Grafia i ortografia dwujęzycznej postylli "Punkty kazań" Konstantego Szyrwida. Część II. Analogie graficzne i ortograficzne w tekście polskim i litewskim

Abstrakt

Niniejsze opracowanie jest kontynuacją artykułu opublikowanego w „Pracach Filologicznych” w 2016 (Rutkovska 2016, 429–456), w którym omówiona została pisownia tylko tekstu polskiego w dwujęzycznej litewsko-polskiej postylli jezuity Konstantego Szyrwida, wydanej w 1629 i 1644 roku w Wilnie. Zachowując ogólną strukturę opisu norm graficznych tekstu polskiego, przedstawioną w pierwszej części opracowania, mam więc na celu prześledzić podobieństwa i odmienności w zapisie obu tekstów, które mają charakter regularny, systemowy. Dokonana analiza porównawcza grafii oraz ortografii stosowanej w tekście polskim i litewskim PK Szyrwida wykazała znaczne podobieństwa w zakresie zestawu znaków graficznych stosowanych w obu wersjach tekstu oraz ujawniła istnienie niektórych analogicznych zasad ortograficznych. Na tej podstawie można więc zrobić kilka wniosków ogólnych: a) w obu językowych wersjach tekstu była stosowana jedyna czcionka typograficzna pochodząca z różnych zbiorów zecerskich; b) zachowane są analogiczne wzorce ortograficzne zapisu o genezie łacińskiej; c) widoczne są wpływy polskie na dopiero kształtującą się ortografię litewską; d) sporadycznie spotykane są charakterystyczne pismom litewskim znaki graficzne w tekście polskim, które nie pełnią w nim żadnej specjalnej funkcji (są używane zamiast odpowiednich polskich). Zastosowane znaki graficzne i zaproponowane ujęcia ortograficzne w tekście litewskim świadczą o nawiązaniu do tradycji już istniejącego piśmiennictwa litewskiego, przede wszystkim
wzorców drukarskich autorów z terenu Małej Litwy, metody ortograficznej M. Daukszy oraz usiłowaniach wypracowania tego wzorca, który będzie stosowany w drukach litewskich w ciągu następnych stuleci, tzw. pisowni Szyrwida.