Smokologia i wróżkoznawstwo. Strategie przedstawiania magii jako dyscypliny nauki i dziedziny wiedzy na przykładzie wybranych brytyjskich książek informacyjnych dla dzieci i młodzieży
Abstrakt
Tematem artykułu są strategie przedstawiania magii jako dyscypliny nauki i dziedziny wiedzy w wybranych książkach informacyjnych z brytyjskiej oferty wydawniczej opublikowanych w Polsce (Historia naturalna magii, Historia naturalna wróżek, Historia naturalna syren, Magiczne stwory i mityczne bestie, Wyprawa po smoki). Analiza paratekstów i poszczególnych środków językowych (sposobów argumentacji i kreacji etosu autora) pozwoliła ukazać, jakich strategii legitymizujących użyto, by przekonać czytelników o prawdziwości opisanych zjawisk i naukowym charakterze tych publikacji. W ostatniej części artykułu postawione zostało pytanie o „etyczny” wymiar takiego przedstawiania rzeczywistości, opisano także próby dystansowania się samych autorek od przedstawianych w książkach treści.
Słowa kluczowe
etos; książka informacyjna; literatura dziecięca i młodzieżowa; magia; paratekst; strategie legitymizujące
Bibliografia
Amossy, R. (2000). L’argumentation dans le discours. Paris.
Bednarek, J. (2022). Sekretna historia ludz… skarpetek. Poradnia K.
Bednarek, J. (2023). Sekretna historia ludz… skarpetek. 2 tom. Poradnia K.
Cleybourne, A., Lora Aisen, M. (2022). Atlas syren. Wodny lud z różnych stron świata (J. Wajs, tłum.). Nasza Księgarnia.
Cleybourne, A., Lora Aisen M. (2023). Atlas wróżek. Magiczny lud z różnych stron świata (J. Wajs, tłum.). Nasza Księgarnia.
David, P., Roux, J. (2022). Historia naturalna magii (M. Szafrańska-Brandt, tłum.). HarperCollins. (wyd. oryg. 2020).
Genette, G. (1987a). Présentation. Poétique, 69.
Genette, G. (1987b). Seuils. Editions du Seuil.
Habrajska, G. (2005). Nakłanianie, perswazja, manipulacja językowa. Acta Universitatis Lodziensis Folia Literaria Polonica, 7, 91–126.
Hawkins, E., Ngai, V. (2021). Magiczne stwory i mityczne bestie (P. Pieńkowski, tłum.). Znak Emotikon. (wyd. oryg. 2020).
Hawkins, E., Roux, J. (2022). Historia naturalna wróżek (E. Kiereś, tłum.). HarperCollins. (wyd. oryg. 2020).
Hawkins, E., Roux, J. (2023). Historia naturalna syren (E. Kiereś, tłum.). HarperCollins. (wyd. oryg. 2022).
Kostro, M. (2006). Komputer zamiast szklanej kuli, czyli wizerunek „profesjonalnego astrologa” jako strategia legitymizująca dyskurs astrologiczny. Acta Philologica, 71(32), 71–82.
Kucharska, N. (2022). Fakty i plotki o smokach. Nasza Księgarnia.
Leszczyński, G. (2002). Fantastyka. W: B. Tylicka, G. Leszczyński (red.), Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej (s. 110–112). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Lewestam, K. (2023). Forma książki. Pismo, 66(6), 80–89.
Loewe, I. (2007). Gatunki paratekstowe w komunikacji medialnej. Wydawnictwo UŚ.
Roberts, E., Tomić, T. (2021). Wyprawa po smoki. Dołącz do misji i ocal najbardziej niezwykłego smoka na świecie (N. Wiśniewska, tłum.). Znak Emotikon. (wyd. oryg. 2020).
Rowling, J. K. (2017). Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć (A. Polkowski, tłum.). Media Rodzina. (wyd. oryg. 2001).
Rowling, J. K. (2018). Harry Potter. Podróż przez historię magii (M. Hesko–Kołodzińska, P. Budkiewicz, tłum.). Media Rodzina. (wyd. oryg. 2017).
Rowling, J. K. (2020). Quidditch przez wieki (A. Polkowski, tłum.). Media Rodzina. (wyd. oryg. 2001).
Sapkowski, A. (2014). Krew elfów. superNOWA. (wyd. oryg. 1999).
Szymanowicz, M. (2020). Krasnoludki. Fakty, mity, głupoty. Nasza Księgarnia.
Vaillant, S. (1727). Botanicon Parisiense ou Dénombrement par ordre alphabétique des plantes qui se trouvent aux environs de Paris. Jean & Herman Verbeek et Balthazar Lakeman.
Wandel, A. (2019). Przemiany współczesnej książki popularnonaukowej dla dzieci i młodzieży na przykładzie francuskiej oferty wydawniczej. TAiWPN Universitas.
Uniwersytet Warszawski Polska
http://orcid.org/0000-0002-4418-0029
Magdalena Grycan – dr, pracuje w Instytucie Romanistyki na Wydziale Neofilologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jej zainteresowania naukowe obejmują literaturę dziecięcą i młodzieżową w perspektywie traduktologicznej i literaturoznawczej oraz socjolingwistykę wielojęzyczności. Kontakt: m.grycan@uw.edu.pl.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Polityka Open Access
Wszystkie artykuły prezentowane na łamach „Dzieciństwa. Literatury i Kultury” są publikowane w otwartym dostępie na licencji Creative Commons – Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Oznacza to, że:
- mogą być udostępniane i cytowane pod warunkiem jednoznacznego i klarownego wskazania autora/autorki/autorów/autorek przywoływanego tekstu;
- nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczałyby innych w wykorzystywaniu tekstu na warunkach określonych w licencji.
Więcej informacji: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl
