From Robinson to Nela the Young Reporter: Recycling a Children’s Dream of Travel and Adventure
Abstract
The article aims to examine the modifications of the travel and adventure novel genre in Polish children’s and young adult literature from the 19th to the 21st century. At the centre of consideration are the 21st-century realisations, and their analysis was made on the example of a series about Nela the Young Reporter (2014–Present), published under the license of the National Geographic Society. In the paper, the author uses the tools of postcolonial studies and elements of sociological research on the phenomenon of mass tourism in the context of both adults and children. Several aspects of the analysed series are criticised and framed within the scope of popular culture in its mass variant.
Keywords
children’s and young adult literature; mass tourism; Nela the Young Reporter; travel and adventure novel; travel reportage; postcolonial studies
References
Anczyc, W. L. (1899). Przypadki Robinsona Kruzoe podług najnowszych źródeł. Warszawa: Gebethner i Wolff. (wyd. oryg. 1868).
b.a. (2013– ). Nela Mała Reporterka [serial telewizyjny]. Warszawa: TVP 1, TVP ABC.
Bahdaj, A. (1997). Podróż za jeden uśmiech. Wrocław: Siedmioróg. (wyd. oryg. 1964).
Bahdaj, A. (1979). Telemach w dżinsach. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza.
Bahdaj, A. (1982). Gdzie twój dom, Telemachu?. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza.
Bauman, Z. (2004). Życie na przemiał (T. Kunz, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Literackie.
Bauman, Z. (2012). Straty uboczne. Nierówności społeczne w epoce globalizacji (J. Hunia, tłum.). Kraków: Wydawnictwo UJ. (wyd. oryg. 2011).
Błoński, J. (2002, 15 września). Staś i Nel. Tygodnik Powszechny. Pobrane z: http://www.tygodnik.com.pl/numer/277537/blonski-felieton.html?fbclid=IwAR1kvAZrIUEXcAkkir6eeO538dkgxG1rBB8HWMzw6bAseeFF2fS3KNtzUC0 . (wyd. oryg. 1960).
Brandys, M. (1995). Śladami Stasia i Nel; Z panem Biegankiem w Abisynii. Warszawa: Świat Książki. (wyd. oryg. 1961–1962).
Campe, J. H. (1847). Przypadki Robinsona (L. Szyrma, tłum.). Warszawa: Samuel Orgelbrand. (wyd. oryg. 1780).
Defoe, D. (1934). Robinson Kruzoe w podróży naokoło świata (J. Zawisza-Krasucka, tłum.). Warszawa: Księgarnia Popularna. (wyd. oryg. 1719).
Defoe, D. (1997). Przypadki Robinsona Kruzoe (J. Birkenmajer, tłum.). Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka. (wyd. oryg. 1719).
Dielemans, J. (2011). Witajcie w raju. Reportaże o przemyśle turystycznym. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Druś, A. (2016, 22 grudnia). Polska 11-latka podbiła rynek wydawniczy. Puls Biznesu. Pobrane z: https://www.pb.pl/polska-11-latka-podbila-rynek-wydawniczy-850571.
Dygasiński, A. (1949). Przygody młodzieńca, czyli Robinson polski. Warszawa: Książka i Wiedza. (wyd. oryg. 1892).
Hunt, P. (2008). Literatura dla dzieci a dzieciństwo. W: M. J. Kehily (red.), Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem (M. Kościelniak, tłum., s. 61–83). Kraków: WAM.
Kosowska, E. (1998). W pustyni i w puszczy – śladami europocentryzmu. W: L. Ludorowski (red.), W kręgu arcydzieł literatury młodzieżowej. Interpretacje – przekłady – adaptacje (s. 47–73). Lublin: Wydawnictwo UMCS .
Kostecka, W. (2019). Nowe wcielenia kobiecości? Atrybuty bohaterek współczesnej fantastyki dziecięcej i młodzieżowej. Prolegomena. W: A. Mik, M. Niewieczerzał, E. Rąbkowska, G. Leszczyński (red.), O czym mówią rzeczy? Świat przedmiotów w literaturze dziecięcej i młodzieżowej (s. 107–131). Warszawa: Wydawnictwo SBP.
Leszczyński, G., Zając, M. (2013). Książka i młody czytelnik: zbliżenia, oddalenia, dialogi. Studia i szkice. Warszawa: Wydawnictwo SBP.
Mazan, L. (1990). Ty znać Nel? Ty słyszeć o Staś?. Przekrój, 2361, 20.
Nela Mała Reporterka. (2014a). 10 niesamowitych przygód Neli. Warszawa: Burda.
Nela Mała Reporterka. (2014b), Nela na 3 kontynentach. Podróże w nieznane. Warszawa: Burda.
Nela Mała Reporterka. (2015a). Nela i tajemnice świata. Warszawa: Burda.
Nela Mała Reporterka. (2015b). Nela na tropie przygód. Warszawa: Burda.
Nela Mała Reporterka. (2016a). Nela na kole podbiegunowym. Warszawa: Burda.
Nela Mała Reporterka. (2016b). Przygodnik 2016/2017. 365 dni dookoła świata z Nelą. Warszawa: Burda.
Nela Mała Reporterka. (2016c). Śladami Neli przez dżunglę, morza i oceany. Warszawa: Burda.
Nela Mała Reporterka. (2016d). Zabawy z Nelą. Tajemnice i zagadki (K. Granowicz, H. Kosarczyn, oprac.). Warszawa: Burda.
Nela Mała Reporterka. (2017a). Nela i polarne zwierzęta. Warszawa: Burda.
Nela Mała Reporterka. (2017b). Nela i skarby Karaibów. Warszawa: Burda.
Nela Mała Reporterka. (2017c). Nela i tajemnice oceanów. Warszawa: Burda.
Nela Mała Reporterka. (2018a). Nela i sekrety dalekich lądów. Warszawa: Burda.
Nela Mała Reporterka. (2018b). Nela i wyprawa do serca dżungli. Warszawa: Burda.
Nela Mała Reporterka. (2018c). Nela na wyspie rajskich ptaków. Warszawa: Burda.
Nela Mała Reporterka. (2018d). Nela. Zapiski zoologa. Warszawa: Burda.
Nela Mała Reporterka. (2019). Nela i kierunek Antarktyda. Warszawa: Burda.
Pilip, Ł. (2018). Nela mała turystka. Książki dla dzieci i młodszych dorosłych, dod. do Książki. Magazyn do Czytania, 4, 2–7.
Radzimierski, S. (2016). Dziennik łowcy przygód. Extremalne Borneo. Warszawa: Burda.
Radzimierski, S. (2018). Dziennik łowcy przygód. Etiopia: u stóp góry ognia. Warszawa: Burda.
Rąbkowska, E. (2016). Uciekinierzy do „piątej strony świata” w prozie Adama Bahdaja dla dzieci i młodzieży. W: W. Kostecka, M. Skowera (red.), Geografia krain zmyślonych. Wokół kategorii miejsca i przestrzeni w literaturze dziecięcej, młodzieżowej i fantastycznej (s. 197–211). Warszawa: Wydawnictwo SBP.
Rogowicz, K. (2018). Podróż za (nie)jeden uśmiech. Dziecięcy reportaż podróżniczy w literaturze i nowych mediach. W: K. Jędrych, D. Krzyżyk, M. Ochwat, M. Wójcik-Dudek (red.), Przestrzenie spotkania. Tom dedykowany Profesor Ewie Jaskółowej w czterdziestolecie pracy naukowej i dydaktycznej (s. 323–330). Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Rousseau, J.-J. (1955). Emil, czyli o wychowaniu (W. Husarski, tłum., J. Legowicz, wst. i kom.). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. (wyd. oryg. 1762).
Ruszała, J. (1986). W pustyni i w puszczy Henryka Sienkiewicza w kontekście Robinsona Cruzoe D. Defoe. Polonistyka, 9, 673–680.
Ruszała, J. (1991). Karta z dziejów recepcji W pustyni i w puszczy. Guliwer, 2, 49–54.
Sienkiewicz, H. (1966). W pustyni i w puszczy. Warszawa: PIW. (wyd. oryg. 1911).
Skotnicka, G. (2002). Robinsonada. W: B. Tylicka, G. Leszczyński (red.), Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej (s. 340–341). Wrocław, Warszawa, Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Stahl, P. J. (1909). Robinson szwajcarski (J. Chęciński, tłum., S. Barszczewski, oprac. i przyp.). Warszawa, Kraków: Gebethner i Wolff. (wyd. oryg. 1864).
Stampf’l, S. (1992). Robinson Kruzoe według Daniela Defoe. Warszawa: Nasza Księgarnia. (wyd. oryg. 1958).
Staniów, B. (2007). W pustyni i w puszczy Henryka Sienkiewicza – najbardziej znana w świecie polska książka dla dzieci. Świat Książki Dziecięcej, 12 [dod. do Poradnika Bibliotekarza, 12], 1–4.
Swift, J. (1949). Podróże Guliwera (C. Niewiadomska, tłum.). Warszawa: Gebethner i Wolff.
Szumowski, W. (1988). [Wyprawy krzyżowe dzieci]. W: M. Janion, S. Chwin (red.), Transgresje. Dzieci (t. 1, s. 137–139). Gdańsk: Wydawnictwo Morskie.
Szybowicz, E. (2018, 8 sierpnia). Cudowny świat Neli. Krytyka Polityczna. Pobrane z: https://krytykapolityczna.pl/kultura/czytaj-dalej/eliza-szybowicz-nela-mala-reporterka/.
Talko, L. K. (2014). Staś i Nel. Zaginiony klejnot Indii. Kraków: Znak Emotikon.
Turaj-Kalińska, K. (2001). Mały biały samiec. Dekada Literacka, 11/12, 91–95.
Waksmund, R. (1987). Nie tylko Robinson, czyli o oświeceniowej literaturze dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza.
Wieczorkiewicz, A. (2008). Apetyt turysty. O doświadczaniu świata w podróży. Kraków: TAiWPN Universitas.
University of Warsaw, Warsaw Public Library – Central Library of Mazovia Province Poland
https://orcid.org/0000-0001-5080-5999
Ewelina Rąbkowska – MA, prepares a doctoral dissertation at the Institute of Polish Literature of the Faculty of Polish Studies at the University of Warsaw (Poland) on cultural images of animals in Polish children's and young adult literature from an animal studies perspective. She is the director of the Museum of Children’s Books in Warsaw. Contact: ewelina.rabkowska@365.koszykowa.pl.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Open Access Policy
All articles presented on the pages of ”Dzieciństwo. Literatura i Kultura” are published in open access under a Creative Commons license - Attribution 4.0 International (CC BY 4.0). It means that:
- they can be made available and quoted under the condition of explicit and clear indication of the author/authors of the referenced text;
- you cannot use legal or technological means that would limit others in using the text under the terms of the license.
More information: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/
