Filtry Słowiańszczyzny. Prolegomena (Część I)
Abstrakt
The main aim of the article is to reflect on the features which define Slavic studies as a scientific discipline and to trace how they can, as an autonomous discipline, meet the challenge of developing their own research method. I put forward a thesis according to which Slavic studies constitute a kind of research filter whose application (due to its properties and origins, i.e., specialization in the area of Slavic observations) allows for a more accurate study within the space of culture thanks to a more valid (i.e., wider and deeper) recognition of the specific pattern resulting from the presence of Slavs in European history. The article aims to prove that in order for an unobjectionable distinction of Slavic studies as a specialized discipline to emerge, their hermeneutical character must be recognized. Slavic studies as a hermeneutical filter can enter into scientifically fertile and satisfactory correlations with other disciplines and scientific fields, thanks to which they gain a significant extension of their own research procedure.
Słowa kluczowe
Słowiańszczyzna; slawistyka; slawistyczny paradygmat badawczy; filtr; hermeneutyka
Bibliografia
Agamben, G. (2010). O zaletach i niedogodnościach życia wśród widm. W: Agamben, G., Nagość, przeł. Żaboklicki, K. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 47–52.
Agamben, G. (2006). Byt specjalny. W: Agamben, G., Profanacje, przeł. Kwaterko, M. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 71–77.
Awierincew, S. (1988). Słowiańskie słowo a tradycja hellenizmu. W: Awierincew, S., Na skrzyżowaniu tradycji (szkice o literaturze i kulturze wczesnobizantyj¬skiej), przeł. Ulicka, D. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 354–369.
Bal, M. (2012). Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych, przeł. Bucholc, M. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
Bartol, K. (2007). Wstęp. W: Pseudo-Hippokrates, O śmiechu Demokryta, przeł. Bartol, K. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria, 5–45.
Baudouin de Courtenay, J. N. (1903). O zjeździe slawistów i panslawizmie „platonicznym”. Kraków: Wydawnictwo „Krytyka”.
Benedict, R. (2005). Wzory kultury, przeł. Prokopiuk, J. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
Bobrownicka, M. (1995). Narkotyk mitu. Kraków: Universitas.
Borowiec, A. (2001). Bibliografia prac naukowych Joanny Rapackiej. Pamiętnik Słowiański LI, 135–140.
Derrida, J. (2016). Gorączka archiwum. Impresja freudowska, przeł. Momro, J. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Flusser, V. (1993/1994). Społeczeństwo alfanumeryczne, przeł. Kopacki, A. Lettre Internationale, 45–50.
Gáfriková, G. (2003). Od historie litterarie k literárnej histórii. In: Gáfriková, G. et al., Pannonia docta. Učená Pannónia. Z predhistórie uhorsko-slovenskej literárnej historiografie. Bratislava: VEDA – Vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied, 11–37.
Geertz, C. (2005). Zmącone gatunki. Nowa formuła myśli społecznej. W: Geertz, C., Wiedza lokalna. Dalsze eseje z zakresu antropologii interpretatywnej, przeł. Wolska, D. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 29–44.
Handke, K. (red.) (2002). Słowianie, Słowiańszczyzna – pojęcia i rzeczywistość. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Handke, K. i in. (red.) (2004). 50 lat slawistyki PAN. Księga jubileuszowa Instytutu Slawistyki PAN. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Janion, M. (2006). Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Káša, P. (2015). Slavistika a stredoeurópsky kultúrny kontext alebo premeny slovanského mýtu (Inšpirácie dielom krakovskej slavistky profesorky Márie Bobrownickej). In: Mieczkowska, H.; Solak, E.; Fałowski, P.; Palich, N. (eds.), Tradycja i wyzwania. Metodologia badań slawistycznych XX i XXI wieku. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 75–81.
Mühle, E. (2020). Słowianie. Rzeczywistość i fikcja wspólnoty. VI–XV wiek, przeł. Janicka, J. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Pseudo-Hippokrates (2007). O śmiechu Demokryta, przeł. Bartol, K. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
Rapacka, J. (2001). Czy istnieje literaturoznawstwo słowiańskie? W: Zieliński, B. (red.), Slawistyka u progu nowego wieku. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 19–24.
Rapacka, J. (2002), Śródziemnomorze – Europa Środkowa – Bałkany. Studia z literatur południowosłowiańskich, Dąbrowska-Partyka, M. (red.), Kraków: Universitas.
Simmel, G. (2006). Rama obrazu. Próba estetyczna. W: Simmel, G., Most i drzwi. Wybór esejów, przeł. Łukasiewicz, M. Warszawa: Oficyna Naukowa, 105–113.
Steiner, G. (2000). Topologie kultury. W: Steiner, G., Po wieży Babel. Problemy języka i przekładu, przeł. Kubińscy, O. i W. Kraków: Universitas, 555–627.
Suchanek, L. (2019). Wstęp. Słowianie jako obiekt badań naukowych. Kultura Słowian. Rocznik Komisji Kultury Słowian PAU XV, 5–12.
Szondi, P. (2020). Hermeneutyka Schleiermachera dziś; O poznaniu filologicznym. W: Szondi, P., Geometria literatury. Eseje, przeł. Musiał, Ł. Warszawa: Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, 5–35; 37–68.
Tischner, J. (1982). Myślenie z wnętrza metafory. W: Głowiński, M; Sławiński, J. (red.), Wypowiedź literacka a wypowiedź filozoficzna, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź: Ossolineum, 53–64.
Ulicka, D. (2017). „Archiwum” i archiwum. Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja 4, 273–302.
Wędzki, A. (1988). Rys dziejów badań nad kulturą dawnych Słowian. W: Leciejewicz, L. (red.), Mały słownik kultury dawnych Słowian. Warszawa: Wiedza Powszechna, 642–654.
Zieliński, B. (2001). Slawistyka u progu nowego wieku. Poznań: Wydawnictwo Naukowe WAM.
Ziomek, J. (1974). Slawizm i slawistyka. Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja, 4 (16), 160–165.
Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0001-6296-0435
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
PRAWA AUTORSKIE
Rocznik „Zeszyty Łużyckie” jest wydawany na licencji niewyłącznej: Creative Commons - Uznanie autorstwa 3.0 PL (CC-BY)
(https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode). Przesłanie artykułu oznacza zgodę na jego udostępnienie na tej licencji. Licencja zostaje udzielona Wydawnictwom Uniwersytetu Warszawskiego na 5 lat (po upływie tego terminu przekształca się w zgodę udzieloną na czas nieoznaczony) na następujące pola eksploatacji:
• utrwalanie i zwielokrotnianie w dowolnej liczbie egzemplarzy (w tym w tłumaczeniu na inne języki) w znanych w dniu zawarcia niniejszego porozumienia technikach: drukiem w dowolnej formie, techniką cyfrową, techniką reprograficzną, za pomocą zapisu magnetycznego, zapisu na kliszy fotograficznej, oraz wprowadzania egzemplarzy do obrotu;
• wprowadzanie do sieci komputerowej Wydawcy;
• publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, a w szczególności rozpowszechnianie w sieciach informatycznych, w tym komputerowych (Internet, sieci lokalne), telefonicznych oraz innych znanych w chwili zawarcia niniejszej umowy;
• najem, użyczanie;
• nadawanie za pomocą wizji i/lub fonii przewodowej albo bezprzewodowej przez stacje naziemne bądź satelitarne;
• kopiowanie i powielanie w technologiach fotomechanicznych lub innych znanych w dniu zawarcia porozumienia;
• publiczne odtwarzanie;
• wykorzystywanie do celów reklamowych i promocyjnych, w tym w sieciach informatycznych.
