” are published in open access under a Creative Commons license - Attribution 4.0 International (CC BY 4.0). It means that:
- they can be made available and quoted under the condition of explicit and clear indication of the author/authors of the referenced text;
- you cannot use legal or technological means that would limit others in using the text under the terms of the license.
More information: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/
